نگاهی نو به چرخش ایران مرکزی: مطالعه موردی گسل انار،شرق بلوک یزد
محورهای موضوعی :
حمیدرضا افخمی اردکانی
1
(دانشجوی دکتری، دانشکده علوم پایه، گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
فرزین قائمی
2
(دانشگاه فردوسی مشهد)
فریبا کارگران بافقی
3
(استادیار، دانشکده علوم پایه، گروه زمین شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران)
احد نوری
4
(دانشکده علوم پایه، گروه زمین شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
کلید واژه: گسل انار, تنش دیرین, ایران مرکزی, بلوک یزد,
چکیده مقاله :
گسل انار در شرق شهر یزد با امتداد شمال شمال غرب- جنوب جنوب شرق گسلی است پی سنگی که بلوک یزد را ازبلوک پشت بادام جدا نموده است و فعالیت عهدحاضر آن امتدادلغز راستگرد با مولفه معکوس می¬باشد. تحلیل تنش دیرین بر روی این گسل به این منظور انجام گرفت تا سرگذشت زمین ساختی ایران مرکزی در بازه زمانی دونین تا کرتاسه بدست آید. پس از بررسی 110 داده گسلی در 13 ایستگاه 2 فاز زمین ساختی تشخیص داده شد که بیشینه تنش بدست آمده بین آزیموت های 90 تا 110 و 190 تا 220 قرار دارد و زاویه تغییرات جهت تنش را در بازه زمانی دونین تا کرتاسه 130 درجه نمایش می دهد. بر اساس مطالعاتی که روی رگه های باریت و جابجایی های راستگردی که روی آنها دیده می شد تفکیک فازهای تنش صورت گرفت که نشان دهنده قدیمی¬تر بودن جهت تنش NNE می باشد. در ادامه باتوجه به مطالعات پیشین رسوب شناسی و زمین ساختی که در ایران مرکزی صورت گرفته این نتیجه حاصل گردید که علت این تغییر جهت در تنش، حرکت به سمت شمال شرق توام با چرخش 130 درجه ای پادساعتگرد ایران مرکزی بوده است.
The Anar fault in the east of Yazd city, with a north-northwest-south-southeast strike, is a basement fault that separates the Yazd block from the Posht Badam block, and its current activity is a dextral strike-slip with a reverse component. The paleostress analysis was done on this fault in order to obtain the tectonic history of central Iran in the period from Devonian to Cretaceous. After analyzing 110 fault data in 13 stations of 2 tectonic phases, it was determined that the maximum stress obtained is between the azimuths of 90 to 110 and 190 to 220 and the angle of stress direction changes in the period from Devonian to Cretaceous is 130 degrees. Based on the studies on the barite veins and the dextral displacements that were seen on them, the separation of the stress phases was done, which indicates that the NNE stress direction is older. Further, according to the previous studies of sedimentology and tectonics in central Iran, it was concluded that the cause of this change in tension was the movement towards the northeast along with the 130 degree counter-clockwise rotation of central Iran.
• جعفریان،ب.،جلالی،ع.،قریب،ف.،1385. نقشه زمین شناسی 100000/1فهرج،سازمان زمین شناسی و اکتشاف معدنی کشور.
هوشمندزاده،ع.،پورلطیفی،ع.،1386.نقشه زمین شناسی 100000/1خرانق،سازمان زمین شناسی و اکتشاف معدنی کشور.