فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و پرتوزا در فسفریت¬های معدن جیرود، البرز مرکزی، شمال ایران
میلاد نجفی محمد یزدی خالق خشنودی مهرداد بهزادیمعدن فسفریت جیرود در افق فسفات¬دار سازند جیرود باسن دونین پسین، در بخش مرکزی سازند جیرود و در بخش مرکزی زون زمین شناسی البرز مرکزی قرار دارد. رسوبات این سازند بیشتر از سنگ¬های آواری ماسه سنگ، شیل ماسه¬ای و آهک¬های ماسه¬ای تشکیل شده است. کانی¬سازی فسفریت به طور عمده در چکیده کاملمعدن فسفریت جیرود در افق فسفات¬دار سازند جیرود باسن دونین پسین، در بخش مرکزی سازند جیرود و در بخش مرکزی زون زمین شناسی البرز مرکزی قرار دارد. رسوبات این سازند بیشتر از سنگ¬های آواری ماسه سنگ، شیل ماسه¬ای و آهک¬های ماسه¬ای تشکیل شده است. کانی¬سازی فسفریت به طور عمده در بخش شیلی آن متمرکز است. این پژوهش در زمینه میزان عیار و امکان بهره¬گیری از عناصر نادر خاکی در این فسفریت¬ها است. در این پژوهش، نمونه¬های سنگی به صورت تصادفی از لایه¬های فسفریتی برداشت شد. این نمونه¬ها برای اندازه¬گیری عناصر اصلی، عناصر فرعی و به خصوص عناصر نادر خاکی، با دستگاه طیف سنج جرمی – پلاسمای جفت شده القایی (ICP-MS) و دستگاه طیف سنج نشری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) تجزیه شدند. نتایج تجزیه¬های ژئوشیمیایی نشان داد که میانگین اکسید فسفر در این نمونه ها 60/29 درصد است. میانگین غلظت اورانیوم ppm 97/4 و توریوم ppm 64/8 است. همچنین نتائج تجزیه های ژئوشیمیایی نشان داد که عناصر نادر خاکی در نمونه-های فسفریتی معدن جیرود، 1/3 برابر نسبت به عناصر نادر خاکی در شیل¬های آمریکای شمالی (NASC) و 6/2 نسبت شیل¬های پسا¬آرکئن استرالیا (PAAS) غنی¬شدگی دارند. الگوهای REE به¬هنجار شده نمونه¬های کانسنگ فسفریت معدن جیرود نسبت به میانگین شیل¬های پساآرکئن استرالیا (PAAS) و شیل آمریکای شمالی (NASC) یک الگوی کم و بیش محدب، همراه با بی هنجاری مثبت ضعیف Ce و بی هنجاری مثبت متوسط Eu را نشان می¬دهند. همچنین در این نمونه¬ها تفریق ¬LREE¬ها ازHREE ¬ها روی داده است که دلیل اصلی آن تاثیر سازوکار جذب ترجیحی و دیاژنز پسین فسفریت¬ها می¬باشد. میزان غنی¬شدگی فسفر و عناصر نادرخاکی در این کانسار از نظر اقتصادی قابل توجه است ولی عناصر پرتوزا به طور اصولی غنی شدگی خاصی نشان نمی-دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بازسازی محیط رسوبی سازند جیرود در برش آرو (البرز مرکزی)
سید محمد زمانزاده محسن رنجبران کیارش غفاریدر این پژوهش محیط رسوبی سازند جیرود مورد بررسی و بازسازی قرار گرفته است. سازند جیرود به سن دونین پسین در برش آرو در جنوب غربی شهرستان فیروزکوه در بخش جنوبی البرز مرکزی متشکل از حدود 45 متر نهشتههای تخریبی است. برای انجام این پژوهش عملیات صحرایی صورت گرفت و لاگ رسوبی تف چکیده کاملدر این پژوهش محیط رسوبی سازند جیرود مورد بررسی و بازسازی قرار گرفته است. سازند جیرود به سن دونین پسین در برش آرو در جنوب غربی شهرستان فیروزکوه در بخش جنوبی البرز مرکزی متشکل از حدود 45 متر نهشتههای تخریبی است. برای انجام این پژوهش عملیات صحرایی صورت گرفت و لاگ رسوبی تفصیلی این سازند در برش مذکور تهیه شد و تعداد 52 نمونه از لیتولوژی های مختلف برداشت شد. برای مطالعات میکروسکوپی از تمام