• شماره های پیشین

    • فهرست مقالات آلکالن

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسی خصوصیات ناحیه منشأ سنگ¬های آلکالن بازیک قاعده سازند شمشک در البرز شرقی
        حبیب  قاسمی
        سنگ های آلکالن بازیک قاعده سازند شمشک، عمدتاً به شکل نفوذی و گاهی خروجی، در محدوده استان سمنان و به صورت پراکنده در بخش های مختلف زون البرز شرقی حضور دارند. ترکیب سنگ شناسی آن ها در نمونه های نفوذی، از الیوین گابرو تا مونزونیت و در نمونه های خروجی، الیوین بازالت اس چکیده کامل
        سنگ های آلکالن بازیک قاعده سازند شمشک، عمدتاً به شکل نفوذی و گاهی خروجی، در محدوده استان سمنان و به صورت پراکنده در بخش های مختلف زون البرز شرقی حضور دارند. ترکیب سنگ شناسی آن ها در نمونه های نفوذی، از الیوین گابرو تا مونزونیت و در نمونه های خروجی، الیوین بازالت است. جایگاه درون ورقه قاره ای تشکیل این سنگ ها در نمودارهای تکتونوماگمایی مختلف به تأیید رسیده است. همچنین بررسی های ژئوشیمیایی و پتروژنتیکی، از نشأت گیری ماگمای والد این سنگ ها از ذوب بخشی10 تا 15 درصدی یک منبع گوشته ای غنی شده زیر لیتوسفر قاره ای با ترکیب گارنت لرزولیت حکایت دارند. ماگمای آلکالن مذکور در فشارهای بیش از 30-25 کیلوبار و از اعماق 100-90 کیلومتری منشأ گرفته و در حین صعود و جایگزینی، توسط سنگ های پوسته قاره ای، متحمل آلایش پوسته ای اندکی شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - پتروگرافی، زمین¬شیمی و مینرالوگرافی سنگ¬های ولکانیکی منطقة سیستانک (جنوب¬شرق قائن)
        حجت  محولاتی ایرج  رساء آیدا  محبی
        کانسار مس سیستانک از نظر جغرافیایی در شرق ایران و جنوب شرق شهرستان قائن (خراسان جنوبی) واقع شده است. به طور کلی محدودی مس سیستانک واقع در شرق زون ایران مرکزی است که بخشی از آن در زون فلیشی و قسمت دیگر آن در بلوک لوت قرار گرفته است. از لحاظ چینه شناسی، سنگ های قدیمی ت چکیده کامل
        کانسار مس سیستانک از نظر جغرافیایی در شرق ایران و جنوب شرق شهرستان قائن (خراسان جنوبی) واقع شده است. به طور کلی محدودی مس سیستانک واقع در شرق زون ایران مرکزی است که بخشی از آن در زون فلیشی و قسمت دیگر آن در بلوک لوت قرار گرفته است. از لحاظ چینه شناسی، سنگ های قدیمی تر از ژوراسیک در محدوده مورد مطالعه مشاهده نشده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، سنگ های آتشفشانی منطقه به دوگروه گدازه (آندزیتی و آندزیت -بازالت) و آذرآواری (آگلومرا و توف) تقسیم می شوند. این سنگ ها در ردة کالک آلکالن و کالک آلکالن پتاسیم بالا قرار می گیرند. براساس ترکیب شیمیایی، سنگ های آتشفشانی مورد نظر در محدوده آندزیت و آندزیت-بازالت قرار می گیرند. کانه های اصلی مس در گدازه های آندزیتی شامل: مس خالص، کالکوسیت، مالاکیت است. علاوه بر این کانی های اکسیدآهن شامل هماتیت و گوتیت نیز در نمونه ها حضور دارند. عموما زون-کانه زایی در بالاترین تراز گدازه های آتش فشانی قرار می گیرد و ماده معدنی به صورت چینه کران است. چنین ویژگی نشانگر اپی ژنتیک بودن ذخایر است. براساس ویژگی های زمین شناسی و کانی سازی، کانسار مس سیستانک احتمالا یک کانسار تیپ میشیگان است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - اختلاط ماگمایی در گرانودیوریت¬ها و انکلاوهای مافیک ده بالا: شاهدی برای ماگماتیسم کالک-آلکالن نوع I از دو منشا پوسته زیرین و گوشته لیتوسفریک
