فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - رویکرد زمین¬ریخت¬شناسی زمین¬ساختی در ارزیابی سازوکار رشد چین¬ها در زاگرس چین و راندگی، مطالعه موردی دو تاقدیس در گستره فارس
آرش جمشیدی معصومه وطن دوست بهنام اویسی علی فقیهزاگرس چین و راندگی شامل مجموعه ای از چین‌های مرتبط با گسل است که ذخایر هیدروکربنی مهمی در ارتباط با تکامل آن‌ها شکل گرفته است. شناخت هندسه و الگوی رشد چین‌ها از پارامترهای موثر در برنامه‌های اکتشافی و حفاری مخازن هیدروکربنی می‌باشد. در این پژوهش از الگوی فرسایش بستر چکیده کاملزاگرس چین و راندگی شامل مجموعه ای از چین‌های مرتبط با گسل است که ذخایر هیدروکربنی مهمی در ارتباط با تکامل آن‌ها شکل گرفته است. شناخت هندسه و الگوی رشد چین‌ها از پارامترهای موثر در برنامه‌های اکتشافی و حفاری مخازن هیدروکربنی می‌باشد. در این پژوهش از الگوی فرسایش بستر آبراهه ها و شاخص‌های کمی ریخت‌سنجی به عنوان نشانگرهای زمین‌ریختی جهت شناخت سازوکار رشد چین استفاده شده است. نتایج بررسی‌های زمین‌ریختی بیانگر غالب بودن الگوی چین خوردگی جدایشی در فارس ساحلی می باشد. همچنین اثر تغییر در ضخامت افق جدایشی بر روی الگوی چین خوردگی مورد ارزیابی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - مطالعه شیمی بلور و منطقه‌بندی کلینوپیروکسن‌های موجود در سنگ‌های آتشفشانی آلکالن شمال غرب مشگین‌شهر، ایران
منطقه مورد مطالعه بخشی از زون البرز غربی آذربایجان بوده و در شمال غرب شهرستان مشگین‌شهر واقع است. این منطقه شامل سنگ‌های آلکالن با ترکیب فنولیت تفریتی و تفریت فنولیتی به سن ائوسن بوده که با داشتن درشت بلورهایی همچون کلینوپیروکسن، آنالسیم، آلکالی‌فلدسپار و پلاژیوکلاز و چکیده کاملمنطقه مورد مطالعه بخشی از زون البرز غربی آذربایجان بوده و در شمال غرب شهرستان مشگین‌شهر واقع است. این منطقه شامل سنگ‌های آلکالن با ترکیب فنولیت تفریتی و تفریت فنولیتی به سن ائوسن بوده که با داشتن درشت بلورهایی همچون کلینوپیروکسن، آنالسیم، آلکالی‌فلدسپار و پلاژیوکلاز و با خمیره‌ای مشابه با همان ترکیب کانی‌شناسی مشخص می‌گردند. آنالیز نقطه‌ای بر روی مقاطع نازک صیقلی جهت بررسی شیمی کلینوپیروکسنها، با بکارگیری یک دستگاه ریز‌پردازش الکترونی انجام گردید. برپایه این نتایج مشخص شد که کلینوپیروکسن‌های موجود در سنگ‌های منطقه از نوع دیوپسید بوده و دارای عدد منیزیم نسبتاً بالا (90/0-66/0) ، Al2O3 متغیر (39/3 تا 38/8 درصد)، TiO2 کمتر از 02/2 و Na2O، 36/0 تا 50/1 درصد و نسبت AlVI/AlIV کمتر از 3/0 می‌باشند و پیشنهاد می‌کنند که ماگما، تحت فشار نسبتاً کم متبلور شده است. همچنین مشخص می‌گردد بلورهای مذکور در فشار متوسط 5/5-0/4 کیلوبار و دمای 1080-1005 درجه سانتی‌گراد تبلور یافته‌اند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسنها نشان می‌دهد که این بلورها ویژگی کلینوپیروکسن‌های سنگ‌های آلکالن مربوط با قوس‌های آتشفشانی را دارا هستند. از وجود منطقه‌بندی نوسانی عادی و معکوس در کلینوپیروکسنها، چنین استنباط می‌گردد که فرایند تفریق و اختلاط از عوامل موثر بر تکامل سنگ‌های منطقه بوده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیل ساختاری با استفاده از خش‌لغزهای گسلی و چین‌خوردگی‌ها، جنوب باختر ایران (شمال کازرون)
