اثر رخساره کروزیانا از نهشته های سازند نایبند (تریاس پسین) در برش پروده، جنوب باختری طبس، خاور ایران مرکزی
محورهای موضوعی :
نصراله عباسی
1
(دانشگاه زنجان)
محمد قویدل
2
(دانشکده علوم)
مرتضی یوسفی
3
(دانشکده علوم)
نوید نویدی ایزد
4
(دانشکده علوم، دانشگاه خوارزمی تهران)
کلید واژه: اثر رخساره کروزیانا محیط رسوبی تریاس پسین سازند نایبند طبس,
چکیده مقاله :
رسوبات سازند نایبند در برش جنوب باختری طبس و در شرق ایران مرکزی واقع شده که شامل توالی ماسه سنگ، شیل‌های زغال‌دار، سیلت سنگ و لایه‌های آهک فسیل‌دار است. این سازند در این برش به ستبرای 1410 متر به سن تریاس پسین می‌باشد. در بخش میانی برش چینه‌شناسی این سازند یعنی 400 تا 600 متری از قاعده توالی، مجموعه‌ای از اثر فسیل‌ها یافت شدند. این اثر فسیل‌ها شامل Lockeia isp.، Palaeophycus tubularis، Palaeophycus striatus، Planolites beverleyensis، Rhizocorallium isp.، Rosselia isp. و cf. Treptichnus isp. است. با وجود اثر فسیل‌هایی چون Lockeia isp.،Rhizocorallium isp. و Rosselia isp. ، این مجموعه اثر فسیل قابل نسبت دادن به اثر رخساره کروزیاناست. این ضخامت از سازند نایبند در شرایط محیط رسوبی آرام و زیر سطح موجسار هوای آرام (FWWB–fair-weather wave base ) ته نشست شده است.
Nayband Formation is composed of sandstone, coal bearing shales, siltstone, and fossiliferous limestone in the southwest Tabas section, east central Iran. In this section, it is 1410 m in thickness and Late Triassic in age. A divers trace fossils have been found in the middle parts of sequence as 400-600 m. These trace fossils include Lockeia isp., Palaeophycus tubularis, Palaeophycus striatus, Planolites beverleyensis, Rhizocorallium isp., Rosselia isp., and cf. Treptichnus isp. This ichnoassemblage is attributable to Cruziana ichnofacies with presence of Lockeia isp., Rhizocorallium isp., and, Rosselia isp. This part of Nayband Formation was deposited in low energy conditions below fair-weather wave base.
امیر حسنخانی، ف.، آریایی، ع. الف.، عاشوری، ع. و قادری، ع.، 1388. معرفی میکروپروبلماتیک‌های سازند نایبند در برش حسن‌آباد، شمال باختر فردوس و اهمیت آن‌ها در مطالعه محیط های رسوبی دیرینه. فصلنامه رخساره های رسوبی، 2، 142-129.
رشیدی، ک. و صابرزاده، ب.، 1393. اسفنج های اسفینکتوزوئن تریاس بالایی، بخش حوض خان از سازند نایبند در جنوب باختری نایبندان (خاور ایران مرکزی). فصلنامه علوم زمین، 94، 182-173.
کلانترزاده، ز.، آدابی، م.ح. و رحیم پور بناب، ح.، 1393. مطالعه کانی‌شناسی اولیه کربنات‌های سازند نایبند با استفاده از شواهد ژئوشیمیایی در مقاطع داربیدخون، طرز، گیتری و کوهبنان، جنوب خاور ایران. فصلنامه علوم زمین.، 94، 216-203.
قویدل سیوکی، م.، یوسفی، م.، و نویدی ایزد، ن.،1393، پالئواکولوژی پاره سازند حوض خان (سازند نایبند، تریاس پسین) بر مبنای ماکروفسیل‌های گیاهی در محدوده معادن زغال¬سنگ پروده طبس، هشتمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی ایران، زنجان، 165-160.
محمدی، ه.، عباسی، ن.، رییس السادات، ن. و هیهات، م.ر.، (در دست چاپ). مطالعه اثر فسیل‌های گرافوگلپتید نهشته‌های فلیش پالئوسن–ائوسن شمال بیرجند، شرق ایران. فصلنامه دیرینه‌شناسی.
منانی، م. و ارزانی، ن.، 1392. رخساره هاي رسوبي و اثرات طوفان در سيستم‌هاي آواري- كربناته ترياس پسين (نورين- رتين) در شمال اصفهان، ايران مركزي. پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی، 52، 3، 18-1.