        زینب  قرامحمدی فاطمه نجمی
        توده گرانودیوریتی ده بالا با روند شرقی - غربی در 45 کیلومتری جنوب غرب بویین‌زهرا، در استان قزوین برونزد دارد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت - کوارتزمونزودیوریت است. انکلاوها با اشکال گرد شده و بیضوی با اندازه های دو تا 20 سانتی متر در چکیده کامل
        توده گرانودیوریتی ده بالا با روند شرقی - غربی در 45 کیلومتری جنوب غرب بویین‌زهرا، در استان قزوین برونزد دارد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت - کوارتزمونزودیوریت است. انکلاوها با اشکال گرد شده و بیضوی با اندازه های دو تا 20 سانتی متر در گرانودیوریت های میزبان پراکنده شده اند. انکلاوها عموماً تماس ناگهانی با گرانودیوریت های میزبان دارند و از مجموعه کانی های آذرین تشکیل شده اند. وجود شواهد بافتی نشان‌دهنده عدم تعادل از قبیل حضور پلاژیوکلازهایی با زونینگ ترکیبی و سطوح تحلیلی مکرر، سوزن های آپاتیت و کوارتزهای اوسلی در انکلاوها نشانه تغییرات شیمیایی و یا حرارتی مذاب در حین رشد بلور و شاهدی برای وقوع اختلاط ماگمایی هستند. انکلاو ها از LREES و LILES غنی شده و از HFSES تهی شده هستند. گرانودیوریت ها با محتوای 9/66-2/64= SiO2، از نوع کالک آلکالن غنی از پتاسیم بوده و مشخصات سنگ های متا آلومین (1/1>A/CNK) را نشان می دهند. غنی شدگی از عناصر ناسازگار La, Ce, Rb, Th, K وNd در کنار آنومالی منفیTi, Ba, Eu, Nb و P دلالت بر نقش پوسته زیرین در شکل گیری ماگمای سازنده گرانودیوریت ها دارد، اما محتوای نسبتاً بالای≠Mg ( 43/0- 039/0) پیشنهاد می کند که گرانودیوریت های ده بالا از اختلاط ماگمای مافیک حاصل از گوشته با ماگمای فلسیک پوسته به وجود آمده باشند. انکلاوها با مقادیر نسبتاً پایین 2/58- 8/52=SiO2، 92/0- 77/0=A/CNK، مقدار متوسط پتاسیم 8/3-4/1=K2O و مقدار نسبتاً بالای (46/0-4/0)≠Mg مشخص می شوند. بر اساس ویژگی های ژئوشیمیایی و مقادیر 8/1-6/1=Dy/Yb، به نظر می رسد ماگمای سازنده انکلاوها از ذوب بخشی گوه گوشته در زون انتقالی اسپینل- گارنت حاصل شده و در تماس با ماگماهای فلسیک حاصل از ذوب پوسته، تا حدی متحول شده باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - اختلاط ماگمایی در گرانودیوریت¬ها و انکلاوهای مافیک ده بالا: شاهدی برای ماگماتیسم کالک-آلکالن نوع I از دو منشا پوسته زیرین و گوشته لیتوسفریک
        زینب  قرامحمدی علی  کنعانیان محسن ضرغام
        توده گرانودیوریتی ده بالا با روند شرقی - غربی در 45 کیلومتری جنوب غرب بویین‌زهرا، در استان قزوین برونزد دارد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت - کوارتزمونزودیوریت است. انکلاوها با اشکال گرد شده و بیضوی با اندازه های دو تا 20 سانتی متر در چکیده کامل
