فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی نقش زمین¬ساخت فعال در ناهنجاری¬های زمین¬ریختی حوضه آبریز گرگان¬رود- قره¬سو
مریم آق¬آتابای مجید نعمتی معصومه روستائیگستره مورد بررسی در کناره شمالی البرز خاوری قرار گرفته است. با توجه به موقعيت ساختارى ويژه این منطقه، در این پژوهش سعی شده است که با ارزیابی شاخص های ریخت زمین ساختی حوضه آبريز گرگان رود- قره سو و چگونگی پراکندگی زمین لرزه ها، الگوی نو زمین ساختی جنوب استان گلستان بررسی چکیده کاملگستره مورد بررسی در کناره شمالی البرز خاوری قرار گرفته است. با توجه به موقعيت ساختارى ويژه این منطقه، در این پژوهش سعی شده است که با ارزیابی شاخص های ریخت زمین ساختی حوضه آبريز گرگان رود- قره سو و چگونگی پراکندگی زمین لرزه ها، الگوی نو زمین ساختی جنوب استان گلستان بررسی شود. در این راستا، حوضه آبريز گرگان رود- قره سو به 22 زيرحوضه تقسیم گردید و شاخص های شیب رود، ناتقارنی حوضه زهکشی، تقارن توپوگرافی معکوس، انتگرال فرازسنجی، شکل حوضه و پیچ و خم پیشانی کوهستان در زیرحوضه های یاد شده، محاسبه شد. نتایج بررسی این ویژگی ها با هم، به عنوان شاخص زمین ساخت فعال نسبی محاسبه شد و به چهار رده شامل مناطق خیلی فعال تا مناطق با فعالیت کم تقسیم بندی شد. رده های بالای فعالیت نسبی زمین ساختی بیشتر در جنوب و جنوب باختری حوضه گرگانرود- قره سو به دست آمد. در حالی که نواحی خاوری و جنوب خاوری دارای رده های متوسط تا پایین فعالیت هستند. میزان فعالیت زمین ساختی در این ناحیه از شمال به جنوب افزایش می یابد. این افزایش می تواند وابسته به موقعیت نقاط اوج شاخص شیب رودخانه ها در راستای گسل ها و پاره های گسلی باشد. همچنین مقدار ناتقارنی حوضه زهکشی در بیشتر زیرحوضه های این منطقه نشان دهنده انحراف حوضه ها به سوی باختر یا خاور هر آبراهه است. نتایج حاصل از بررسی ریخت زمین ساختی و نحوه پراکندگی لرزه خیزی منطقه مورد مطالعه، گویای این مطلب است که منطقه مورد نظر تا اندازه زیادی از جنبش های زمین ساختی منطقه، به ویژه جنبش گسل کاسپین و شمال البرز و سیستم گسلی تراستی در شمال گرگان تاثیر پذیرفته است. نواحی دارای فعالیت خیلی بالای زمین ساختی و بخش های؛ میزان کج شدگی بالای رودخانه ها همخوان با یک سیستم گسل تراستی با روند تقریبی NNE- SSW می باشد. از سوی دیگر، روند لرزه خیزی مشاهده شده را می توان به وجود احتمالی تراست ژرف و نسبتاً جوانی در شمال جبهه رشته کوه البرز نسبت داد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیل وضعیت ناپیوستگی¬ها به روش مونت کارلو و مقایسه آن با محاسبات نرم افزار Dips (بررسی موردی: معادن سنگ سعیدی کرمان)
وحید حسیبی شهرام شفیعی بافتیروش های آماری و احتمالاتی برای بررسی عدم اطمینان های موجود در داده ها و همچنین اعتبار سنجی جواب‌های به دست آمده از محاسبات به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطالعه برای تعیین دقیق مختصات ناپیوستگی ها و اعتبارسنجی نتایج به دست آمده از محاسبات نرم افزار Dip چکیده کاملروش های آماری و احتمالاتی برای بررسی عدم اطمینان های موجود در داده ها و همچنین اعتبار سنجی جواب‌های به دست آمده از محاسبات به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطالعه برای تعیین دقیق مختصات ناپیوستگی ها و اعتبارسنجی نتایج به دست آمده از محاسبات نرم افزار Dips از روش شبیه‌سازی مونت کارلو استفاده شد. دراین روش با در نظر گرفتن تمامی حالات ممکن برای