واعظ جوادی، ف.، 1391. بیوستراتیگرافی سازند نایبند در منطقه معادن زغال‌سنگ پروده طبس بر مبنای ماکروفسیل‌های گیاهی، مجله پژوهش‌های چینه‌نگاری و رسوب‌شناسی دانشگاه اصفهان، 46، 143-113.
Alpert, S.P., 1975. Planolites and Skolithos from the Upper Precambrian-Lower Cambrian White-Inyo Mountains, California. Journal of Paleontology. 49, 508-521.
Ami, H. M., 1906. Preliminary lists of organic re-mains (collected by Mr. A. P. Low from Beechy Island, Southampton Island, and Cape Chidley), Appendix 4, p. 329-336. In A. P. Low, Report on the Dominion Government Expedition to Hudson Bay and the Arctic islands on Board the D. G. S. Neptune, 1903-1904. Government Printing Bureau, Ottawa.
Basan, B.P. and Scott, R.W., 1979. Morphology of Rhizocorallium and associated traces from the Lower Cretaceous Purgatoire Formation, Colorado. Palaeogeography. Paleoclimatology, Paleoecology, 28, 5-23.
Billings, E., 1862. Paleozoic fossils, V. 1: New species of fossils from different parts of the Lower, Middle and Upper Silurian rocks of Canada. : 1861-1865, Geological Survey of Canada. Advance Sheets, 426.
Bromley, R.G., 1996. Trace Fossils: Biology, Taphonomy and Applications. Chapman & Hall, London, 361.
Buatois, L.A. and Mángano, G.M., 1993. The ichnotaxonomic status of Plangtichnus and Treptichnus. Ichnos, 2, 217-224.
Buratti, N., Cirilli, S., and Senowbari-Daryan, B., 2001. Stratigraphy and palaeogeography in central Iran (Nayband Formation, Upper Triassic): a mixed Asiatic-Gondwanian microflora. IGCP 458, 1st Field Workshop Workshop Taunton, SW, England, Taunton, 1-2.
Chamberlain, C. K., 1971. Bathymetry and pa-leoecology of Ouachita Geosyncline of southeast-ern Oklahoma as determined from trace fossils. American Association of Petroleum Geology Bulletin, 55, 34-50.
Dahmer, G., 1937. Lebensspuren aus dem Taunusquarzit und aus den Siegener Schichten (Unterdevon). Jahrbuch der Preussischen Geologischen Landesanstalt, 57 (1936), 523-539.
Douglas, J.A., 1929. A marine Triassic fauna from eastern Persia. Quarterly journal of Geological Society of London, 85, 625-650.
Fillion, D. and Pickerill, R.K., 1990. Ichnology of the Upper Cambrian? to Lower Ordovician Bell Island and Wabana groups of eastern Newfoundland, Canada. Palaeontographica Canadiana, 7, 1-119.
Firtion, F., 1958. Sur la présenced’ichnitesdans le Portlandien de l’Iled’Oléron (Charente maritime). Annual University of Saraviens, 7, 107-112.
Fürsich, F.T., 1974. Ichnogenus Rhizocorallium. Paläontologische Zeitschrift 48, 16-28.
Fürsich, F.T. and Hautmann, M., 2005. Bivalve reefs from the Upper Triassic of Iran. Annali dell′Università degli Studi di Ferrara Museologia Scientifica e Naturali, volume speciale, 13-23.
Hall, J., 1847. Palaeontology of New York. Volume I. containing descriptions of the organic remains of the Lower Middle Division of the New York System, (equivalent in part to the Middle Silurian rocks of Europe). C. van Benthuysen, Albany, 338.
Hall, J., 1852. Palaeontology of New York. Volume II, Albany, 362.
Häntzschel, W., 1975. Trace fossils and problematica. In Teichert, C. (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, Part W. Miscellanea, Supplement I. Geological Society of America, Boulder, and University of Kansas Press, Lawrence. W269.
Hautmann, M., 2001. Die Muschelfauna der Nayband-Formation (Obertrias, NorRhät) des östlichen Zentraliran [The bivalve fauna of the Upper Triassic Nayband-Formation of east-central Iran]. Beringeria, 29, 1-181.
James, U.P., 1879. Description of new species of fossils and remarks on some others from the Lower and Upper Silurian rocks of Ohio. The Paleontologist, 3, 1-17.
