به‌منظور بررسی گذر مزوزوئیک به سنوزوئیک بر اساس نانو فسیل¬های آهکی، برش تنگ بوالفارس در شرق رامهرمز مورد مطالعه قرار گرفت. این گروه فسیلی در تعیین سن نسبی لایه‌های مزوزوئیک و سنوزوئیک اهمیت زیادی دارند. در این گذر، رسوباتی به ضخامت 32 متر از نهشته‌های شیلی و آهکی مورد مطالعه قرار گرفت و برای اولین بار 35 گونه از نانوفسیل‌های آهکی شناسایی شد. در نتیجه این مطالعه بیوزون (UC18/CC24 ) Reinhardtites Levis Zone و قاعده زون (CC25/UC19) Zone cymbiformis Arkhangelskiella به سن کرتاسه فوقانی (اواخر ماستریشتین پیشین تا شروع ماستریشتین پسین) و زون Zone (NP6) kleinpellii Heliolithus به سن سلاندین/تانتین که با زون بندی‌های استاندارد جهانی مطابقت دارد، شناسایی شد. بر اساس بیوزون های به‌دست‌آمده، بازه زمانی گذر مورد مطالعه ماستریشتین پیشین - سلاندین/تانتین (Middle/Late Paleocene) و مرز بین گذر کرتاسه به پالئوژن در این برش از نوع ناپیوستگی تعیین شد. حضور گونه‌های شاخص از نانو‌فسیل‌های آهکی بیانگر آن است که برش مورد مطالعه در عرض‌های جغرافیایی پایین و تحت شرایط آب و هوایی گرم اقیانوسی نهشته شده است.

جنوب بلوک ایران مرکزی تحت تاثیر چندین گامه دگرریختی شدید در زمان سنوزوییک قرار گرفته است. این پژوهش یک مورد از دگرریختی تداخلی چین‌های فرانهاده در جنوب ایران مرکزی ارائه می‌نماید و با تحلیل تنش دیرینه حاصل از داده‌های لغزش گسلی، توالی دگرریختی و رژیم‌های زمین‌ساختی در طی کوتاه‌شدگی پوسته را بازسازی می‌نماید. داده‌های مستخرج از چین‌های فرانهاده نشان می‌دهد،گستره جنوب رفسنجان دو رژیم زمین‌ساختی ترافشاری را تجربه نموده که موقعیت عمود به محور چین‌ها داشته‌اند و سبب فرانهادگی چین‌ها با روندWNW-ESEبرروی چین‌ها با روند NE-SW شده‌اند. از سوی دیگر تحلیل ساختاری و مطالعه داده‌های لغزش گسلی در گستره دو میدان تنش همزمان با چین‌خوردگی را در سنوزوییک نشان می‌دهد. اولین گامه زمین‌ساختی تا اوایل میوسن، رژِیم ترافشاری با روندNW می‌باشد که منجر به توسعه چین‌های با روند NEو ایجاد کوتاه‌شدگی عمود به گستره شده است. این رویداد زمین‌ساختی احتمالاً به چرخش پادساعت‌گرد بلوک ایران مرکزی وابسته است. رویداد زمین‌ساختی ثانویه در اواخر میوسن تا عهد حاضر، رژیم ترافشاری NNE-SSW می‌باشد که انقباض چین‌های با روند WNW-ESE را ایجاد نموده و سبب فرانهاد‌گی چین‌ها در گستره شده است. از نظر ژئودینامیکی، گامه زمین‌ساختی اخیر احتمالاً در ارتباط با همگرایی صفحه عربی به سمت صفحه اوراسیا می‌باشد.