نمونههای ماسه سنگی و کنگلومرایی و چند نمونه محدود از نمونههای گلسنگی و یک نمونه خاک قدیمه مقاطع نازک تهیه شد و مورد مطالعه قرار گرفت. مرز زیرین این سازند با ناپیوستگی فرسایشی روی سازند میلا قرار گرفته است. رخسارههای مشاهده شده این سازند در برش آرو شامل رخسارههای تخریبی کنگلومرا، ماسه سنگ و گل سنگ به همراه یک افق خاک دیرینه میباشد. رخسارههای مشاهده شده براساس رخسارههای رسوبی رودخانهای مایال طبقهبندی شد. نهشتههای کنگلومرایی متشکل از دو رخساره Gcm و Gmm، نهشتههای ماسه سنگی شامل سه رخساره Sh، Sp و Sm و رخسارههای گل سنگی شامل دو رخساره Fl و Fm میباشند. مطالعات صحرایی و سنگ نگاری به شناسایی دو مجموعه رخساره تخریبی رودخانهای کانال و دشت سیلابی منجر شد. محیط رسوبی کلی بازسازی شده برای سازند جیرود در برش آرو یک محیط رسوبی رودخانهای بریده بریده تعیین شد که بخش پایینی این سازند بهطور عمده رخسارههای درون کانال با غلبه رخسارههای کنگلومرایی و بخش بالایی کموبیش بهطور کامل از رخسارههای دانه ریز گل سنگی دشت سیلابی به همراه افقی از خاک دیرینه را شامل میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی هندسه و سازوکار چین¬خوردگی در تاقدیس سولابدر (جنوب غرب ایران)
مهدی یوسفی فرهاد اصفهانی سید مرتضی موسویمحاسبه میزان کوتاه¬شدگی، زاویه بین یالی، شیب راندگی اصلی و درصد نازک¬شدگی پيش¬یال نسبت به پس¬یال در بخش¬های میانی و شمال غربی تاقدیس سولابدر، سبک چین¬خوردگی وابسته به انتشار گسل را در این بخش¬ها نشان می¬دهد. همچنین محاسبه این پارامتر¬های هندسی در بخش جنوب شرقی تاقدیس سو چکیده کاملمحاسبه میزان کوتاه¬شدگی، زاویه بین یالی، شیب راندگی اصلی و درصد نازک¬شدگی پيش¬یال نسبت به پس¬یال در بخش¬های میانی و شمال غربی تاقدیس سولابدر، سبک چین¬خوردگی وابسته به انتشار گسل را در این بخش¬ها نشان می¬دهد. همچنین محاسبه این پارامتر¬های هندسی در بخش جنوب شرقی تاقدیس سولابدر، سبک چین-خوردگی جدایشی گسل خورده را نشان می¬دهد. تغییر کلاس چین¬خوردگی از رده 1c به رده¬های 2 و 3 و همچنین تغییر سبک چین از چین¬های جدایشی به سبک انتشار گسلی، نشانه افزایش کوتاه¬شدگی، پیشرفت دگرشکلی و تکامل چین¬خوردگی از بخش¬ جنوب شرقی که در مرحله ابتدایی سیستم گسلش راندگی است به بخش میانی و شمال غربی که در مراحل تکامل یافته سیستم گسلش راندگی هستند، می¬باشد. تفسیر مقاطع لرزهای عمود بر تاقدیس سولابدر در بخش های مختلف نشان می¬دهد تاقديس سولابدر به دليل عملكرد گسل¬هاي راندگی در یال-هاي شمالي و جنوبي بهصورت گوهای بالا برجسته نسبت به ساختارهاي مجاور خود بالاتر قـرار گرفتـه اسـت. در تاقدیس سولابدر عملکرد و رفتار متحرک واحد¬های مارنی- شیلی سازند¬های پابده و گورپی، با توجه به ضخامت زیاد و رئولوژی شکل¬پذیر آن بهعنوان افق جدایشی میانی، سبک¬های متفاوت چین¬خوردگی در بالا و پایین این واحد را ایجاد کرده است و همچنین باعث شده است که جابجایی در محور تاقدیس¬های فوقانی و ژرفی رخ دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی کیفیت مخزنی سازند آسماری در چارچوب چینه¬نگاری سکانسی در یکی از میادین جنوب غرب ایران