متغیرها با تعیین تابع توزیع احتمالی و نمونه گیری از آن ها، تابع نهایی شبیه سازی شد. در این مطالعه از داده های مربوط به ناپیوستگی ها در معدن سنگ سعیدی استفاده گردید. در مرحله اول با استفاده از نرم افزار Dips دسته درزه های اصلی شناسایی شد وسپس برای محاسبه مختصات ناپیوستگی با استفاده از روش شبیه سازی مونت کارلو برای هر دسته درزه تعداد50000 داده تصادفی شیب و جهت شیب شبیه سازی گردید ودر مرحله نهایی با استفاده داده های شبیه سازی شده مشخصات آماری شیب و جهت شیب هر دسته درزه تعیین شد. نهایتا" نتایج شبیه سازی با نتایج حاصل از نرم افزار Dips مقایسه گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که میزان اطمینان به محاسبات نرم افزارDips برای جهت شیب ناپیوستگی ها به طور متوسط 38/99% و برای مقدار شیب به طور متوسط 34/94% است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی¬های ریخت¬زمین¬ساختی و پارینه لرزه¬شناختی پاره گسله سهلان، قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز
الهه احمدزاده سمانه علی اکبرنظری مرتضی طالبیان شهریار سلیمانی آزاد مرضیه فریدی ماسولهگسل شمال تبریز یکی از گسل های راستالغز- راست بر در شمال باختری ایران است که با راستای شمال باختری- جنوب خاوری از صوفیان تا بستان آباد امتداد یافته و در قالب دو قطعه گسلی اصلی مشاهده می شود. در پژوهش حاضر، به منظور مطالعه آخرین جنبش های زمین ساختی پهنه گسلی شمال تبریز، چکیده کاملگسل شمال تبریز یکی از گسل های راستالغز- راست بر در شمال باختری ایران است که با راستای شمال باختری- جنوب خاوری از صوفیان تا بستان آباد امتداد یافته و در قالب دو قطعه گسلی اصلی مشاهده می شود. در پژوهش حاضر، به منظور مطالعه آخرین جنبش های زمین ساختی پهنه گسلی شمال تبریز، پدیده های ریخت زمین ساختی جوان و نیز پارینه لرزه شناسی قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز در گستره سهلان مورد ارزیابی قرار گرفته است. در اين پژوهش، گسيختگي گسله جوان سهلان با درازاي حدود 10 كيلومتر و راستاي چيره شمال باختري – جنب خاوري، در شمال باختري فرودگاه بين المللي تبريز به نقشه درآمده است. در بررسی های ریخت زمین ساختی انجام گرفته در این گستره، جابجایی راست بر احتمالاَ منسوب به آخرین رویداد مهلرزه ای ( 1780میلادی، 4/7 MW = )، 5/0± 5/3 متر و جابجایی شاقولی آن بین0 و 5/0 متر برآورد گردید. بنابراین، با توجه به نسبت بین لغزش افقی و لغزش شاقولی (H/V) می توان سازوکار چیره این قطعه از گسل شمال تبریز را راستالغز- راست بر در نظر گرفت که در تایید با داده های جدید GPS این گستره از کشور می باشد. بر پایه پژوهش های پارینه لرزه شناختی به عمل آمده در پژوهش حاضر، با بررسی دیواره ای عمود بر راستای گسل شمال تبریز در شمال روستای سهلان، آثار زمین شناختی چهار پارینه زمین لرزه با بزرگای نسبی (در مقیاس MW ) بیش از 4/6 شناسایی گردیده است. بزرگای جوان ترین رخداد ثبت شده در نهشته های ترانشه یاد شده، در محدوده 7 برآورد شده است که با توجه به موقعیت های جغرافیایی، این رویداد را می توان در پیوند با زمین لرزه تاریخی سال 1780 میلادی (4/7MW = ) دانست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - پتروگرافی، ژئوشیمی و پتروژنز سنگ¬های آتشفشانی عباس¬آباد (شرق شاهرود) با تأکید بر دگرسانی و کانه¬زایی مس همراه آن¬
