بررسی ریزرخساره ها و محیط رسوبی نهشته‌های کرتاسه زیرین در برش قومنجان، جنوب غرب قائن
محورهای موضوعی :حوریه زارعی 1 , سید ناصر رئیس السادات 2 * , مریم مرتضوی مهریزی 3 , محسن یزدی مقدم 4
1 - دانشگاه بیرجند
2 - دانشگاه بیرجند
3 - دانشگاه بیرجند
4 - مدیریت اکتشاف
کلید واژه: ریزرخساره محیط رسوبی کرتاسه زیرین قائن,
چکیده مقاله :
به‌منظور مطالعه نهشته‌های کرتاسه زیرین، برش قومنجان در جنوب غرب قائن انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی نهشته‌های کرتاسه زیرین در این برش، تغییر تدریجی در موقعیت رسوب‌گذاری از یک محیط رسوبی رودخانه‌ای (محیط قاره‌ای) به یک پلتفرم مخلوط سیلیسی آواری- کربناته نوع رمپ (محیط دریایی) را نشان می‌دهد. نهشته‌های قاره‌ای برش مورد مطالعه شامل مجموعه رخساره‌های کنگلومرایی و ماسه‌سنگی است که در یک سیستم رودخانه‌ای بریده بریده با بستر گراولی و نزدیک به منشأ بر جای گذاشته شده‌اند. مجموعه رخساره‌های آواری و کربناته دریایی توالی رسوبی مورد مطالعه، در سه کمربند پهنه جزر و مدی، لاگون و پشته و در موقعیت‌های رمپ داخلی و میانی تشکیل شده‌اند.
In order to study the Lower Cretaceous deposits, Qumenjan section has been selected and measured. Field and lab studies of the Lower Cretaceous deposits in this section reveal a gradual change of the depositional setting, from a fluvial depositional system (continental environment) to a mixed siliciclastic- carbonate ramp (marine environment). The continental deposits of the studied section include conglomerate and sandstone lithofacies that are deposited in a proximal gravel- bed braided river. In the studied sedimentary sequence, the marine siliciclastic- carbonate facies associations are formed in three tidal flat, lagoon and shoal facies belt in the inner and mid ramp setting.
احراری، ف.، 1388. میکرواستراتیگرافی ساب بلوک قومنجان در بلوک غرب از نقشه زمین‌شناسی چهارگوش قائنات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور بیرجند، 118.
اسدی، ا.، 1392. چینه نگاری زیستی و محیط دیرینه نهشته‌های کرتاسه زیرین بر اساس اربیتولین ها در برش نیمبلوک (شمال غرب قاين) شرق ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، 118.
اطلس راه‌های ایران، 1396. موسسه گیتاشناسی، 311.
بابازاده، س.ا.، رئیس السادات، س.ن. و احراری، ف.، 1388. کاربرد فرامینیفرهای کرتاسه در بازسازی محیط رسوبی ناحیه قومنجان حاشیه شرقی بلوک لوت. چهارمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی، دانشگاه آزاد شیراز.
بابازاده، س.ا.، رئیس السادات، س. ن. و احراری، ف.، 1389. بایواستراتیگرافی و بررسی روند تکاملی اربیتولین‌ها در توالی سری‌های رسوبی کرتاسه در حاشیه شرقی بلوک لوت، جنوب غرب قائن. فصلنامه رخساره‌های رسوبی، 10- 1.
حسینی، س.ح.، وحیدی نیا، م.، نجفی، م. و موسوی حرمی، س.ر.، 1395، بیواستراتیگرافی، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی نهشته‌های آواری-کربناته کرتاسه زیرین، شرق ایران مرکزی، دیهوک. نشریه علوم زمین خوارزمی، 157-180.
خزاعی، ا.، رئیس السادات، س. ن. و اسدی، ش.، 1389. دوکفه‌ای‌های رودیست (خانواده رکوئینیده) در رسوبات کرتاسه پیشین جنوب غرب قائن، شرق ایران؛ مطالعه دیرینه زیست جغرافیای آنها. رخساره‌های رسوبی، سال سوم، شماره2 ، صفحات 67- 52.
زارعی، ح.، رئیس السادات، س. ن.، مرتضوی مهریزی، س.م.، یزدی مقدم، م.، 1393. پالئواکولوژی نهشته‌های کرتاسه تحتانی در برش قومنجان، جنوب غرب قائن؛ بر اساس نسبت فرامینیفرهای بنتیک، هشتمین همایش انجمن دیرینه‌شناسی، 189.
شریفی، ج.، مرتضوی، م.، رئیس السادات، س. ن. و معتمدالشریعتی، م. 1393. رخساره‌های سنگی و محیط رسوب‌گذاری نهشته‌های آواری کرتاسه پیشین در برش کرچ، جنوب غرب قائن. سی و سومین گردهمایی علوم زمین، اسفندماه، سازمان زمین‌شناسی کشور، تهران.