        توده گرانودیوریتی ده بالا با روند شرقی - غربی در 45 کیلومتری جنوب غرب بویین‌زهرا، در استان قزوین برونزد دارد. این توده حاوی انکلاوهای میکروگرانولار مافیک متعدد با ترکیب دیوریت - کوارتزمونزودیوریت است. انکلاوها با اشکال گرد شده و بیضوی با اندازه های دو تا 20 سانتی متر در گرانودیوریت های میزبان پراکنده شده اند. انکلاوها عموماً تماس ناگهانی با گرانودیوریت های میزبان دارند و از مجموعه کانی های آذرین تشکیل شده اند. وجود شواهد بافتی نشان‌دهنده عدم تعادل از قبیل حضور پلاژیوکلازهایی با زونینگ ترکیبی و سطوح تحلیلی مکرر، سوزن های آپاتیت و کوارتزهای اوسلی در انکلاوها نشانه تغییرات شیمیایی و یا حرارتی مذاب در حین رشد بلور و شاهدی برای وقوع اختلاط ماگمایی هستند. انکلاو ها از LREES و LILES غنی شده و از HFSES تهی شده هستند. گرانودیوریت ها با محتوای 9/66-2/64= SiO2، از نوع کالک آلکالن غنی از پتاسیم بوده و مشخصات سنگ های متا آلومین (1/1>A/CNK) را نشان می دهند. غنی شدگی از عناصر ناسازگار La, Ce, Rb, Th, K وNd در کنار آنومالی منفیTi, Ba, Eu, Nb و P دلالت بر نقش پوسته زیرین در شکل گیری ماگمای سازنده گرانودیوریت ها دارد، اما محتوای نسبتاً بالای≠Mg ( 43/0- 039/0) پیشنهاد می کند که گرانودیوریت های ده بالا از اختلاط ماگمای مافیک حاصل از گوشته با ماگمای فلسیک پوسته به وجود آمده باشند. انکلاوها با مقادیر نسبتاً پایین 2/58- 8/52=SiO2، 92/0- 77/0=A/CNK، مقدار متوسط پتاسیم 8/3-4/1=K2O و مقدار نسبتاً بالای (46/0-4/0)≠Mg مشخص می شوند. بر اساس ویژگی های ژئوشیمیایی و مقادیر 8/1-6/1=Dy/Yb، به نظر می رسد ماگمای سازنده انکلاوها از ذوب بخشی گوه گوشته در زون انتقالی اسپینل- گارنت حاصل شده و در تماس با ماگماهای فلسیک حاصل از ذوب پوسته، تا حدی متحول شده باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - جایگاه تکتونوماگمایی سنگ¬های آتشفشانی ائوسن منطقه¬ آهوان (سمنان)
        مریم  عالی پور مرتضی  خلعت¬بری جعفری محسن  پور کرمانی صدیقه  اعتصامی علی  سربی
        در این مقاله، پترولوژی و جایگاه تکتونوماگمایی سنگ های آتشفشانی ائوسن منطقه آهوان، خاور سمنان، مورد بحث قرار گرفته است. سنگ های مورد مطالعه، شامل گدازه های آتشفشانی بازیک-حدواسط، اسیدی و دایک، همراه با میان لایه های سنگ آهک نومولیت دار، رسوبات کم عمق، هیالوکلاستیت و برش چکیده کامل
        در این مقاله، پترولوژی و جایگاه تکتونوماگمایی سنگ های آتشفشانی ائوسن منطقه آهوان، خاور سمنان، مورد بحث قرار گرفته است. سنگ های مورد مطالعه، شامل گدازه های آتشفشانی بازیک-حدواسط، اسیدی و دایک، همراه با میان لایه های سنگ آهک نومولیت دار، رسوبات کم عمق، هیالوکلاستیت و برش هیالوکلاستیک هستند. گدازه های بازیک-حدواسط در زیر و گدازه های ریولیتی همراه با گدازه های آندزیتی در بالای سری آتشفشانی، برونزد دارند که معرف ولکانیسم دوگانه است. به نظر می رسد که فعالیت های آتشفشانی ائوسن، در محدوده مورد مطالعه، در محیط کم عمق آب دریا تا محیط خشکی رخ داده است. براساس بررسی های پتروگرافی، سنگ های آتشفشانی، دارای ترکیب بازالت، آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت، ریولیت و توف های اسیدی اند. انواع گدازه ای، دارای بافت فیریک تا آفیریک بوده و انواع فیریک دارای فنوکریست های پلاژیوکلاز، اوژیت و هورنبلند هستند. گدازه ها دارای خمیره هیالومیکرولیتیک، میکروکریستالین و دایک ها دارای خمیره اینترگرانولار هستند. منطقه-بندی نامتعادل و بافت غربالی در فنوکریست های پلاژیوکلاز و خمیره شیشه ای نامتجانس را شاید بتوان با پدیده اختلاط ماگمایی توجیه نمود. بررسی آنالیزهای شیمیایی این سنگ ها، حکایت از روندهای