بررسی تاثیر تغییرات منطقه ای برافرازش بر شاخص¬های ژئومورفیک: مطالعه موردی کمپلکس میشو در شمال باختر ایران
محورهای موضوعی :
مهدی بهیاری
1
( دانشگاه تربیت مدرس ،تهران)
محمد محجل
2
( دانشگاه تربیت مدرس ،تهران)
محسن موءید
3
(دانشگاه تبریز)
مهناز رضاییان
4
(دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان )
کلید واژه: برافرازش شاخص¬, های ژئومورفیک کمپلکس میشو فرایش زمین¬, دماسنجی,
چکیده مقاله :
کمپلکس میشو در شمال باختر ایران به‌صورت برجستگی شاخصی می باشد که توسط گسل های فعال شناخته‌شده-ای محدود شده است. آرایش فضایی این گسل ها سبب برافرازش منطقه و برونزد سازند کهر به سن پرکامبرین در مرکز این کمپلکس شده است. بررسی شاخص های پروفیل های طولی رودخانه، مورفولوژی جبهه کوهستان، مورفولوژی دره ها و داده های ترموکرونومتری حوضه نشان می دهد که میزان نرخ برافرازش در راستای باختر به خاور و شمال به جنوب کاهش می یابد. نمودارهای هیپسومتری که برای دامنه شمالی و جنوبی تهیه شده است، نشان می دهند که دامنه شمالی نسبت به دامنه جنوبی در حالت ناپایدار تری قرار دارد. همچنین مقایسه منحنی توپوگرافی همگن شده کمینه و بیشینه در سه مقطع باختر، مرکزی و خاور میشو مشخص کرد که بیشترین اختلاف در مقطع باختری میشو است که دلالت بر نرخ بالای برافرازش در این بخش دارد. داده های زمین دماسنجی آغاز فرایش سریع از حدود 21 تا 22 میلیون سال (میوسن) پیشنهاد می کند. نرخ برافرازش 16/0 تا 24/0 Km/Ma قابل انتظار می باشد. مقایسه نتایج نمونه های برگرفته از باختر و خاور منطقه نشان از کاهش فرایش از باختر به خاور دارد که با نتایج داده های ساختاری و وضعیت چینه شناسی منطقه و یافته های مورفولوژیکی مطابقت دارد.
The Misho Mountain is a prominent topographic feature in the North-West of Iran. This mountain is bounded with series of major active faults. Spatial array of these faults caused an uplift in the study area, and exposure of Kahar Formation in the core of the mountain. The active deformation affected topographic feature and changed the uplift rate. In this research we tried to quantify variation of uplift rate by using geomorphic indices and thermochronometry data. The analysis of stream length gradient, mountain front morphology, valley shape, and basin morphology indicated that uplift rate decreased from North to South and West to East. Hypsometric integral, which was calculated for the northern and southern flanks of Misho Mountain, also shows mature stage for the Southern flank, but in the Northern Misho tectonic activity increased and consequent;y show unstable state. Comparing between maximum and minimum swath profile in the west, central and east Misho indicated that in the west Misho the min and max swath profile indicate greater difference and show rapid uplift in the west Misho. Thermochronologic data show that rapid exhumation commenced by 21-22 Ma (Miocene), and an uplift rate of 0.16 to 0.24 Km/Ma was estimated. We propose that the range might be exhumed diachronously along strike and the magnitude of exhumation decreases to the ESE. This result is supported by structural and stratighraphy of study area.
بهیاری، م،. محجل، م،. رضاییان، م،. موید، م،.1394. تحلیل تاریخچه برافرازش کوه های میشو با استفاده از ترموکرونومترهای حرارت پایین، مجله علوم زمین، 96، 65 - 92.
شاه زیدی،ا.،1392. ژئوشيمي و پترولوژي گرانيتوئيدهاي جنوب¬غرب مرند (جنوب روستاهاي عيش آبادو پيربالا)-شمال¬غرب ايران.، رساله دکتری، دانشگاه تبریز، فصل چهارم.
مؤيد، م. و مؤذن،م. 1381. نگرشي نو بر موقعيت خط درز پالئوتتيس در ايران. ششمين همايش انجمن زمين¬شناسي ايران، دانشگاه شهيد باهنر کرمان، 717-716.
Ahankoub, M., Jahangiri, A., Asahara, Y. and Moayyed, M., 2013. Petrochemical and Sr-Nd isotope investigations of A-type granites in the east of Misho, NW Iran. Arabian Journal of Geosciences 6, 4833-4849.
Alavi, M., 1991. Sedimentary and structural characteristics of the Paleo-Tethys remnants in northeastern Iran. The Geological Society of America Bulletin 103, 983-992.
Azor, A., Keller, E.A. and Yeats, R.S., 2002. Geomorphic indicators of active fold growth: South Mountain–Oak Ridge anticline, Ventura basin, southern California. Geological Society of America Bulletin 114, 745-753.
Behyari, M., Mohajjel, M., Sobel, ER,. Rezaeian, R,.Moayyed, M. and Schmidt, A, 2016, Analysis of exhumation history in Misho Mountains, NW Iran: Insights, Structural and Apatite Fission Track Data, Neues Jahrbuch fur Geologie und palaontologie. ( article under revision)
Berberian, M. and Arshadi, S., 1976. On the evidence of the youngest activity of the North Tabriz Fault and the seismicity of Tabriz city., pp. 397–418.
Bull, W.B., 2008. Tectonic geomorphology of mountains: a new approach to paleoseismology. John Wiley & Sons.