ایرج رساء سعید علیرضایی احمد کاظمی مهرنیا لیلا صالحیمنطقه معدنی عباس آباد در شرق شاهرود در کمربندی از سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی قرار دارد و میزبان هشت کانسار مس است. این کمربند قسمتی از کمان آتشفشانی شمال ایران مرکزی محسوب می شود. کانه زایی مس با چیرگی کالکوسیت و به مقدار کمتر بورنیت، دیژنیت، کوولیت به صورت افشا چکیده کاملمنطقه معدنی عباس آباد در شرق شاهرود در کمربندی از سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی قرار دارد و میزبان هشت کانسار مس است. این کمربند قسمتی از کمان آتشفشانی شمال ایران مرکزی محسوب می شود. کانه زایی مس با چیرگی کالکوسیت و به مقدار کمتر بورنیت، دیژنیت، کوولیت به صورت افشان، رگچه ای و داربستی دیده می شود. چهار دگرسانی کربناتی، سیلیسی، اپیدوتی و کلریتی در سنگ های میزبان قابل تشخیص است. از نظر سنگ شناسی، سنگ های آتشفشانی دارای ترکیب تراکی آندزیت، تراکی آندزی بازالت و تراکی بازالت بوده و ماهیت شوشونیتی تا کالک آلکالن پتاسیم بالا داشته و در رده آلکالن جای می گیرند. فرایند تبلور تفریقی و پدیده آلایش پوسته ای در تحول ماگمایی این سنگ ها دخالت داشته است. پلاژیوکلاز و پیروکسن، کانی های اصلی این سنگ ها و بافت پورفیریک و گلومروپورفیریک مهم ترین بافت های مشاهده شده است. منطقه بندي، بافت غربالي و جذب دوباره در پلاژيوكلازها، بافت غربالی و آثار تحلیل رفتگی و خوردگی در حاشیه پیروکسن ها و گرد شدگي كاني ها از نشانه هاي وجود شرايط عدم تعادل حين انجماد ماگما است. غنی شدگی در LILE و LREE و تهی شدگی از HFSE همراه با آنومالی منفی عناصر Nb، Ti و Ta در نمونه های مورد مطالعه، ماهیت آلکالن مرتبط با قوس (حاشیه قاره-ای فعال) را نشان می دهد. همچنین نسبت Ba /La و Th/Taدر سنگ های مورد بررسی محیط تکتونیکی قوس قاره ای فرورانشی را تأیید می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی کارایی روش نقشه¬بردار زاویه طیفی در پردازش¬های ابر طیفی جهت تفکیک آمیزه‌های¬رنگی – مطالعه موردی افیولیت¬های شرق طبس¬مسینا (شرق بیرجند)
مناطق نزدیک به زون برخورد، لیتولوژی متفاوتی نسبت به دیگر مناطق دارند. در چنین مناطقی به علت تنوع سنگی زیاد، برافراشتگی های شدید و درهم‌ریختگی واحدها، نقشه برداری نیازمند ابزارها و مطالعات گسترده و دقیقی است. ازجمله پیشرفته‌ترین ابزارها در این زمینه می‌توان به سنجنده‌های چکیده کاملمناطق نزدیک به زون برخورد، لیتولوژی متفاوتی نسبت به دیگر مناطق دارند. در چنین مناطقی به علت تنوع سنگی زیاد، برافراشتگی های شدید و درهم‌ریختگی واحدها، نقشه برداری نیازمند ابزارها و مطالعات گسترده و دقیقی است. ازجمله پیشرفته‌ترین ابزارها در این زمینه می‌توان به سنجنده‌های ابر طیفی اشاره کرد که با تصویربرداری صدها باند ظریف و پیوسته در طول‌موج‌های مرئی و فروسرخ، امکان شناسایی بسیاری از عوارض سطح زمین باوجود مشابهت‌ها و پیچیدگی‌های طیفی را فراهم می‌آورند. در مطالعه حاضر به‌منظور نخستین بررسی کارایی داده‌های ابر طیفی سنجنده هایپریون در تفکیک واحدهای سنگی مذکور در ایران، روش طیف مبنای نقشه‌بردار زاویه طیفی انتخاب و بر روی تصویر هایپریون منطقه طبس مسینا در شرق بیرجند اعمال گردید. بر اساس مطالعات میدانی- آزمایشگاهی متعدد صورت گرفته لیتولوژی منطقه موردمطالعه را می‌توان به 5 گروه کلی شامل مجموعه افیولیتی، واحدهای دگرگونی، واحدهای ولکانیکی الیگومیوسن تا پلیوکواترنری، واحدهای فلیشی و آهکی تفکیک کرد. واحدهای آذرین منطقه شامل مجموعه افیولیتی کرتاسه و مجموعه آتشفشانی جوان (الیگومیوسن