منطقه قائمیه در 100کیلومتری باختر شیراز و 40 کیلومتری شمال کازرون واقع شده است. ساختارهای تشکیل شده در منطقه متاثر از عملکرد قطعه کماریج گسل امتدادلغز کازرون است که بخشی از كمربند چين‌خورده ساده زاگرس مي‌باشد. روند چین و گسل‌های این منطقه شمال باختر- جنوب خاور بوده، که چکیده کاملمنطقه قائمیه در 100کیلومتری باختر شیراز و 40 کیلومتری شمال کازرون واقع شده است. ساختارهای تشکیل شده در منطقه متاثر از عملکرد قطعه کماریج گسل امتدادلغز کازرون است که بخشی از كمربند چين‌خورده ساده زاگرس مي‌باشد. روند چین و گسل‌های این منطقه شمال باختر- جنوب خاور بوده، که هم‌روند با ساختارهای اصلی کمربند چین‌خورده زاگرس است. محدوده مورد مطالعه شامل دو گسل، یکی نرمال با مولفه راستالغز راستگرد که باعث دگریختی سازندهای گورپی، پابده و سروک و دیگری گسل امتدادلغز راستگرد که باعث دگریختی سازند آسماری شده است. گسل امتدادلغز، از الگوی شکستگی‌های برشی ریدل پیروی مي‌کند و نسبت به گسل کازرون با زاویه قرار می‌گیرد. در اين پژوهش داده‌های خش‌لغز گسلی به منظور بازسازي جهت‌گيري ديرينه تنش موثر با روش وارونگی برداشت و مورد بررسی قرار گرفت. روند و موقعيت تنش‌هاي اصلي گسل نرمال به‌ترتيب 1σ :NW، S71°W ، 76º؛2σ: SE، S57°E، 12ºو 3σ: NE ،N31°E، 70º و گسل امتدادلغز به‌ترتيب 1σ: NE ،07º، N31°E ؛2σ:SE ، 06º، S60°E و 3σ: NW، 80º، S84°W به دست آمده است. براساس نتایج تحلیل داده‌‌هاي خش‌لغز گسلی، رژیم تکتونیکی حاکم بر منطقه، تراکششی است. به‌منظور تحلیل دگرریختی منطقه، برش عرضی ساختاری عمود بر روند ساختارهای منطقه درجهت NE-SW ترسیم گردید. در طول این پیمایش، ساختارهایی چون گسل امتدادلغز راستگرد و چین مرتبط با گسل وجود داشت كه به‌ترتیب مربوط به زمان‌های زمین‌شناسی پرکامبرین و سنومانین زیرین می‌باشند. ميدان تنش اطراف گسل‌ها وابسته به فعاليت گسل كازرون مي‌باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - کانی¬شناسی و چگونگی رخداد سولفيدها، سولفات¬ها و كربنات¬ها در كانسارهاي فلوريت شرق استان مازندران
شهربانو ذبیحی¬تبار بهنام شفیعیبخش های بالایی سازند کربناته اليكا به سن تریاس میانی در بخش مرکزی پهنه ساختاری- رسوبی البرز در شرق مازندران (مناطق سوادکوه، خطیرکوه و کیاسر) ميزبان کانی سازی های فراوان و مهم از فلوئور- سرب- باریم شامل پاچی میانا، شش رودبار، اِراء، عالیکلا و کمرپشت است. برپایه مشاهدات چکیده کاملبخش های بالایی سازند کربناته اليكا به سن تریاس میانی در بخش مرکزی پهنه ساختاری- رسوبی البرز در شرق مازندران (مناطق سوادکوه، خطیرکوه و کیاسر) ميزبان کانی سازی های فراوان و مهم از فلوئور- سرب- باریم شامل پاچی میانا، شش رودبار، اِراء، عالیکلا و کمرپشت است. برپایه مشاهدات صحرایی در مطالعه حاضر، محل های اصلی تمرکز ماده معدنی درون سنگ های کربناته میزبان به صورت منقطع، نامنظم و ناهم شیب با لایه بندی است که در شکستگی ها و یا حفرات انحلالی و کارستی به شکل رگه ای، عدسی و توده ای تظاهر یافته اند.