بررسی دگرگونی پسرونده در سنگ‌های کالک-سیلیکات در هاله دگرگونی الوند
محورهای موضوعی :
کلید واژه: باتولیت الوند دگرگونی پسرونده فرآیندهای دگرگونی کالک- سیلیکات همدان.,
چکیده مقاله :
باتولیت الوند به سن ژوراسیک، با نفوذ در سنگ های آهکی سبب ایجاد دگرگونی مجاورتی شده است. هورنفلس های کالک- سیلیکات به همراه تنوع زیادی از هورنفلس های رسی و مافیک در اثر نفوذ توده الوند تشکیل‌شده‌اند. بر اساس درصد مدال کانی ها، سنگ های کالک- سیلیکات موجود در منطقه به گروه های مختلفی تقسیم شده اند. با توجه به مطالعات پتروگرافی، مشخص شد که سنگ های کالک- سیلیکات در منطقه همدان طی دو مرحله دگرگونی پیشرونده و پسرونده تشکیل‌شده‌اند، به‌طوری‌که در ابتدا دگرگونی پیشرونده و اوج دگرگونی رخ‌داده، که باعث ایجاد کانی های بی آب مانند پیروکسن، گارنت و وزوویانیت شده است. به دنبال آن، طی کاهش دما و حضور مقادیر قابل‌توجه سیال، دگرگونی پسرونده در دمایی پایین تر رخ‌داده است که در طی آن مجموعه ای از کانی های آبدار شامل ترمولیت- اکتینولیت، زوئیزیت، کلریت، اپیدوت و مقادیری از کانی های اکسیدی مانند هماتیت و گرافیت تشکیل‌شده است. کانی ترمولیت و اپیدوت در شرایط دگرگونی درجه پایین شکل‌گرفته‌اند. درنتیجه دگرگونی پسرونده کانی های ترمولیت، اپیدوت و زوئیزیت و سایر کانی های آبدار، جایگزین کانی های اوج دگرگونی شده اند. سنگ های حاصل این دگرگونی شامل انواع متفاوتی از کالک- سیلیکات ها مانند اپیدوت کالک- سیلیکات و اپیدوت، ترمولیت- اکتینولیت و زوئیزیت کالک- سیلیکات می باشد. دگرگونی پسرونده در منطقه سبب شده است تا در امتداد مرز دانه ها و در امتداد نقاط ضعف، مانند سطوح کلیواژ یا شکستگی ها (گارنت) دگرسانی ناقصی گسترش یابد. علاوه براین در سنگ های موجود در منطقه بافت هایی مانند سیمپلکتیت دیده می شود که با افت دما هماهنگ می باشد.
The Alvand batholith is intruded into the Jurassic argillaceous and carbonate rocks and has caused contact metamorphism. The calc-silicate hornfelses and varieties of pelitic and mafic hornfelses are produced in this regard. Based on the modal percentage, the calc-silicate rocks of the area can be divided into different groups. The present study shows that the calc-silicate hornfelses of the Hamadan area are metamorphosed during two metamorphic phases, the prograde and the retrograde events. The prograde metamorphism formed anhydrous minerals such as pyroxene, garnet and vesuvianite. Following this phase, by reduction of temperature the retrograde metamorphism occurred and tremolite-actinolite, zoisite, epidote and to some extent hematite were formed. The rocks resulted from this metamorphism are epidote calc-silicate, epidote-tremolite-actinolite calcsilicate, zoisite calc-silicate and . . . . Retrograde metamorphism caused alteration along the grain boundaries and along the cleavage plane of the minerals (especially garnet). Furthermore, some textures, such as symplectite texture, were developed in the rocks, which is in accordance with decreasing temperature.
اشراقی، ص.، 1382. نقشه زمین شناسی تویسرکان با مقیاس 1:100000، سازمان زمین شناسی و اکتشافات کشور.
اقلیمی، ب.، 1379. گزارش نقشه 100000 :1همدان، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی.
بهاری¬فر، ع.، 1376. نگرشی نو بر دگرگونی ناحیه ای زون سنندج- سیرجان، منطقه همدان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران.
بهاری¬فر، ع.، 1383. پترولوژی سنگ های دگرگونی منطقه همدان، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت معلم تهران.
زرعیان، س.، فرقانی ع.و فیاض ه.، 1350. توده گرانیتی الوند و هاله دگرگونی آن، قسمت اول، نشریه دانشکده علوم دانشگاه تهران، جلد3، 4، 47-37.