و پلیوسن – کواترنری) می‌باشد. رخنمون‌های پراکنده‌ای از سنگ‌های دگرگونی در بخش‌هایی از مجموعه افيوليتي دیده می‌شود منتها بخش اعظم اين سنگ‌ها در زون دگرگوني شرق افيوليت قرار دارند. به‌منظور محاسبه میزان صحت نتایج پردازش بر روی داده‌های ابر طیفی منطقه نقاطی به شکل پراکنده در واحدهای سنگی مذکور تحت نمونه‌برداری و مورد بررسی میدانی مکانمند قرار داده شدند. نمونه‌ها در مقطع میکروسکوپی و بعضاً توسط دستگاه الکترون میکروپروب تحت آنالیز قرارگرفته و بر این اساس نقاط معیار جهت محاسبه صحت نتایج پردازش به دست آمد. بنا بر محاسبات انجام شده ضریب صحت عامل روش نقشه‌بردار زاویه طیفی بر روی داده‌های ابر طیفی سنجنده‌هایپریون در بخشی از آمیزه‌های رنگی شرق ایران به طور متوسط به بیش از 64 درصد می‌رسد که نسبت قابل قبولی در تفکیک واحدهای پیچیده آمیزه‌ای به‌حساب می‌آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - ارزيابي فراوانی و تغییرات عناصر پلاتینیوم و پالادیوم در کانی‌های پیروکسن و کرومیت پیروکسنیت‌های منطقه نیریز
حسن میرنژاد مرضیه بازآمدافیولیت نیریز واقع در استان فارس که در کرتاسه پایانی و در اثر بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و برخورد صفحه عربستان با صفحه ایران زمین تشکیل شده است، دارای پتانسیل‌های فراوان معدنی بخصوص کرومیت می‌باشد. پیروکسنیت یکی از واحدهای اصلی تشکیل دهنده این افيوليت بوده و تجزیه ري چکیده کاملافیولیت نیریز واقع در استان فارس که در کرتاسه پایانی و در اثر بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و برخورد صفحه عربستان با صفحه ایران زمین تشکیل شده است، دارای پتانسیل‌های فراوان معدنی بخصوص کرومیت می‌باشد. پیروکسنیت یکی از واحدهای اصلی تشکیل دهنده این افيوليت بوده و تجزیه ريز‌كاوش الکتروني (EMP) نشان مي‌دهد کلینوپیروکسن (دیوپسید)، ارتوپیروکسن (انستاتیت) و الیوین (کریزولیت) غالبترین کانی‌های آن می‌باشند. فراوانی Cr2O3، Al2O3، Fe2O3، MgO و TiO2 در کرومیت‌های موجود در پیروکسنیت‌های نیریز تطابق خوبي با کرومیت‌های تیپ انبانی دارند و از ماگمایی با ترکیب بونینیتی دارای (100 Cr/(Cr+Al)) Cr# بالا و TiO2 پائین منشا گرفته‌اند. نتایج داده‌های حاصل از تجزیه طیف‌سنج جر‌‌می- پلاسماي جفت‌شده القايي (ICP-MS) به روش آماده‌سازی آذرمحک نشانگر غنی‌شدگی عناصر گروه پلاتین در توده افیولیتی نیریز نسبت به گوشته اولیه است. به‌علاوه تمرکز پلاتینیوم و پالادیوم در کرومیت‌های موجود در پیروکسنیت‌ها نسبت به کانی‌های پیروکسن بالاتر می‌باشد. به‌طور کلی میزان این عناصر در پیروکسنیت‌های نیریز بسیار کمتر از حد اقتصادی (ppm 5) است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - دیاژنز، میکروفاسیس و تعیین کانی¬شناسی اولیه کربنات¬های سازند آسماری در برش کوه ریگ
امید کاک¬مم حميد ميرمحمد صادقياین مطالعه با هدف بررسی فرایندهای دیاژنتیکی، میکروفاسیس و دلایل ژئوشیمیایی تأییدکننده کانی شناسی اولیه نهشته های کربناته سازند آسماری به سن الیگو- میوسن در برش سطحی تاقدیس ریگ واقع در میدان نفتی کوه ریگ صورت گرفته است. در این منطقه سازند آسماری با 364 متر ضخامت به‌صورت چکیده کاملاین مطالعه با هدف بررسی فرایندهای دیاژنتیکی، میکروفاسیس و دلایل ژئوشیمیایی تأییدکننده کانی شناسی اولیه نهشته های کربناته سازند آسماری به سن الیگو- میوسن در برش سطحی تاقدیس ریگ واقع در میدان نفتی کوه ریگ صورت گرفته است. در این منطقه سازند