طراحی اندازه و ابعاد بهینه بلوک¬های تخمین ذخیره بر اساس معیارهای مختلف (مورد مطالعه: کانسارطلای زرزیمای موچش)
محورهای موضوعی :رضا احمدی 1 * , هانیه شاه زمانی 2
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اراک
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک
کلید واژه: زرزیمای موچش, شاخص کیفی سنگ (RQD), اندازه بهینه بلوک, مدلسازی بلوکی, خطای تخمین, لاگ کریجینگ معمولی,
چکیده مقاله :
انتخاب اندازه و ابعاد بهینه بلوک¬ها تاثیر بسزایی بر روی مدل بلوکی و درنتیجه دقت نتایج تخمین عیار و میزان ذخیره کانسارها می¬گذارد. در پژوهش حاضر، تعیین اندازه بهینه بلوک¬های تخمین به¬منظور مدلسازی بلوکی و ارزیابی ذخیره کانسار طلای زرزیمای موچش واقع در استان کردستان، صورت گرفته است. برای دست¬یابی به هدف، علاوه بر معیارهای معمول همانند اندازه شبکه اکتشاف و میزان خطای تخمین، از پارامتر شاخص کیفی سنگ ((RQD نیز استفاده شد. با این رویکرد، اندازه بهینه هر بلوک اصلی 5×5 متر در جهات افقی و دو متر در جهت قائم و برای زیربلوک¬ها 5/2×5/2 متر در جهات افقی و یک متر در جهت قائم انتخاب شد. بر پایه واریوگرافی داده¬های تبدیل¬یافته عیارسنجی طلا، مدل¬های تئوری انطباق¬یافته بر واریوگرام¬های تجربی از نوع کروی، گوسی و نمایی است و کانسار دارای ناهمسانگردی هندسی می¬باشد. برای تخمین متوسط عیار و ذخیره کانسار از روش¬های هندسی عکس مجذور فاصله و زمین¬آماری لاگ کریجینگ معمولی به کمک نرم¬افزار Datamine استفاده شد. استفاده از روش عکس مجذور فاصله همراه با روش لاگ کریجینگ معمولی، به¬منظور امکان¬پذیری ارزیابی صحت نتایج از طریق مقایسه نتایج تخمین می¬باشد. برای کنترل عیار در شرایط مختلف اقتصادی، متوسط عیار، میزان ذخیره و متوسط واریانس تخمین عیار کانسار به¬ازای عیارحد‌های 250، 500، 1000 و 2000 میلی¬گرم بر تن محاسبه شد. براساس نتایج، روند نمودارهای عیار- تناژ کانسار صحت انجام فرآیند را تایید می¬نمایند. همچنین مطابق انتظار، نتایج روش تخمین لاگ کریجینگ به دلیل نا اریب بودن و خطای تخمین کمتر، از روش عکس مجذور فاصله دقیق¬تر و قابل اعتمادتر است.
Choosing optimal size of blocks has a significant impact on block model and as a result, accuracy of estimation results for grade and reserve of deposits. In this research, the optimal size of estimation blocks has been determined for block modeling and reserve evaluation of Kurdistan Mouchesh Zarzimai gold deposit. To achieve the goal, in addition to the usual criteria containing exploration grid size and estimation error, the rock quality designation (RQD) parameter was also used. With this approach, the optimal size of each main block was determined 5*5 m and 2 m in the horizontal and vertical directions, respectively, whereas for the sub-blocks, 2.5*2.5 m and 1 m was selected in those directions, respectively. Based on the variography of transformed gold assay data, the theoretical models of spherical, Gaussian, and exponential fitted on the experimental variograms, while the deposit has geometric anisotropy. To estimate the average grade and reserve of the deposit, squared inverse distance and log-kriging methods were used via Datamine software. Employing the squared inverse distance method with the log-kriging is for the possibility of evaluating the accuracy of estimation results through comparison. To control the grade in the various economic conditions, average grade, ore reserve and average estimation variance of the grade were calculated for the cut off grades of 250, 500, 1000 and 2000 mg/ton. The trend of tonnage-grade diagrams of the deposit confirm the correctness of the process. Also, the results of the log-kriging estimation method are more accurate and reliable than the squared inverse distance due to the unbiasedness and lower estimation variance.
احمدی، ر.، 1399. مقایسه نتایج روش¬های زمین¬آماری خطی و غیرخطی در مدلسازی و ارزیابی ذخیره کانسار مس نارباغی شمالی ساوه، فصلنامه زمین¬شناسی ایران، 14، 56، 43-59.
افروغ، م.ر.، 1389. طراحی الگوی حفاری و انفجار به منظور تولید خوراک مناسب برای سنگ شکن معدن کارخانه سیمان بجنورد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شاهرود.
عسکری، ع.، کریم¬پور، م.ح.، مظاهری، س.ا.، ملک¬زاده¬شفارودی، آ.، 1392. مدلسازی هندسی و برآورد ذخیره کانسار طلای شماره 3 هیرد (جنوب بیرجند)، پنجمین همایش انجمن زمین¬شناسی اقتصادی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، شهر مشهد.
عطایی¬پور، م.، 1398. مبانی مدلسازی دوبعدی ذخایر معدنی، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، 326 ص.
کاظمی مهرنیا، ا.، شرکت پارسی کان کاو، 1399. گزارش پایان عملیات اکتشافی محدوده طلا زرزیما موچش- استان کردستان، 168 ص.
معاونت نظارت راهبردی رئیس جمهور، 1390. دستورالعمل طراحی و اجرای سیستم های نگهداری تونل¬های معدنی، نشریه شماره 537.