گراوند، ر. و اميرحسنخانی، ف.، 1392. پالئواکولوژی مرجان‌های منفرد کرتاسه ی بالایی در منطقه کرمانشاه. یافته‌های نوین زمین‌شناسی کاربردی، 81 -88.
Adabi, M.H., Salehi, M.A. and Ghobeishavi, A., 2010. Depositional environment, Sequence Stratigraphy and geochemistry of lower cretaceous carbonate (Fahliyan formation), south-west of Iran. Journal of Asian Earth Science, 39, 148-160.
Adachi, N., Ezaki, Y. and Liu, J., 2004. The origins of peloids immediately after the ned-permian extinction, Guizhou Province, South China. Sedimentary Geology, 164, 161-178.
Asadi mehmandusti, E., Adabi, M.H. and Wood, D., 2013. Microfacies and geochemistry of the middle Cretaceous Sarvak Formation in Zagros Basin, Izeh Zone, SW Iran. Sedimentary Geology, 293, 9-20.
Boggs, S., 2009. Petrology of Sedimentary Rocks, Cambridge University, 612.
Bucker, I.I. and Sasaran, E., 2005. Relation between algae and environment; an early Cretaceous case study, Trasc au Mountains, Romania. Facies, 51, 274-286.
Chen, H.W., Lee, T.Y. and Wu, L.C., 2010. High-resolution sequence stratigraphic analysis of late Quaternary deposits of the Changhua Plain in the frontal arc-continental collision belt of Central Taiwan. Journal of Asian Earth Sciences, 39, 192–213.
Colombié, C., Aurell, M., Gotz, A.E., Bertholon, S. and Boussaha, M., 2014. Feature and duration of metre-scale sequences in a storm-dominated carbonate ramp setting (Kimmeridgian, northeastern Spain. Sedimentary Geology, 312, 94-108.
Dunham, R.J., 1962. Classification of Carbonate rock according to depositional texture, in: Ham, W.E. (Ed.), Classification of Carbonate rocks: American Association of Petroleum Geologists Memoir, 1, 108- 121.
El-Azabi, M. and EL-Arabi, A.M., 2007. Depositional framework and sequence stratigraphic aspects of the Coniacian-Santonaian mixed siliciclastic/carbonate Matulla sediments in Nezzazat and Ekma blocks, Gulf of Suez, Egypt. Journal African Earth Sciences, 47,179-202.
Embry, A.F., and Klovan, E.J., 1971. Absolute water depth limits of late Devonian paleoecological zones. Geologische Rundschau, 61 (2), 672-686.
Fauvelet, E. and Eftekhar-nezhad, J., 1990. Explanation Text of the Qayen Quadrangle Map 1:250,000, Geological Quadrangle, No. K7. Report. 21, 317.
Flugel, E., 2010. Microfacies Analysis of Carbonate rocks, Analyses, Interpretation and Application, Springer-Verlag, Berlin, 1005.Folk, R., 1980. Petrology of sedimentary rocks, Hemphill Publishing Company, Austin, Texas, 182.
Foix, N., Paredes, M.I. and Giacosa, R.E., 2013. Fluvial architecture variations linked to changes in accommodation space: Río Chico Formation (Late Paleocene), Golfo San Jorge basin, Argentina. Sedimentary Geology, 294, 342- 355.
Gani, R. M. and Alam, M. M., 2004. Fluvial facies architecture in small scale river system in the Upper Dupi Tila Formation, northeast Bengal basin, Bangladesh. Journal Asian Earth Sciences, 24, 225-236.
Ghazi, S. and Mountney, N.P., 2009. Facies and architectural element analysis of a meandering fluvial succession: The Permian Warchha Sandstone, Salt Range, Pakistan. Sedimentary Geology, 221, 99-126.
Ghosh, P., Sarkar, S. and Maulik, P., 2006. Sedimentology of a muddy alluvial deposit: Triassic Denwa Formation, India: Sedimentary Geology, 191, 3– 36.
Ghosh, S., 2014. Palaeogeographic significance of ferruginous gravel lithofacies in the Ajay- damodar interfluve, West Bengal, India. International Journal of Geology, 4, 81- 100.
Koykka, J., 2011. Precambrian alluvial fan and braidplain sedimentation patterns: Example from the Mesoproterozoic Rjukan Rift Basin, southern Norway. Sedimentary Geology, 234, 89- 108.
Higgs, K.E., King, P. R., Raine, J.I., Sykes, R., Browne, G.H., Crouch, E. and Baur, J. R., 2012. Sequence stratigraphy and controls on reservoir sandstone distribution in an Eocene marginal marine-coastal plain Fairway, Taranaki Basin, New Zealand. Marine and Petroleum Geology, 30,2, 175–192.
Husinec, A. and Sokac, B., 2006. Early Cretaceous benthic associations (foraminifera and calcareous algae) of a shallow tropical-water platform environment (Mljet Island, southern Croatia).Cretaceous Research, 27, 418-441.