سپاهی، ع. ا.، 1378. پترولوژی مجموعه پلوتونیک الوند با نگرش ویژه بر گرانیتوئیدها، پایان نامه دکتری، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
سپاهی، ع. ا.، 1387. نقش زینوکریست ها، برونبوم ها و دایک های همزمان با پلوتونیسم در تفسیر تحول ماگمایی مجموعه پلوتونیک الوند: با تاکید بر شواهد زمین شناسی و کانی شناسی مربوط به آمیختگی ماگمایی، مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، سال 2، 87، 248-233.
سرابی، ف.، 1352. کانی شناسی نوری، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 191.
صادقیان، م.، 1373. بررسی پترولوژی سنگ¬های آذرین و دگرگونی منطقه چشمه قصابان همدان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
قربانی، ه.، 1393. مطالعه سنگ¬های کالک- سیلیکات در هاله دگرگونی الوند، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
نادری، ف.، مسعودی، ف.، 1391. " معرفی اسکارنهای تشکیل شده در طی دگرگونی ناحیه¬ای در منطقه علی آباد دمق همدان"، ششمین همایش ملی زمین شناسی دانشگاه پیام نور، کرمان، دانشگاه پیام نور مرکز کرمان.
Agu J. J., 2002. Gradients in fluid composition across metacarbonate layers of the Wepawug Schist, Connecticut, USA. Contributions to Mineralogy and Petrology 143, 38- 56.
Baharifar, A., Moinevaziri, H., Bellon, H. and Pique, A., 2004. The crystalline complexes of Hamadan) (Sanandaj- Sirjan zone, western Iran): (metasedimentary Mesozoic sequences affected by Late Cretaceous tectono- metamorphic and plutonic events,. Comptes Rendus Geoscience, 336, 1443-1452.
Cartwright I. and Oliver N.H.S. 1992., Direction of fluid flow during contact metamorphism around the Burstall Granite, Australia. Journal of the Geology Society of London, 149, 693-696.
Einaudi M.T., Meinert L. D. and Newberry R.J., 1981. Skarn deposit. Economic Geology, 75th Anniv. P, 317- 391.
Meinert L.D., 1998. Appplication of skarn zonation models exploration. Exploration and Mining Geology, 6(2), 185-208.
Moazzen, M., Oberhӓnsli, R., and Hajalioghli, R., 2009. Whole rock and relict igneous clinopyroxene geochemistry of ophiolite- related amphibolites from NW Iran-Implication for protolith nature. N. Jb.Miner.Abh., 185(1), 51-62.
Mohajjel, M., Fergusson, C. L., and Sahandi, M.R., 2003. Cretaceous-Tertiary convergence and continental, Sanandaj- Sirjan Zone, western Iran Journal of Asian Earth Sciences, 21, 397 – 412.
Saki, A., 2011. Formation of Spinel- cordierite-plagioclase symplectites replacing andalusite in metapelitic of the Alvand aureole, Iran. Geological Magazine 148, 423- 434.
Saki A., Moazzen, M. and Baharifar, A.A., 2012. Migmatite microstructures and partial melting of Hamadan metapelitic rocks within the Alvand contact aureole, western Iran. International Geology Review, in press? 54(11), 1229- 1240
Sepahi, A.A., Whitney, D. L., and Baharifar, A.A., 2004. Petrogenesis of And-Ky-Sil veins and host rocks, Sanandaj-Sirjan metamorphic belt, Hamadan, Iran. Journal of Metamorphic Geology 22, 119-134.
Shahbazi, H., Siebel, W., Pourmoafee, M., Ghorbani, M., Sepahi, A.A., Shang, C. K., Vousoughi and Abedini, M., 2010. Geochemistry and U-Pb zircon geochronology of the Alvand plutonic complex in Sanandaj- Sirjan (Iran): New evidence for Jurassic magmatism. Journal of Asian Earth Sciences, in press. 39, 668-683
Spear, F.S, 1993. Metamorphic phase equilibria and pressure – temperature – time paths. Min Soc Am Mono Ser 1, 779.
Stocklin, J., 1968. Structural history and tectonics of Iran, a review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 52(7), 1229-1258.
Valizadeh, M. V. and Cantagrel, J.M., 1975. Premieres donnees radiometriques (K-Ar et Rb-Sr) sur les mica du complexe magmatique du Mont Alvand pres Hamadan (Iran Occidental). Comptes Rendus Hebdomadaires des Seances de l’ Academie des Sciences, Serie D. Sciences Naturelles, 281, 1083- 1086.
Whitney, Donna L. and Evans, Bernard W., 2010. Abbreviation for names of rock – forming. minerals. American Mineralogist, 95, 185-187.