کانی شناسی در کانسارها ساده بوده و عمدتاً گالن، باریت، فلوریت، کلسیت و مقادیر جزئی اسفالریت می باشد. مشاهدات ماکروسکوپی و میکروسکوپی، ساخت و بافت های کانی سازی هم زاد و دیرزاد متنوعی را آشکار نمود. بافت های افشان، استیلولایتی و ریزرگچه ای از گالن و کلسیت با و یا بدون همراهی دیگر کانی ها به عنوان بافت های هم زاد با سنگ شدگی سنگ های میزبان شناسایی شدند. ساخت و بافت های دیرزاد از نوع پرشدگی فضای خالی مانند رگه- رگچه ای، گورخری، نواربندی قشرگون، جانشینی اولیه و کلوفرمی از بافت های غالب و مناطق اصلی و اقتصادی تمرکز ماده معدنی می باشند. بافت های ثانویه مانند خمیدگی در رخ های گالن های درشت و همچنین جانشینی این گالن ها توسط سروزیت و کوولیت بیانگر رخداد دگرشکلی و اکسید شدن برون زاد بعد از مرحله اصلی کانی-سازی می باشد. برپایه این پژوهش، کانی سازی اولیه در کانسارهای فلوئور- باریم- سرب شرق مازندران در دو گامه (1) اولیه هم زاد با سنگ شدگی و (2) اصلی دیرزاد شکل گرفته است. لیکن با استناد به شواهد ساختی تظاهر ماده معدنی در محیط کانسارها و شواهد بافتی در مقیاس ماکروسکوپی و میکروسکوپی می توان مرحله اصلی و البته اقتصادی کانی سازی را در کانسارهای مورد مطالعه از نوع گرمابی ناهم زاد با سنگ میزبان کربناته معرفی نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - ارائه رویکردی بهبود یافته جهت شناسایی موجک مبنای بهینه برای تحلیل داده‌ها در حوزه علوم زمین
فرناز قریشی بهزاد تخم¬چی امین روشندل کاهو حسین احمدی نوبریابزارهای تحلیل سیگنال همچون تبدیل‌های گوناگون، در شناسایی و استخراج هر چه بیشتر اطلاعات از سیگنال‌ها به‌کمک محققین آمده‌اند. در میان این ابزارها، تبدیل موجک به‌علت ویژگی‌های مطلوبش مورد اقبال روزافزون قرار گرفته است. مسئله این است که در این تبدیل، توابع موجک مادر گوناگو چکیده کاملابزارهای تحلیل سیگنال همچون تبدیل‌های گوناگون، در شناسایی و استخراج هر چه بیشتر اطلاعات از سیگنال‌ها به‌کمک محققین آمده‌اند. در میان این ابزارها، تبدیل موجک به‌علت ویژگی‌های مطلوبش مورد اقبال روزافزون قرار گرفته است. مسئله این است که در این تبدیل، توابع موجک مادر گوناگونی را می‌توان به‌کار گرفت که انتخاب هر یک از آن‌ها تأثیر مستقیم بر روی تحلیل و نتیجه به‌دست آمده خواهد داشت. در کنار روش‌های گوناگونی که برای ساختن موجک مبنای بهینه منطبق بر سیگنال مورد بررسی ارائه شده، روش‌هایی نیز برای انتخاب موجک مبنای بهینه از میان توابع موجود معرفی شده‌اند. با انتخاب روش تطابق انرژی معمول و اعمال آن بر روی داده‌ها، ضعف عملکرد این روش در گزینش موجک مبنای بهینه در دو بخش مشاهده شد. تبدیل تفریق میانگین به‌عنوان راهکاری قابل تعمیم جهت آماده‌سازی داده‌ها قبل از استفاده از روش تطابق انرژی پیشنهاد گردید. استفاده از این تبدیل ساده به انتخاب موجک مبنای بهینه و رسیدن به پاسخ‌های یکتا در دو بخش مورد سوال انجامید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - مطالعه نهشته¬های آنیزین پسین در برش¬های کال انگور و کال غالک واقع در پنجره تکتونیکی آق-دربند (شمال شرق ایران)