Kosunal, E., Poisson, A., Ciner, A., Wernli, R. and Monod, O., 2009. Syn-tectonic sedimentary evolution of the Miocene Catallar Basin, southwestern Turkey, Journal of Asian Earth Sciences, 34, 466-479.
Lee, H.S. and Chough, S.K., 2006. Lithostratigraphy and depositional environments of the Pyeongan Supergroup (Carboniferous–Permian) in the Taebaek area, mid-east Korea. Journal of Asian Earth Sciences, 26, 3–4, 339–352.
Makhlouf, I.M., 2000. Sedimentology of mixed siliciclastic-carbonate tidal deposits of the Dardur Formation, Dead Sea area, Jordan. J. Dirasat 27/2, 215–225.
Messadi, A.M., Mardassi, B., Quali, J. A. and Tourir, J., 2016. Sedimentology, diagenesis, clay mineralogy and sequential analysis model of upper Paleocene evaporate-carbonate ramp succession from Tamerza area (Gafsa Basin: Southern Tunisia). Journal of African Earth Sciences, 118, 205-230.
Miall, A. D., 2006. The Geology of Fluvial Deposits: Sedimentary Facies, Basin Analysis, and Petroleum Geology. Springer, Berlin. 582.
Miller, M. F. and Knox, L. W. 1985. Biogenic structures and depositional environments of the Lower Pennsylvanian coal bearing sequence, northern Cumberland Plateau, U.S.A. In: H. A. Curran (ed.), Biogenic structures their use in interpreting depositional environments, Society of Paleontologists and Mineralogists. Special Publishing 35, 67-93.
Motamedalshariati, M., Raisossadat, S. N., Moloudi, D. and Mortazavi, M. 2016. Foraminifera biozonation and morphogroups from Nimbolook section, east margin of Lut block, Iran. Arabian Journal of Geoscience, 9, 720 (1-11), DOI 10.1007/s12517-016-2709-y.
Pemberton, G.S., Spila, M., Pulham, A.J., Saunders, T., Robbins, D. and Sinclair, I.K., 2001. Ichnology and sedimentology of shallow to marginal marine systems: Geological Association of Canada Short Course, 15, 1-25.
Pittet, B., van Buchem, F.S.P., Hillgrtner, R.H., Gritsch, P. J. and Droste, H.J., 2002. Ecological succession, palaeoenvironmental change, and depositional sequences of Barremian- Aptian shallow-water carbonates in northern Oman. Sedimentology, 49, 555-581.
Raisossadat S. N. and Skelton, P. W., 2005. First record of rudist fauna from the Qayen area, eastern Iran. 7th International Symposium on the Cretaceous (5-9 September 2005), Neuchâtel, Scientific Program and Abstracts, 177-178.
Richard, A.D. and Dalrymple, R.W., 2012. Principles of Tidal sedimentology, Springer, 638.
Simmons, M.D., Whittaker, J.E. and Jones, R.W., 2000. Orbitolinids from Cretaceous sediments of the Middle East - A revision of the F.R.S. Henson and Associates Collection. In M.B. Hart, M.A. Kaminski and C.W. Smart (Eds.), Proceedings of the Fifth International Workshop on Agglutinated Foraminifera. Grzybowski Foundation Special Publication, 7, 411-437.
Sharifi, J., Raisossadat, S. N., Mortazavi, M. and Motamedalshariati, M., 2016. Albian and Cenomanian ammonites of the eastern margin of the Lut block (East Iran). Carnets Geol., 16 ,25, 591-613.
Sousa, S.H.M., Rossetti, D., Fairchild, T.R., Burone, L., Mahiques, M.M. and Tibana, P., 2009. Microfacies and sequence stratigraphy of the Amapá Formation, Late Paleocene to Early Eocene, Foz do Amazonas Basin, Brazil. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 280, 440- 455.
Tewari, R. C., Hota, R. N. & Maejima, W., 2012. Fluvial architecture of Early Permian Barakar rocks of Korba Gondwana basin, eastern central India. Journal of Asian Earth Sciences, 52, 43–52.
Therrien, F., 2006. Depositional environments and fluvial system changes in the dinosaur-bearing Sânpetru Formation (Late Cretaceous, Romania); Post-orogenic sedimentation in an active extensional basin. Sedimentary Geology, 192, 183– 205.
Wanas, H.A., 2008. Cenomanian rocks in the Sinai Peninsula, Northeast Egypt: Facies analysis and sequence stratigraphy. Journal of African Earth Sciences, 52, 125-138.
Yechieli, Y. and Wood, W.W., 2003. Hydrogeologic process in saline system: Playas, Sabkhas and saline lakes. Earth Science Reviews, 58, 343-365.
Zamanzadeh, S.M., Amini, A.H. and Ghavidel-Syooki, M., 2009. Sequence stratigraphic controls on early-diagenetic carbonate cementation of shallow marine clastic sediments (the Devonian Zakeen Formation), southern Zagros, Iran. Association of Korean Geoscience Societies and Springer,13, 1, 31–57.