بررسی کیفیت مخزنی سازند آسماری در چارچوب چینه¬نگاری سکانسی در یکی از میادین جنوب غرب ایران
محورهای موضوعی :ابراهیم سفیداری 1 * , امیر حکیمی زنوز 2
1 - استادیار گروه زمین‌شناسی نفت، پژوهشکده علوم پایه کاربردی، جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات
کلید واژه: الیگو-¬ میوسن, سازند آسماری, فروافتادگی دزفول, ریز رخساره و محیط رسوبی, چینه¬نگاری سکانسی.,
چکیده مقاله :
سازند آسماری با سن الیگو – میوسن سنگ مخزن اصلی بسیاری از میادین فروافتادگی دزفول را تشکیل می¬دهد. آنالیز ریز رخساره، فرآیندهای دیاژنزی و مطالعه چینه¬نگاری سکانسی سازند آسماری بر اساس مطالعات پتروگرافی، لاگ¬های پتروفیزیکی و داده¬های تخلخل و تراوایی مغزه انجام گرفته است. مطالعات پتروگرافی منجر به تشخیص 12 ریز رخساره در پنج زیر محیط رسوبی شامل بین کشندی، لاگون، سد (متعلق به رمپ داخلی)، رمپ میانی و رمپ خارجی متعلق به رمپ کربناته کم شیب شد. ریز رخساره¬های محیط بین کشندی، لاگون و سد بیشتر در بخش بالایی سازند آسماری گسترش دارند حال آنکه در بخش میانی سازند ریز رخساره¬های رمپ میانی و خارجی گسترش دارند. تراکم، سیمانی شدن، انحلال، دولومیتی شدن و شکستگی فرآیندهای اصلی دیاژنزی موجود در سازند می¬باشند. سیمانی شدن و تراکم نقش مخرب را بر روی کیفیت مخزنی داشته¬اند حال آنکه دولومیتی شدن، انحلال و شکستگی نقش سازنده در شکل¬گیری کیفیت مخزنی دارند. مطالعات چینه‌نگاری سکانسی با توجه به مشخصات اصلی ریز رخساره‌ها، محیط رسوب¬گذاری آنها و نیز روندهای کم‌عمق شدگی و عمیق شدگی ریز رخساره‌ها منجر به تشخیص سه سکانس رده سوم آکی¬تانین زیرین، آکی¬تانین بالایی و ابتدای بوردیگالین شده است. ریز رخساره¬های سیستم تراکت پیشرونده (TST) در بخش¬های رمپ میانی تا خارجی تحت تأثیر تراکم، انحلال (قالبی)، سیمانی شدن و تا حدی دولومیتی شدن قرار گرفته¬اند. سیستم تراکت تراز بالا (HST) در بخش رمپ داخلی تحت تأثیر دولومیتی شدن، شکستگی و انحلال در نزدیکی مرزهای سکانسی قرار گرفته و از کیفیت مخزنی بهتری نسبت به سیستم تراکت پیشرونده برخوردار هستند.
The Oligo-Miocene Asmari Formation forms the main reservoir rock of many Dezful Embayment fields. Microfacies analysis, diagenetic features, and sequence stratigraphic evaluation of the Asmari Formation were carried out based on the petrographic investigation, petrophysical logs, and core measurement porosity and permeability data. Petrographic analyses led to the identification of twelve microfacies indicating five subenvironments including tidal flat, lagoon, barrier (belonging to inner ramp), middle ramp, and outer ramp, all of which are representing a homoclinal ramp. Tidal flat, lagoonal, and barrier microfacies are mostly present in the upper parts of the Asmari Formation, while middle and outer ramp microfacies were largely developed in the middle part. Cementation, compaction, dolomitization, dissolution, and fracturing are the main diagenetic processes in this formation. Compaction and cementation have negatively affected reservoir quality while fracturing, dolomitization, and dissolution contributed to reservoir quality enhancement. The sequence stratigraphic studies represent three 3rd order sequences of early Aquitanian, late Aquitanian, and early Burdigalian age based on the main features of microfaces, their depositional environments, and shallowing and deepening-upward trends. Microfacies of the Transgressive System Tract (TST) have been affected by compaction, dissolution (moldic), cementation, and slightly dolomitization in the middle to outer ramp parts. The Highstand System Tract in the inner ramp part has been affected by dolomitization, dissolution, and fracturing close to the sequence boundaries, and has a better reservoir quality than the Transgressive System Tract.
آقانباتي، س. ع.، ۱۳۸۳ . زمين¬شناسي ايران. سازمان زمين¬شناسي و اکتشافات معدني کشور، ۵۸۲.
- مطيعي، ه.، ۱۳۷۴. زمين¬شناسي نفت زاگرس. سازمان زمين¬شناسي کشور طرح تدوين.
Ahr, W.M., 2008. Geology of carbonate reservoirs. John Wiley and Sons, Chichester, 296.