Burbank, D.W. and Anderson, R.S., 2011. Tectonic geomorphology. John Wiley & Sons.
Djamour, Y., Vernant, P., Nankali, H. and Tavakoli, F., 2011. NW Iran-eastern Turkey present-day kinematics: Results from the Iranian permanent GPS network. Earth and Planetary Science Letters 307, 27-34.
Gracia, E., Pallas, R., Soto, J.I., Comas, M., Moreno, X., Masana, E., Santanach, P., Diez, S., García, M. and Danobeitia, J., 2006. Active faulting offshore SE Spain (Alboran Sea): Implications for earthquake hazard assessment in the Southern Iberian Margin. Earth and Planetary Science Letters 241, 734-749.
Hovius, N., Stark, C.P., Hao‐Tsu, C. and Jiun‐Chuan, L., 2000. Supply and removal of sediment in a landslide‐dominated mountain belt: Central Range, Taiwan. The Journal of Geology 108, 73-89.
Huang, X. and Niemann, J.D., 2006. An evaluation of the geomorphically effective event for fluvial processes over long periods. Journal of Geophysical Research: Earth Surface 111.
Karakhanian, A.S., Trifonov, V.G., Philip, H., Avagyan, A., Hessami, K., Jamali, F., Bayraktutan, M.S., Bagdassarian, H., Arakelian, S. and Davtian, V., 2004. Active faulting and natural hazards in Armenia, eastern Turkey and northwestern Iran. Tectonophysics 380, 189-219.
Keller, E.A. and Pinter, N., 1996. Active tectonics. Prentice Hall Upper Seddle River, NJ, USA.
Menéndez, I., Silva, P.G., Martín-Betancor, M., Pérez-Torrado, F.J., Guillou, H. and Scaillet, S., 2008. Fluvial dissection, isostatic uplift, and geomorphological evolution of volcanic islands (Gran Canaria, Canary Islands, Spain). Geomorphology 102, 189-203.
Mitchell, S.G. and Montgomery, D.R., 2006. Influence of a glacial buzzsaw on the height and morphology of the Cascade Range in central Washington State, USA. Quaternary Research 65, 96-107.
Molin, P., Pazzaglia, F.J. and Dramis, F., 2004. Geomorphic expression of active tectonics in a rapidly-deforming forearc, Sila massif, Calabria, southern Italy. American journal of science 304, 559-589.
Montgomery, D.R., 2001. Slope distributions, threshold hillslopes, and steady-state topography. American Journal of Science 301, 432-454.
Moradi, A.S., Hatzfeld, D. and Tatar, M., 2011. Microseismicity and seismotectonics of the North Tabriz fault (Iran). Tectonophysics 506, 22-30.
Pedrera, A., Pérez-Peña, J.V., Galindo-Zaldívar, J., Azañón, J.M. and Azor, A., 2009. Testing the sensitivity of geomorphic indices in areas of low-rate active folding (eastern Betic Cordillera, Spain). Geomorphology 105, 218-231.
Pérez-Peña, J.V., Azor, A., Azañón, J.M. and Keller, E.A., 2010. Active tectonics in the Sierra Nevada (Betic Cordillera, SE Spain): insights from geomorphic indexes and drainage pattern analysis. Geomorphology 119, 74-87.
Pérez‐Peña, J., Azañón, J., Azor, A., Delgado, J. and González‐Lodeiro, F., 2009. Spatial analysis of stream power using GIS: SLk anomaly maps. Earth Surface Processes and Landforms 34, 16-25.
Reichenbacher, B., Alimohammadian, H., Sabouri, J., Haghfarshi, E., Faridi, M., Abbasi, S., Matzke-Karasz, R., Fellin, M.G., Carnevale, G. and Schiller, W., 2011. Late Miocene stratigraphy, palaeoecology and palaeogeography of the Tabriz Basin (NW Iran, Eastern Paratethys). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 311, 1-18.
Saccani, E., Azimzadeh, Z., Dilek, Y. and Jahangiri, A., 2013. Geochronology and petrology of the Early Carboniferous Misho Mafic Complex (NW Iran), and implications for the melt evolution of Paleo-Tethyan rifting in Western Cimmeria. lithos 162, 264-278.
Şengör, A., 1990. A new model for the late Palaeozoic—Mesozoic tectonic evolution of Iran and implications for Oman. Geological Society, London, Special Publications 49, 797-831.
Şengör, A., Yılmaz, Y. and Sungurlu, O., 1984. Tectonics of the Mediterranean Cimmerides: nature and evolution of the western termination of Palaeo-Tethys. Geological Society, London, Special Publications 17, 77-112.
Silva, P.G., Goy, J., Zazo, C. and Bardajı, T., 2003. Fault-generated mountain fronts in southeast Spain: geomorphologic assessment of tectonic and seismic activity. Geomorphology 50, 203-225.
Strahler, A.N., 1952. Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography. Geological Society of America Bulletin 63, 1117-1142.
Vernant, P., Nilforoushan, F., Hatzfeld, D., Abbassi, M., Vigny, C., Masson, F., Nankali, H., Martinod, J., Ashtiani, A. and Bayer, R., 2004. Present-day crustal deformation and plate kinematics in the Middle East constrained by GPS measurements in Iran and northern Oman. Geophysical Journal International 157, 381-398.
Walcott, R.C. and Summerfield, M., 2008. Scale dependence of hypsometric integrals: an analysis of southeast African basins. Geomorphology 96, 174-186.
Willgoose, G. and Hancock, G., 1998. Revisiting the hypsometric curve as an indicator of form and process in transport-limited catchment. Earth Surface Processes and Landforms 23, 611-623.