پيشروي كوتاه مدت آب دریا در دوران آنیزین پسین با فراواني فسيل ها در پنجره تکتونیکی آق دربند واقع در شرق حوضه رسوبی کپه داغ، نشان دهنده گذر تدریجی از دوران اسکیتین پسین (معرف سازند سفید کوه) به رسوبات آتشفشانی و ولکانی کلاستی سازند سینا می باشند. این رسوبات تحت عنوان ساز چکیده کاملپيشروي كوتاه مدت آب دریا در دوران آنیزین پسین با فراواني فسيل ها در پنجره تکتونیکی آق دربند واقع در شرق حوضه رسوبی کپه داغ، نشان دهنده گذر تدریجی از دوران اسکیتین پسین (معرف سازند سفید کوه) به رسوبات آتشفشانی و ولکانی کلاستی سازند سینا می باشند. این رسوبات تحت عنوان سازند نظر کرده، دومین سازند از رخساره استثنایی تریاس واقع در پنجره تکتونیکی آق دربند در شمال شرق ایران رخنمون داشته و از لحاظ سنگ شناسی متشکل از يك واحد سنگي كربناته و آذرآواري است که در ستون چینه شناسی، از قاعده به-طرف راس سازند، شامل سنگ آهک با شيل و مارن هاي ماسه اي– سيلتي توف دار و در بخش زيرين آهك هاي نودولار با ميان لايه هاي ماسه سنگ، شيل و مارن توف دار است. مطالعات پتروگرافی، چینه نگاری سکانسی، تعیین ریز رخساره ها و محیط های رسوبی این سازند در دو برش کال انگور و کال غالک انجام شد. وجود افق هایی از رسوبات کربناته با مواد آذر آواری ناشی از فعالیت هم زمان آتشفشان ها در صفحه توران، در یک حوضه پیش-کمانی در زمان تشکیل رسوبات در این سازند می باشند. ریز رخساره های مطالعه شده در این سازند به محیط لاگون تا دریای باز تعلق داشته که نوسانات سطح آب دریا منجر به تشکیل یک سکانس رسوبی رده 3 در آن شده است. فرآیند های دیاژنزی مطالعه شده در این سازند همچون تشکیل سیمان رو رشدی ، هماتیتی شدن، شکستگی ها، انحلال و جانشینی پوسته فسیل ها در شناسایی تغییرات صورت گرفته پس از رسوبگذاری و گاها تشخیص مرز سکانسی موثر می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - مطالعات سنگ¬شناسی، شیمی کانی و سنگ¬زایی باتولیت شیورداغ (شمال اهر- آذربایجان¬شرقی)
توده گرانیتوئیدی شیورداغ در استان آذربایجانشرقی و شمال اهر، به داخل واحدهای کرتاسه فوقانی تا ائوسن نفوذ کرده و سبب ایجاد دگرگونی مجاورتی و اسکارن زایی شده است. رگه ها و دایک های کوارتز-آپلیتی این توده را قطع می کنند. کانی های اصلی تشکیل دهنده شامل کوارتز، پلاژیوکلاز، پت چکیده کاملتوده گرانیتوئیدی شیورداغ در استان آذربایجانشرقی و شمال اهر، به داخل واحدهای کرتاسه فوقانی تا ائوسن نفوذ کرده و سبب ایجاد دگرگونی مجاورتی و اسکارن زایی شده است. رگه ها و دایک های کوارتز-آپلیتی این