ابراهیم سفیداری امیر حکیمی زنوزسازند آسماری با سن الیگو – میوسن سنگ مخزن اصلی بسیاری از میادین فروافتادگی دزفول را تشکیل می¬دهد. آنالیز ریز رخساره، فرآیندهای دیاژنزی و مطالعه چینه¬نگاری سکانسی سازند آسماری بر اساس مطالعات پتروگرافی، لاگ¬های پتروفیزیکی و داده¬های تخلخل و تراوایی مغزه انجام گرفته است. چکیده کاملسازند آسماری با سن الیگو – میوسن سنگ مخزن اصلی بسیاری از میادین فروافتادگی دزفول را تشکیل می¬دهد. آنالیز ریز رخساره، فرآیندهای دیاژنزی و مطالعه چینه¬نگاری سکانسی سازند آسماری بر اساس مطالعات پتروگرافی، لاگ¬های پتروفیزیکی و داده¬های تخلخل و تراوایی مغزه انجام گرفته است. مطالعات پتروگرافی منجر به تشخیص 12 ریز رخساره در پنج زیر محیط رسوبی شامل بین کشندی، لاگون، سد (متعلق به رمپ داخلی)، رمپ میانی و رمپ خارجی متعلق به رمپ کربناته کم شیب شد. ریز رخساره¬های محیط بین کشندی، لاگون و سد بیشتر در بخش بالایی سازند آسماری گسترش دارند حال آنکه در بخش میانی سازند ریز رخساره¬های رمپ میانی و خارجی گسترش دارند. تراکم، سیمانی شدن، انحلال، دولومیتی شدن و شکستگی فرآیندهای اصلی دیاژنزی موجود در سازند می¬باشند. سیمانی شدن و تراکم نقش مخرب را بر روی کیفیت مخزنی داشته¬اند حال آنکه دولومیتی شدن، انحلال و شکستگی نقش سازنده در شکل¬گیری کیفیت مخزنی دارند. مطالعات چینهنگاری سکانسی با توجه به مشخصات اصلی ریز رخسارهها، محیط رسوب¬گذاری آنها و نیز روندهای کمعمق شدگی و عمیق شدگی ریز رخسارهها منجر به تشخیص سه سکانس رده سوم آکی¬تانین زیرین، آکی¬تانین بالایی و ابتدای بوردیگالین شده است. ریز رخساره¬های سیستم تراکت پیشرونده (TST) در بخش¬های رمپ میانی تا خارجی تحت تأثیر تراکم، انحلال (قالبی)، سیمانی شدن و تا حدی دولومیتی شدن قرار گرفته¬اند. سیستم تراکت تراز بالا (HST) در بخش رمپ داخلی تحت تأثیر دولومیتی شدن، شکستگی و انحلال در نزدیکی مرزهای سکانسی قرار گرفته و از کیفیت مخزنی بهتری نسبت به سیستم تراکت پیشرونده برخوردار هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تعیین منشاء و ارزیابی ریسک سلامت آرسنیک در منابع آب گستره معدنی تکاب
راحله هاتفی نسیم حیدریانآرسنیک یک شبه فلز بالقوه سمی است، در صورت ورود به محیط زیست و منابع آبی میتواند اثرات زیانباری بر سلامتی انسان داشته باشد بهطوریکه بزرگترین خطر در معرض قرارگیری آرسنیک مربوط به آب آشامیدنی است. گستره مطالعاتی حوضه آبریز شهرستان تکاب در آذربایجان غربی است، دو معدن چکیده کاملآرسنیک یک شبه فلز بالقوه سمی است، در صورت ورود به محیط زیست و منابع آبی میتواند اثرات زیانباری بر سلامتی انسان داشته باشد بهطوریکه بزرگترین خطر در معرض قرارگیری آرسنیک مربوط به آب آشامیدنی است. گستره مطالعاتی حوضه آبریز شهرستان تکاب در آذربایجان غربی است، دو معدن فعال و بزرگ طلای زرشوران و آغ دره با تیپ کارلین را در خود جای داده است. معادن طلای کارلین از نوع سولفیدی هستند که به دلیل ماهیت خود پتانسیل آلودگی منابع محیطی پاییندست از جمله آرسنیک را دارند. بنابراین، هدف از این مطالعه، تعیین منشاء و ارزیابی ریسک سلامت در جامعه است که در معرض آرسنیک از طریق بلع و تماس پوستی با منابع آبی آلوده است. در این راستا 45 نمونه از براساس قضاوت کارشناسی از منابع آبی بهطور تصادفی چاه، چشمه و آب سطحی برداشت شد و به روش ICP-MS آنالیز شد و ریسک سلامتی با استفاده از خطر سرطان هدف (TR)، ضریب خطر (HQ) و شاخص خطر (HI) ارزیابی