James, J.F., 1891. Manual of the Palaeontology of the Cincinnati Group. Cincinnati Society of Natural History Journal, 14, 45-72.Jessen, W., 1950. "Augenschiefer" Grabgange, ein Merkmal fur Faunenschiefer-Nahe im westfa-lischen Oberkarbon. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 101(1949), 23-43.
Kowal-Linka, M. and Bodzioch, A., 2011. Sedimentological implications of an unusual form of the trace fossil Rhizocorallium from the Lower Muschelkalk (Middle Triassic), S. Poland. Facies, 57, 695-703.
Książkiewicz, M., 1977. Trace fossils in the flysch of the Polish Carpathians. Palaeontologica Polonica, 36, 1-208.
MacEachern, J.A., Pemberton, S.G., Gingras, M.K. and Bann, K.L., 2007. The ichnofacies paradigm: A fifty-year retrospective. In W. Miller III (ed.) Trace Fossils Concepts, Problems, Prospects. Elsevier, 52-77.
Mayer, G., 1954. Einneues Rhizocorallium aus demmittleren Haupt muschelkalk von Bruchsal. Beitr Naturkundl Forsch in Südwestdeutschl, 13, 80-83.
Miller, S.A., 1889. North American geology and paleontology for the use of amateurs, students and scientists. Western Methodist Book Concern, 664.
Mirzaie Ataabadi, M., Abbassi, N., Zaman, S., Hairapetian, V. and Kundrat, M., 2014. Dinosaur and other tetrapod tracks from the Late Triassic-Early Jurassic of Central Iran. Abstracts of papers of 74th Annual Meeting of Society of Vertebrate Paleontology, Berlin.
Müller, A. H., 1955. Das erste Benthos (Planolites? vermiculare n. sp.) aus dem Stinkschiefer Mit-teldeutschlands (Zechstein, Stassfurtserie). Geologie, 4, 655-659.
Nicholson, H.A., 1873. Contributions to the study of the errant annelids of the older Paleozoic rocks. Proceedings of the Royal Society of London, 21, 288-290.
Nicholson, H.A. and Hinde, G.J., 1875. Notes on the fossils of the Clinton, Niagara, and Guelph formations of Ontario, whit description of new species. Canadian of Journal of Science Literature and History, 14, 137-160.
Pemberton, S.G. and Frey, P.W., 1982. Trace fossil nomenclature and the Planolites-Palaeophycus dilemma. Journal of Paleontology, 56, 843-881.
Reineck, H.-E. 1955. Marken, Spuren und Fahr-ten in den Waderner Schichten (ro) bei Martin-stein/Nahe. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, 101, 75-90.
Richter, R., 1937. Marken und Spuren aus allen Zeiten. I-II. Senckenbergiana 19, 150-169.
Rodríguez-Tovar, F.J., Buatois, L.A., Piñuela, L., Mángano, M.G. and García-Ramos, J.C., 2012. Palaeoenvironmental and functional interpretation of Rhizocorallium jenense spinosus (ichnosubsp. nov.) from the lower Jurassic of Asturias, northern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 339-341, 114-120.
Roniewicz, P. and G. Pieńkowski. 1977. Trace fossils of the Podhale Flysch Basin. In T. P. Crimes and J. C. Harper (eds.), Trace Fossils 2, Geological Journal Special Issue 9, 273-288.
Seyed-Emami, K., 2003. Triassic in Iran. Facies, 48, 91-106.
Seilacher, A., 2007. Trace Fossil Analysis. Springer, Berlin, 226 .
Uchman, A., Bromley, R.G. and Leszczyński, S., 1998. Ichnogenus Treptichnus in Eocene flysch, Carpathians, Poland: taxonomy and preservation. Ichnos, 5, 269-275.
Walcott, C.D., 1890. The fauna of the Lower Cambrian or Olenellus Zone. United State Geological Annual Report 10, 509-779.
Walcott, C.D., 1899. Pre-Cambrian fossiliferous formations. Geol. Soc. Am. Bull. 10, 199-244.
Webby, B.D., 1970. Late Precambrian trace fossils from New South Wales. Lethaia, 3, 79-109.
Zenker, J.C., 1836. Historisch-topographisches Taschenbuch von Jena und Seiner Umgebungbesonders in Natur Wissenschaftlicher und Medicinischer. Beziehung, Jena, 338.