آسماری با 364 متر ضخامت به‌صورت یک توالی از سنگ های کربناته نازک، متوسط و ضخیم لایه تا توده ای بیرون‌زدگی پیدا کرده است. بر اساس بافت‌های رسوبی، مطالعات پتروگرافی و فوناهای موجود، 12 میکروفاسیس مختلف کربناته شناسایی شده است. این میکروفاسیس های کربناته در چهار زیرمحیط پهنه جزر و مدی، لاگون، سدی/ شول و زیرمحیط دریای باز تشکیل شده است. نبود نهشته‌های توربیدایتی، کمربند ریفی و تغییر تدریجی رخساره‌ها نشان می‌دهد که سازند آسماری در یک محیط رمپ کربناته تک شیب (هموکلینال) نهشته شده است. فرایندهای اصلی دیاژنتیکی شناسایی شده شامل دولومیتی-شدن، سیمانی شدن، میکرایتی شدن، انحلال، فشردگی و جانشینی می باشند. شواهد پتروگرافی و تغییرات عناصر اصلی و فرعی و مقایسه آن با محدوده هایی که توسط محققین مختلف برای کانی شناسی کلسیتی و آراگونیتی ارائه شده اند حاکی از کانی شناسی اولیه آراگونیتی برای کربنات های سازند آسماری است. نسبت Sr/Na بالا، کانی شناسی اولیه آراگونیتی را پیشنهاد می کند. تغییرات Sr و Na در مقابل Mn تبدیل کانی شناسی اولیه آراگونیتی به کلسیت طی دو مرحله ثبات دیاژنتیکی را تأیید می-کند. رسم تغییرات نسبت Sr/Ca در مقابل Mn نشان می دهد که سنگ آهک های آسماری تحت تأثیر دیاژنز متئوریکی در یک سیستم بسته تا نیمه بسته دیاژنتیکی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی تأثیر pH، دوز جاذب و غلظت اولیه¬ بر جذب سطحی عنصر سرب از آب¬های آلوده توسط گوتیت و گل اُخرای جزیره هرمز
محمد حسین محمودی قرایی سید احمد مظاهری علی احمدپور غلامرضا ثوابی سیده منیره حسینیجذب سـطحی یکی از روش های مؤثر و با صرفه برای حذف فلـزات سـمی از جمله سرب از آب های آلوده می باشد. در این مقاله تأثیر سه پارامتر pH، دوز جاذب و غلظت اولیه سرب بر جذب سطحی سرب توسط دو جاذب ارزان قیمت شامل گوتیت طبیعی و گل اُخرای جزیره هرمز مورد بررسی قرار گرفته است. بررس چکیده کاملجذب سـطحی یکی از روش های مؤثر و با صرفه برای حذف فلـزات سـمی از جمله سرب از آب های آلوده می باشد. در این مقاله تأثیر سه پارامتر pH، دوز جاذب و غلظت اولیه سرب بر جذب سطحی سرب توسط دو جاذب ارزان قیمت شامل گوتیت طبیعی و گل اُخرای جزیره هرمز مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی تأثیر pH روی جذب سرب توسط جاذب ها نشان داد که برای هر دو جاذب، افزایش pH تا حد 5 درصد جذب سرب را افزایش می دهد. از طرفی آزمایش ها نشان داد که با افزایش دوز جاذب، درصد جذب در هر دو جاذب بالا می رود ولی گل اُخرا برخلاف گوتیت، قابلیت بالایی برای جذب سرب حتی در دوز جاذب g/L2 دارد. بررسی ها نشان داد که در غلظت های بالا، گل اُخرا نسبت به گوتیت جاذب مؤثرتری برای سرب است، به طوری که گل اُخرا در غلظت اولیه mg/L 150 به میزان 57/97% سرب محلول در آب را در دمای محیط (̊C 5/23) و با شرایط 5pH=، دوز جاذب g/L 6، زمان 60 دقیقه و اندازه ذرات ریزتر از 230 مش حذف می‌کند، در حالی که گوتیت در همین شرایط 53/78% سرب را حذف می کند. در این شرایط حداکثر ظرفیت جذب (qe) سرب برای گل اُخرا و گوتیت به ترتیب 39/24 و 63/19 میلی گرم بر گرم می باشد. رابطه بین غلظت اولیه و درصد جذب، برای گل اُخرا مستقیم ولی برای گوتیت طبیعی به شکل معکوس می باشد. ترسیم ایزوترم های جذب لانگمویر و فروندلیچ نشان داد که گوتیت با ضریب همبستگی 995/0 از مدل جذب لانگمویر پیروی می کند ولی گل اُخرا تقریبا از هر دو مدل لانگمویر و فروندلیچ پیروی می کند. پرونده مقاله