ماگمایی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی دارد. نمودارهای عنکبوتی عناصر فرعی و کمیاب بهنجارشده، نشان از غنی شدگی از عناصر نادر خاکی سبک و تهی شدگی واضح از عناصر نیوبیوم و تیتان را دارند. در نمودارهای تکتونوماگمایی، این نمونه ها در محیط کششی اولیه پشت کمان، ترسیم شده اند. به نظر می رسد که، ذوب بخشی گوه گوشته ای تعدیل شده، در بالای صفحه فرورونده، منشأ ماگمای والد در این محدوده بوده که تحت تأثیر سیالات-مذاب ناشی از ذوب بخشی رسوبات بالای صفحه فرورونده، غنی شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - جایگاه تکتونوماگمایی دیابازها و جریان‌های بازالتی افیولیت شمال مکران، جنوب شرقی ایران
        عزیزالله  تاجور محمدمهدی  خطیب محمدحسین  زرین¬کوب
        افیولیت شمال مکران در جنوب شرقی ایران، به‌عنوان بخشی از افیولیت های تتیس، در حدفاصل بلوک های قاره ای لوت و باجکان-دورکان قرار دارد. از جمله سنگ‌های تشکیل‌دهنده این توالی افیولیتی، دیابازها و جریان‌های بازالتی هستند که بیشترین برونزد را در شرق منطقه دارند. شواهد ساختاری چکیده کامل
        افیولیت شمال مکران در جنوب شرقی ایران، به‌عنوان بخشی از افیولیت های تتیس، در حدفاصل بلوک های قاره ای لوت و باجکان-دورکان قرار دارد. از جمله سنگ‌های تشکیل‌دهنده این توالی افیولیتی، دیابازها و جریان‌های بازالتی هستند که بیشترین برونزد را در شرق منطقه دارند. شواهد ساختاری، سنگ نگاری و زمین شیمیایی بیانگر شکل گیری این سنگ‌ها در جایگاه های زمین ساختی متفاوت است. بر اساس ویژگی های زمین شیمیایی، دیابازها و بازالت‌ها در دو گروه جای می گیرند: در یک گروه، دیابازها و جریان‌های بازالتی با ترکیب تولئیتی قرار دارند که ویژگی‌های شبیه به پشته های میان‌اقیانوسی (MORB) را به نمایش می گذارند. گروه دوم شامل جریان‌های بازالتی تا داسیتی با ترکیب کالک آلکالن است که ویژگی‌های کمان های آتشفشانی را به نمایش گذاشته و نشانه-های محیط‌های فرورانش در آنها دیده می شود. دو رخداد ماگمایی منجر به تشکیل این دو گروه از سنگ‌ها شده است: 1) ماگماتیسم نوع MORB حاصل از کشش و بازشدگی بین دو بلوک قاره ای که منجر به شکل گیری دیابازها و بازالت‌های تولئیتی در کرتاسه پیشین شده است. غنی شدگی این سنگ‌ها نسبت به عناصر نادر خاکی سبک(LREE) و مقادیر پایینLa/Yb و به نسبت بالای U/Th نمایانگر تاثیر ترکیبات قاره ای در مذاب به وجود آورنده آنها است. 2) ماگماتیسم مرتبط با فرورانش که گدازه های بازالتی، آندزیتی و داسیتی دارای ویژگی‌های کالک آلکالن را در کرتاسه پسین برجای گذاشته است. غنی شدگی LREE و LILE، ناهنجاری منفی Nb و Ta، نسبت بالای Pb/Ce و مقدار تمرکز اندک TiO2 در این سنگ‌ها، نمایانگر تاثیر ورقه فرورانشی در ترکیب آنها است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - پترولوژی سنگ¬های آتشفشانی الیگوسن گستره ده¬ته، جنوب دیهوک، بلوک لوت
        مرتضی  خلعت‌بری جعفری نرمین بانه ای محمد فریدی
        محدوده مورد مطالعه، در جنوب ده ته، بلوک لوت، دربردارنده گدازه های آتشفشانی الیگوسن با ترکیب آندزیت، تراکی آندزیت، تراکی داسیت، داسیت و ریولیت است. این گدازه ها، دارای بافت پورفیریک و پورفیریتیک بوده و فنوکریست آمفیبول فراوان دارند. بیشتر گدازه های الیگوسن، روندهای ماگما چکیده کامل
