مطالعه شیمی بلور و منطقه‌بندی کلینوپیروکسن‌های موجود در سنگ‌های آتشفشانی آلکالن شمال غرب مشگین‌شهر، ایران
محورهای موضوعی :
کلید واژه: سنگ‌های آلکالن کلینوپیروکسن مشگین‌شهر منطقه‌بندی.,
چکیده مقاله :
منطقه مورد مطالعه بخشی از زون البرز غربی آذربایجان بوده و در شمال غرب شهرستان مشگین‌شهر واقع است. این منطقه شامل سنگ‌های آلکالن با ترکیب فنولیت تفریتی و تفریت فنولیتی به سن ائوسن بوده که با داشتن درشت بلورهایی همچون کلینوپیروکسن، آنالسیم، آلکالی‌فلدسپار و پلاژیوکلاز و با خمیره‌ای مشابه با همان ترکیب کانی‌شناسی مشخص می‌گردند. آنالیز نقطه‌ای بر روی مقاطع نازک صیقلی جهت بررسی شیمی کلینوپیروکسن‌ها، با بکارگیری یک دستگاه ریز‌پردازش الکترونی انجام گردید. بر‌پایه این نتایج مشخص شد که کلینوپیروکسن‌های موجود در سنگ‌های منطقه از نوع دیوپسید بوده و دارای عدد منیزیم نسبتاً بالا (90/0-66/0) ، Al2O3 متغیر (39/3 تا 38/8 درصد)، TiO2 کمتر از 02/2 و Na2O، 36/0 تا 50/1 درصد و نسبت AlVI/AlIV کمتر از 3/0 می‌باشند و پیشنهاد می‌کنند که ماگما، تحت فشار نسبتاً کم متبلور شده است. همچنین مشخص می‌گردد بلورهای مذکور در فشار متوسط 5/5-0/4 کیلوبار و دمای 1080-1005 درجه سانتی‌گراد تبلور یافته‌اند. بررسی ژئوشیمیایی کلینوپیروکسن‌ها نشان می‌دهد که این بلورها ویژگی کلینوپیروکسن‌های سنگ‌های آلکالن مربوط با قوس‌های آتشفشانی را دارا هستند. از وجود منطقه‌بندی نوسانی عادی و معکوس در کلینوپیروکسن‌ها، چنین استنباط می‌گردد که فرایند تفریق و اختلاط از عوامل موثر بر تکامل سنگ‌های منطقه بوده‌اند.
The study area is part of Alborz-Azarbaijan zone exposed in NW Meshginshahr. The volcanic rocks, Eocene in age, include tephritic phonolite and phonolithic Tephrite. They have phenocrysts of clinopyroxene, analcime, plagioclase and alkali feldspar and set in the same minerals in the matrix. Microprobe analyses on polished thin sections were performed by using an electron microprobe analyzer for chemical analyses of the clinopyroxenes. Based on these results, it is concluded that all clinopyroxene phenocrysts are diopsidic in composition and have relatively high Mg-numbers (0.66-0.90), variable Al2O3 (3.39-8.38 wt %), low TiO2 (<2.02 wt %) and Na2O (0.36-1.5 wt %) contents and low AlVI/AlIV ratios (mostly <0.3), suggesting relatively low-pressure crystallization conditions of the magma in the storage region. Also it is revealed they formed at temperature of 1005-1080 ºC and pressure of 4-5.5 kbars. The geochemical studies of clinopyroxenes remarkes they have clinopyroxene characteristics of alkaline rocks related to volcanic arc. Existence of normal and reverse zoning in clinopyroxens deduces differentiation and magma mixing were effective factors on evolution of the area rocks.