شد. نتایج کلی مبین آلودگی آرسنیک منابع آبی شرق و شمال گستره ناشی از فعالیتهای آتشفشانی و دگرسانی کواترنری و فعالیتهای معدنکاری است. بیشتر نمونهها در بازه pH 9-10 و پتانسیل اکسایش- کاهش بین 100- تا 250- میلی ولت است که نشاندهنده غلبه گونه آرسنات (As5+) و به فرم H2AsO4 – است. مقدار HQ و HI در 52% از نمونهها بالاتر از 10 هستند که مبین خطر بالای ابتلای جامعه در صورت مواجهه با آب آلوده هستند. مقادیر ریسک سرطانزایی گستره از 0 تا 2-10×7 متغیر است که مبین نبود ریسک سرطانزایی تا ریسک بسیار بالای ناشی از آرسنیک منابع آبی است. بهطورکلی ریسک سرطانزایی و بیماریهای غیر سرطانی در شرق و شمال گستره از دو مسیر مصرف مستقیم شامل بلع و آشامیدن و تماس پوستی به دلیل آلودگی ناشی از دو منبع زمین زاد و بشرزاد وجود دارد. بنابراین، توصیه میشود، توجه ویژهای به پایش مستمر آلایندههای احتمالی، روشهای مختلف جلوگیری از مواجهه با منابع آبی آلوده و روشهای پاکسازی بهمنظور حداقل کردن خطر بهداشتی جامعه ساکن صورت پذیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی ارتباط شاخصهای ریخت زمین ساختی با شتاب زمینلرزه در پهنههای گسلي ايندس،ايپک، آوج و کوشک نصرت(شمال باختر ساوه)
بهار رضایی نهال محسن پورکرمانی مهدی زارع مريم ده بزرگي رضا نوزعيمگستره شمال غرب شهرستان ساوه در پهنه گسلي ایندس ، کوشک نصرت ، آوج و ایپک قرار دارد. گسلهای ایندس ، کوشک نصرت ، آوج و ایپک از گسل¬هاي مهـم ايران مركزي به شمار میروند و در كواترنري نيز فعال میباشند . آخرين حركـات ايـن گسلها را بـه عهد حاضر نسبت دادهاند، بنابراين برآور چکیده کاملگستره شمال غرب شهرستان ساوه در پهنه گسلي ایندس ، کوشک نصرت ، آوج و ایپک قرار دارد. گسلهای ایندس ، کوشک نصرت ، آوج و ایپک از گسل¬هاي مهـم ايران مركزي به شمار میروند و در كواترنري نيز فعال میباشند . آخرين حركـات ايـن گسلها را بـه عهد حاضر نسبت دادهاند، بنابراين برآورد شـاخصهـاي مورفـومتري بهمنظور شناسـايي تـأثير تكتونيك فعال آن بر تكامل تكتونيكي حوضههای زهكشي ضروري به نظـر میرسد. لـذا در ايـن مطالعه به تجزیهوتحلیل شش شاخص مورفوتكتونيكي مهم نظير گراديان طولي رودخانه، نبود تقـارن حوضه زهكشي، انتگرال هيپسومتريك، شكل حوضه زهكشي، نسبت عـرض كـف بـه ارتفـاع دره و پيشاني كوهستان پرداخته شده است. براي تشكيل حوضهها بر روي پهنه موردمطالعه از نرمافزار ) Arc Hydroاز افزونههای نرمافزار (Arc GIS بر پايه دادههای حاصل از مدل رقـومي ارتفـاعي استفاده شده است، سپس شش شاخص مورفوتكتونيكي بر روي هر يك از حوضهها موردمحاسـبه و ردهبندی قرارگرفته است. درنهايت، شاخص تكتونيك فعال) (Iatمحاسبه گرديده كه بر اساس آن پهنه به چهار رده فعاليت تكتونيكي بسيار بالا، بالا، متوسط و پـايين ردهبندی گرديـده اسـت. بـر اساس شاخص IAT ، پنج درصد از محدوده موردمطالعه، فعاليت تكتونيكي بسـيار بـالا نشـان میدهند، 25درصد از پهنه موردمطالعه فعاليت تكتونيكي بالا، 65 درصد فعاليت تكتونيكي متوسط و حدود پنج درصد هم فعاليت تكتونيكي پايين را نشان میدهند. در گستره مطالعاتي بيشترين سطح فعاليت تكتونيكي در بخش شمال شرق پهنه میباشد. در اکثر بخشها میزان سطح فعاليت بالا و متوسط میباشد و مرتبط با فعالیت گسلهای کوشک نصرت ، ایپک ، آوج در نظر گرفته شده است. پرونده مقاله