توده گرانیتوئیدی مغانلو با سن پرکامبرین در شمال¬غربی زون ساختاری ایران مرکزی واقع گردیده است. بر اساس مشاهدات صحرایی و مطالعات میکروسکوپی، توده مورد مطالعه از گرانودیوریت، مونزوگرانیت و تونالیت تشکیل شده است. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی، تونالیت¬ها از نوع I با ماهیت کالک¬آلکالن و پرآلومین می¬باشند. این توده بر اساس مطالعات ایزوتوپی Sr-Nd ( نسبت 87Sr/86Sr و Ndɛ اولیه 710544/0 و01/7- به ترتیب) ، نسبت La/Yb ،Sr/Y ، Nb/Ta، Ni و Cr پایین، الگوی کمتر تفریق یافته عناصر نادر خاکی و بی‌هنجاری منفی Eu حاصل ذوب پوسته آمفیبولیتی است که از ذوب پوسته مافیک ضخیم شده یا بازالت¬های زیر صفحه¬ای (در ناحیه پایداری پلاژیوکلاز) در اعماق و فشار پایین و در محیط زمین ساختی کمان¬های حاشیه فعال قاره¬ای (قوس) تشکیل شده است. مونزوگرانیت¬ها با توجه به نمودار¬های ژئوشیمیایی از نوع S با ماهیت پرآلومین و کالک آلکالن هستند که در محدوده کمان ماگمایی و برخوردی با غنی‌شدگی از LREE و LILE و تهی شدگی از HFSE همراه با بی‌هنجاری منفی Nb,Ti, Ba و Sr و عدد منیزیم (20-11#Mg ) همراه می¬باشند و از ذوب سنگ¬های پوسته¬ای (ذوب خاستگاه با سنگ¬های پلیتی غنی از پلاژیوکلاز) تشکیل شده¬اند. گرانودیوریت¬ها از نوع I با ماهیت کالک¬آلکالن و پرآلومین هستند. که بر اساس مطالعات ایزوتوپی Sr-Nd (نسبت 87Sr/86Sr و ɛNd اولیه 71713/0 و 55/10- به ترتیب)، عدد منیزیم (33-31#Mg) و بی‌هنجاری منفی و مشخص ازNb و Sr، همچنین بی‌هنجاری مثبت La و Th، حاصل ذوب بخشی پوسته قاره¬ای زیرین- میانی می¬باشند که در نتیجه ضخیم شدگی و کوتاه شدگی ناشی از برخورد قاره- قاره (برخورد ورقه ایران به عربی) تشکیل شده‌اند. با توجه به موقعیت جغرافیایی توده مغانلو و سن واحد-های تشکیل‌دهنده آن، به نظر می¬رسد که توده گرانیتوئیدی مغانلو روی حاشیه فعال قاره¬ای ناشی از همگرایی ایران مرکزی و البرز- آذربایجان با صفحه عربی در طول پرکامبرین شکل گرفته باشد.

در این مقاله، پترولوژی و جایگاه تکتونوماگمایی سنگ¬های آتشفشانی ائوسن منطقه آهوان، خاور سمنان، مورد بحث قرار گرفته است. سنگ¬های مورد مطالعه، شامل گدازه¬های آتشفشانی بازیک-حدواسط، اسیدی و دایک، همراه با میان¬لایه¬های سنگ¬آهک نومولیت¬دار، رسوبات کم¬عمق، هیالوکلاستیت و برش هیالوکلاستیک هستند. گدازه¬های بازیک-حدواسط در زیر و گدازه¬های ریولیتی همراه با گدازه¬های آندزیتی در بالای سری آتشفشانی، برونزد دارند که معرف ولکانیسم دوگانه است. به نظر می¬رسد که فعالیت¬های آتشفشانی ائوسن، در محدوده مورد مطالعه، در محیط کم¬عمق آب دریا تا محیط خشکی رخ داده است. براساس بررسی¬های پتروگرافی، سنگ¬های آتشفشانی، دارای ترکیب بازالت، آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت، ریولیت و توف¬های اسیدی¬اند. انواع گدازه¬ای، دارای بافت فیریک تا آفیریک بوده و انواع فیریک دارای فنوکریست¬های پلاژیوکلاز، اوژیت و هورنبلند هستند. گدازه¬ها دارای خمیره هیالومیکرولیتیک، میکروکریستالین و دایک¬ها دارای خمیره اینترگرانولار هستند. منطقه-بندی نامتعادل و بافت غربالی در فنوکریست¬های پلاژیوکلاز و خمیره¬ شیشه¬ای نامتجانس را شاید بتوان با پدیده اختلاط ماگمایی توجیه نمود. بررسی آنالیزهای شیمیایی این سنگ¬ها، حکایت از روندهای ماگمایی کالک¬آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی دارد. نمودارهای عنکبوتی عناصر فرعی و کمیاب بهنجارشده، نشان از غنی¬شدگی از عناصر نادر خاکی سبک و تهی¬شدگی واضح از عناصر نیوبیوم و تیتان را دارند. در نمودارهای تکتونوماگمایی، این نمونه¬ها در محیط کششی اولیه پشت کمان، ترسیم شده¬اند. به نظر می¬رسد که، ذوب بخشی گوه گوشته¬ای تعدیل شده، در بالای صفحه¬ فرورونده، منشأ ماگمای والد در این محدوده بوده که تحت تأثیر سیالات-مذاب ناشی از ذوب بخشی رسوبات بالای صفحه¬ فرورونده، غنی شده است.