توده را قطع می کنند. کانی های اصلی تشکیل دهنده شامل کوارتز، پلاژیوکلاز، پتاسیم فلدسپار، هورنبلند، بیوتیت و کلینو پیروکسن بوده و بافت های پرتیت-آنتی پرتیت، پورفیری، گرانولار و آنتی راپاکیوی بافت های رایج می باشند. براساس مطالعات شیمی کانی، ترکیب بیوتیت ها بین دو قطب استونیت و سیدروفیلیت و آمفیبول های این توده در محدوده منیزیوهاستینگزیت و منیزیوهاستینگزیت هورنبلند قرار می گیرند. کلینوپیروکسنها بیشتر دیوپسیدی بوده و پتاسیم-فلدسپار به قطب سانیدین متمایل بوده و پلاژیوکلازها در محدوده الیگوکلاز تا آندزین قرار می گیرند. دامنه حرارتی تبلور این توده را از ℃ 623 تا ℃750 و فشار جایگیری آن را 5/1 تا 4/2 کیلوبار می باشد. در تقسیم بندی های شیمیایی، این توده در محدوده گرانودیوریت و سینودیوریت قرار گرفته و ویژگی متاآلومینوس نشان می دهد. با افزایش SiO2 مقادیر Al2O3، CaO، MgO و TiO2 سیر نزولی نشان می دهند و در نمودار عنکبوتی، بی هنجاری مشخص و مثبتی برای عناصر Ba ، Rb ، Th ،La ، Ta ، Zr ، Hf ، Cs ، U ، Pb و Pr و نیز ناهنجاری های منفی برای عناصر P ، Nd ، Lu و Mo مشاهده می شود. ماگمای مولد این توده دارای سرشت شوشونیتی و کلسیمی- قلیایی با پتاسیم بالا بوده و در پوسته قاره ای با ضخامت زیاد تا متوسط جایگیری کرده و تحت تاثیر تفریق یا ذوب بخشی و آلایش پوسته ای متحول شده است. این توده در یک محیط ماگمایی پس برخوردی حاشیه فعال قاره ای جایگیری کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - پترولوژی و ژئوشیمی توده¬های نفوذی فلسیک تا مافیک منطقه صاحب- غرب ایران
در منطقه صاحب- یاپش خان، توده های نفوذی متعددی با ترکیب گرانیت، تونالیت، سینودیوریت، مونزودیوریت، کوارتزدیوریت، دیوریت و به مقدار کمتر گابرو رخنمون دارند. حجم عمده توده های نفوذی منطقه مورد مطالعه، دارای ترکیب گرانیتی است. از نظر جایگاه زمین ساختی این توده ها در محیط جز چکیده کاملدر منطقه صاحب- یاپش خان، توده های نفوذی متعددی با ترکیب گرانیت، تونالیت، سینودیوریت، مونزودیوریت، کوارتزدیوریت، دیوریت و به مقدار کمتر گابرو رخنمون دارند. حجم عمده توده های نفوذی منطقه مورد مطالعه، دارای ترکیب گرانیتی است. از نظر جایگاه زمین ساختی این توده ها در محیط جزایر قوسی (حاشیه فعال قاره ای) تشکیل شده-اند. ماگمای مولد این سنگ ها اولیه بوده و از ذوب بخشی با درجه پایین (کمتر از 5%) گوشته متاسوماتیزه با ترکیب اسپینل- گارنت- فلوگوپیت لرزولیت منشأ گرفته اند. منشأ گوشته ای در اثر ورود سیالات ناشی از آب گیری رسوبات/پوسته اقیانوسی فرورونده متاسوماتیزه شده است. آلایش پوسته ای نیز تأثیر اندکی در تغییر ترکیب ماگمای اولیه داشته است. بررسی نمودارهای تغییرات دوتایی سنگ های آذرین مورد مطالعه، دو روند پتروژنتیکی (سری های مافیک و فلسیک) را در تکامل این سنگ ها نشان می دهد. به نظر می رسد که تبلور تفریقی و جدایش برخی از کانی ها، به ویژه آمفیبول و پلاژیوکلاز عامل عمده در تکوین دو روند یاد شده بوده است. پرونده مقاله