Al‐Aasm, I.S., Ghazban, F. and Ranjbaran, M., 2009. Dolomitization and related fluid evolution in the Oligocene–Miocene Asmari Formation, Gachsaran area, SW Iran: petrographic and isotopic evidence. Journal of Petroleum Geology, 32(3),287-304.
Alsharhan, A.S. and Kendall, C.G.S.C., 1986. Precambrian to Jurassic rocks of Arabian Gulf and adjacent areas: their facies, depositional setting, and hydrocarbon habitat. AAPG Bulletin, 70(8), 977-1002.
Alsharhan, A.S. and Whittle, G.L., 1995. Carbonate-evaporite sequences of the Late Jurassic, southern and southwestern Arabian Gulf. AAPG Bulletin, 79(11), 1608-1630.
Aqrawi, A.A.M., Keramati, M., Ehrenberg, S.N., Pickard, N., Moallemi, A., Svånå, T., Darke, G., Dickson, J.A.D. and Oxtoby, N.H., 2006. The origin of dolomite in the Asmari formation (Oligocene‐lower Miocene), Dezful embayment, SW Iran. Journal of Petroleum Geology, 29(4), 381-402.
Burchette, T.P. and Wright, V.P., 1992. Carbonate ramp depositional systems. Sedimentary Geology, 79(1-4), 3-57.
Dercourt, J., Zonenshain, L.P., Ricou, L.E., Kazmin, V.G., Le Pichon, X., Knipper, A.L., Grandjacquet, C., Sbortshikov, I.M., Geyssant, J., Lepvrier, C. and Pechersky, D.H., 1986. Geological evolution of the Tethys belt from the Atlantic to the Pamirs since the Lias. Tectonophysics, 123(1-4), 241-315.
Ehrenberg, S. N., N. A. H., Pickard, G. V., Laursen, S. Monibi, Z. K., Mossadegh, T. A., Sva˜na, A. A. M., Aqrawi, J. M., McArthur, and M. F. Thirlwall, 2007. Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation (Oligocene– Lower Miocene), SWIran, Journal of Petroleum Geology 30:107–128.
Flugel, E., 2004. Microfacies of carbonate rocks. Springer-Verlag, Berlin, 976 .
Ghazban, F., 2007. Petroleum geology of the Persian Gulf. Tehran university and National Iranian Oil Company, 707.
Golonka, J., 2000. Cambrian–Neogen Plate Tectonic Maps. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, Poland. 125.
Lucia, F.J., 1995, Rock-fabric/petrophysical classification of carbonate pore space for reservoir characterizatino: AAPG Bulletin, 79, No.9, 1275 – 1300.
Lucia, F.J., 2007. Carbonate Reservoir Characterization. Springer-Verlag, Berlin, 341.
Normi, R. and Standen E., 1997. Middle East Well Evaluation Review, SPE 18.
Plint, A.G. and Nummedal, D., 2000. The falling stage systems tract: recognition and importance in sequence stratigraphic analysis. Geological Society, London, Special Publications, 172(1), 1-17.
Posamentier, H.W. and Allen, G.P., 1999. Siliciclastic sequence stratigraphy: concepts and applications (Vol. 7, p. 210). Tulsa, Oklahoma: SEPM (Society for Sedimentary Geology).
Sepehr, M. and Cosgrove, J.W., 2004. Structural framework of the Zagros fold–thrust belt, Iran. Marine and Petroleum Geology, 21(7), 829-843.
Stampfli, G., Marcoux, J. and Baud, A., 1991. Tethyan margins in space and time. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 87(1-4), 373-409.
Sun, S.Q., 1995. Dolomite reservoirs: porosity evolution and reservoir characteristics. AAPG bulletin, 79(2), 186-204.
Vail, P. R., Audemard, F., Bowman, S. A., Eisnet, P. N. and Perez-cruz, C., 1991. Signatures of tectonics, eustasy and sedimentology – an overview. In: Einsele, G., Ricken, W. and Seilacher, A. (eds) Cycles and Events in Stratigraphy. Springer, Berlin, Heidelberg, New York, 617–659. Hull, C.E. and Warman, H.R., 1970. Asmari oil fields of Iran.
Van Buchem, F.S.P., Allan, T.L., Laursen, G.V., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, Van Wagoner, J. C., Mitchum, R. M., Campion, K. M. and Rahmanian, V. D., 1990. Siliciclastic sequence stratigraphy in well log, cores, and outcrops: Concepts of high-resolution correlation of time and facies. American Association of Petroleum Geologists. Methods in Exploration Series, 7, 1–55.
Van Buchem, F.S.P., Allan, T.L., Laursen, G.V., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, H., Pickard, N.A.H., Tahmasbi, A.R., Vedrenne, V. and Vincent, B., 2010. Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmari and Pabdeh Formations) SW Iran. Geological Society, London, Special Publications, 329(1), 219-263.
Wilson, J. L., 1975. Carbonate Facies in Geological History: New York, Springer, 471.