هدف از این پژوهش تعیین تاثیر فصل بهار و پاییز بر تولید رسوب حوضه طالقانی، خرم‌آباد، استان لرستان با استفاده از ردیاب‌های ژئوشیمیایی و مدل ترکیبی منشایابی رسوب است. به این منظور 39 نمونه خاک از منابع رسوب با کاربری¬های مختلف (کشاورزی 17، مرتع 12 و جنگل 10 نمونه) برداشت گردید و همچنین جهت برداشت نمونه¬های رسوب معلق هنگام رخداد بارندگی، 7 نمونه رواناب از خروجی حوضه طی سال 1390 تا 1391 (۳ نمونه در فصل پاییز و ۴ نمونه در فصل بهار) نیز برداشت شد. پس از آماده¬سازی نمونه¬ها 11 عنصر ژئوشیمیایی شامل آهن، روی، مس، منیزیم، سدیم، کلسیم، پتاسیم، منگنز، کربن آلی، نیتروژن و فسفر به‌عنوان ردیاب¬های اولیه در نمونه‌های منابع رسوب و نمونه‌های رسوب معلق اندازه‌گیری شد. با استفاده از تحلیل‌ آماری کروسکال والیس و تحلیل آماری تابع تشخیص، ردیاب¬های روی، کربن آلی، منیزیم و کلسیم به‌عنوان ترکیب بهینه ردیاب در تفكيك منابع رسوب انتخاب شدند. با انتخاب ترکیب بهینه ردیاب¬ها، نمونه¬های منابع رسوب با نمونه¬های رسوب معلق در رواناب در دو فصل متفاوت به‌صورت جداگانه مقایسه شدند. نتایج نشان داد که سهم کاربری¬ اراضی در تولید رسوب در فصل پاییز برای کشاورزی، مرتع و جنگل به ترتیب برابر با 9/67 درصد، 1/32 درصد و صفر درصد است. نتایج مقایسه منابع رسوب با نمونه¬های رسوب معلق در رواناب در فصل بهار نشان داد که سهم کاربری¬ اراضی در تولید رسوب برای کشاورزی 3/44 درصد، مرتع 3/44 درصد و جنگل 4/11 درصد است. این نتایج نشان می‌دهد که در فصل پاییز کاربری کشاورزی بیشترین سهم تولید رسوب را دارد که لازم است در این فصل مدیریت پوشش گیاهی اراضی کشاورزی مورد توجه قرار گیرد تا از فرسایش و تولید رسوب جلوگیری شود.

به‌منظور مطالعات زیست چینه‌ای سازندهای سروک و ایلام در جنوب فروافتادگی دزفول، دو برش تحت‌الارضی در چاه‌های 1و 14 میدان نفتی آب تیمور انتخاب گردید. سازند سروک در چاه شماره1، 98/812 متر و در چاه شماره 14 به دلیل عدم حفاری تا قاعده سازند سروک، 234 متر ضخامت دارد و از لحاظ لیتولوژی به‌طور عمده از سنگ آهک همراه با میان لایه‌های رسی و دولومیتی تشکیل شده است. مرز زیرین آن در چاه شماره 1 با سازند کژدمی، هم‌شیب و در چاه شماره 14 به دلیل عدم حفاری نامشخص است؛ ولی مرز بالایی آن در هر دو چاه با سازند ایلام ناپیوسته می‌باشد. سازند ایلام در دو چاه شماره 1 و 14 به ترتیب 72/151 و 136 متر ضخامت دارد و از لحاظ لیتولوژی شامل سنگ آهك و ميان لايه‌هايي از آهك¬هاي شیلی و مارنی و دولوميتي است. مرز بالایی سازند ایلام با سازند گورپی هم‌شیب و همراه با تغییرات قاطع در لیتولوژی است. در مطالعات بایواستراتیگرافی ضمن تشخیص 71 گونه متعلق به 57 جنس از فرامینیفرها، یک بایوزون (بایوزون1) در سازند ایلام و سه بایوزون (بایوزون‌های 2 و 3 و 4) در سازند سروک به اسامی زیر شناسایی گردید. 1- Rotorbinella-Pararotalia Assemblage Zone 2- Nezzazatinella picardi-Dicyclina schlumbergeri Assemblage Zone 3- Rotorbinella mesogeensis Total Range Zone 4- Nezzazata-alveolinid Assemblage Zone بر اساس بایوزون¬های شناسایی شده، سن سازند سروک سنومانین- تورونین و سازند ایلام سانتونین- کامپانین؟ تعیین شده است.