        محدوده مورد مطالعه، در جنوب ده ته، بلوک لوت، دربردارنده گدازه های آتشفشانی الیگوسن با ترکیب آندزیت، تراکی آندزیت، تراکی داسیت، داسیت و ریولیت است. این گدازه ها، دارای بافت پورفیریک و پورفیریتیک بوده و فنوکریست آمفیبول فراوان دارند. بیشتر گدازه های الیگوسن، روندهای ماگمایی کالک آلکالن تا کالک آلکالن پتاسیم بالا را نشان می دهند. در نمودارهای دوتایی، نمونه های گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی در قلمرویی جدای از گدازه های تراکی داسیتی، داسیتی و ریولیتی اجتماع یافته اند که نشان می دهد تفریق ماگمایی، به‌تنهایی در ژنز این گدازه ها تاثیر نداشته است. در الگوهای عناصر نادر خاکی و نمودارهای عنکبوتی، این گدازه ها غنی شدگی عناصر کمیاب دارای یون بزرگ و تهی شدگی از عناصر کمیاب با شدت میدان بالا را نشان می دهند. الگوهای به هنجار شده از گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی، انطباق قابل توجهی با قلمروی بازالت جزیره اقیانوسی دارند. الگوهای گدازه های اسیدی، قابل مقایسه با الگوهای پوسته قاره ای بالایی هستند. این ویژگی-های ژئوشیمیایی، دلالت بر این دارند، که گدازه های آندزیتی و تراکی آندزیتی، از ذوب بخشی گوشته لیتوسفری منشاء گرفته اند، که پیش از این توسط مولفه های فرورانش (مذاب و سیالات) غنی شده اند. در ژنز گدازه های اسیدی نیز ذوب بخشی پوسته قاره ای، نقش مهمی داشته است. بر اساس موقعیت زمین شناسی و داده های ژئوشیمیایی، به نظر می رسد که گدازه های آتشفشانی الیگوسن ده ته، در یک پهنه پسابرخورد، در پسامد نازک شدگی لیتوسفر قاره ای، در بلوک لوت تشکیل شده اند. این فرایندها، شاید پیامد قطعه شدگی لیتوسفر بوده است، که در یک کمربند کوهزایی پسابرخورد روی داده است.   پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - پترولوژی گدازه¬های آلکالن در شمال جیرنده(شرق لوشان)
        عبدالرضا  سلیمانی شهروز  حق نظر منصور  وثوقی عابدینی سعید  حکیمی آسیابر
        در شمال جیرنده و شرق لوشان واقع در کوهستان جنوب البرز مرکزی یکسری سنگ های آتشفشانی به‌صورت دگرشیب بر روی آهک های ائوسن میانی جایگزین شده اند. این سنگ ها دارای خصوصیات آلکالن از نوع لامپروفیر هستند و برای اولین بار مورد بررسی پترولوژی این تحقیق قرار می گیرند. بافت این سن چکیده کامل
        در شمال جیرنده و شرق لوشان واقع در کوهستان جنوب البرز مرکزی یکسری سنگ های آتشفشانی به‌صورت دگرشیب بر روی آهک های ائوسن میانی جایگزین شده اند. این سنگ ها دارای خصوصیات آلکالن از نوع لامپروفیر هستند و برای اولین بار مورد بررسی پترولوژی این تحقیق قرار می گیرند. بافت این سنگ ها پورفیریک تا میکروپورفیریک با خمیره میکرولیتی می باشد. فنوکریست ها و میکروفنوکریست های نمونه های برداشت شده همه از نوع الیوین، پیروکسن های آلکالن و بیوتیت می باشند و در خمیره ای متشکل از الیوین، پیروکسن، پلاژیوکلاز، آمفیبول، بلورهای بسیار ریز نفلین، آپاتیت و کانی های فلزی جایگزین شده اند. بررسی های ژئوشیمیایی این سنگ ها حاکی از آن است، این سنگ ها از نوع لامپروفیرهای آلکالن هستند و ماگمای آنها حاصل ذوب بخشی بسیار جزئی یک منبع گوشته آستنوسفری مشابه با OIB و در رخساره گارنت لرزولیت می باشد و در یک محیط تکتونیکی ریفت درون قاره-ای جایگزین شده اند. پرونده مقاله