مطالعات چینه نگاری سکانسی می‌تواند در درک و تحلیل حوضه رسوبی کمک نماید. به همین جهت برش چینه‌شناسی تنگ‌عبدی (یال جنوبی تاقدیس احمدی) واقع در فارس ساحلی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. سازند آسماری در این برش با ناپیوستگی هم‌شیب (پیوسته‌نما) بر روی نهشته‌های سازند جهرم قرار دارد و مرز بالایی این سازند با سازند رازک بوده که این مرز به‌صورت ناپیوسته و فرسایشی است. این برش شامل توالی از سازند‌های جهرم (10 متر)، آماری (35 متر) و رازک (5/172 متر) بوده که به‌طور عمده از سنگ‌آهک، سنگ‌آهک رسی، مارن و به مقدار کمتر ماسه‌سنگ، کنگلومرا و نهشته¬های شیلی و دولومیتی تشکیل شده است. به‌طورکلی 84 نمونه مورد مطالعه قرار گرفت که بر اساس گسترش روزنبران کف‌زی، سن سازند جهرم ائوسن پسین، سازند آسماری روپلین و سازند رازک روپلین و اکیتانین پیشنهاد می‌شود. مطالعات میکروفاسیس‌ها در این تحقیق منجر به تعیین چهار کمربند رخساره‌ای شامل محیط جزرومدی، لاگون، پشته‌های ماسه‌ای و دریای ‌باز شد و با توجه به اطلاعات به‌دست‌آمده از مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی، چهار سکانس رسوبی و چهار مرز سکانسی تعیین گردید که از این تعداد، دو مرز سکانسی از نوع اول SB(1) و دو مرز سکانسی از نوع دوم SB(2)تشخیص داده شد.

فیلتراسیون کف رودخانه می‌تواند به‌عنوان یک روش ارزان و موثر در تصفیه آب رودخانه‌ها برای مصارف شرب مورد استفاده قرار گیرد. در زمين‌هاي آبرفتی متشکل از رسوبات سست و منفصل، شامل شن و ماسه و يا قلوه سنگ با سطح آب نزديك به سطح زمين، یکی از اقتصادي‌ترين روش‌های استحصال آب در حجم زياد، استفاده از چاه‌های دهان گشاد نظیر فلمن می‌باشد. در این تحقیق به بررسی تاثیر چاه‌های فلمن و فرآیند فیلتراسیون آبرفت کف رودخانه در بهبود پارامترهای کیفی آب‌های سطحی برای مصرف در بخش شرب پرداخته شده است. ازاین‌رو، به‌طور همزمان از آب رودخانه دوغ و چاه فلمن در یک دوره پنج ماهه نمونه‌برداري شده است. برای تعیین تفاوت معنی‌دار داده‌های حاصل از آنالیز کیفی، از نرم‌افزارSPSS و آزمون t استفاده شد. مقایسه پارامترهای کیفی رودخانه دوغ و چاه فلمن نشان داد که فیلتراسیون بستر رودخانه می‌تواند نقش مهمی در کاهش بیشتر پارامترهای فیزیکی و میکروبی آب در چاه فلمن حفر شده در مجاورت یک رودخانه داشته باشد. این تحقیق همچنین به بررسي كيفيت آب رودخانه دوغ و چاه فلمن با استفاده از شاخص جهاني NSFWQI بـراي مصـرف شـرب پرداخته است. این شاخص برای آب رودخانه دوغ از ۵۰ تا ۵۷ متغیر است که این عدد نشان‌دهنده کیفیت متوسط آب رودخانه دوغ می‌باشد. درحالی‌که این شاخص برای چاه فلمن بین ۶۴ تا ۷۵ می‌باشد که بیانگر کیفیت خوب آب در چاه فلمن است. نتایج این تحقیق نشان داد چاه‌هاي فلمن حفر شده در مجاورت بستر رودخانه می‌توانند نقش مهمی در بهبود پارامترهای کیفی آب‌هاي سطحي برای مصرف شرب داشته باشند.