بررسی زمین‌شناسی، کانه¬زایی مس، رفتار زمین‌شیمی عناصر و ارتباط آن با سنگ میزبان ماسه‌سنگی در منطقه توپچی، استان آذربایجان شرقی
محورهای موضوعی :بهاالدین نخجوانی 1 , سیدغفور علوی 2 , بهجت نظری 3
1 - دانشگاه تبریز
2 - دانشگاه تبریز
3 - اکتشاف معادن چشمه کنان و توپچی
کلید واژه: توپچی تسوج کالکوسیت شاخص تنوع ترکیبی مس رسوبی,
چکیده مقاله :
منطقه مورد مطالعه توپچی در شمال غرب تسوج، در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. کانه زايي در منطقه توپچی از نوع مس و به‌صورت کانه های سولفیدی پیریت، کالکوسیت، بورنیت و کالکوپیریت و کانه های کربناتی مالاکیت و آزوریت در داخل سنگ هاي رسوبی ماسه‌سنگی به سن میوسن رخ داده است. بر اساس شاخص تنوع ترکیبی (ICV) تشکیل ماسه سنگ های کانه زایی شده منطقه توپچی در چرخه اول رسوبی بوده که به‌واسطه حضور دانه ها و کانی های ناپایداری همچون خرده‌سنگ، فلدسپار و کانی های مافیک تایید می گردد. بررسی سنگ منشا و نوع کانه زایی اتفاق افتاده در این ماسه سنگ ها، نیز نشان دهنده تشکیل آنها از فرسایش سنگ های آذرین مافیک تا حد واسط در شرایط آب و هوایی نیمه‌خشک بوده است. مطالعات ژئوشیمیایی دو متغیره و چند متغیره نمونه های کانه زایی شده، نشان-دهنده وجود همبستگی بسیار خوب مس- نقره و روی با همدیگر بوده که به دلیل رفتار مشابه رداکس این عناصر می-باشد. نوع سنگ میزبان کانه زایی شده، کانه شناسی کانسنگ، ساخت و بافت کانه ها، نوع دگرسانی و عامل احیا کننده و کنترل‌کننده کانه زایی (بقایای گیاهی) و نهایتاً مقایسه آنها با کانسارهای شناخته شده در ایران نشان دهنده رخداد کانه زایی مس رسوبی نوع Red Bed در این منطقه است.
The study area is located in the NW of Tasuj city, East Azerbaijan province. The mineralization in the Tupchi area is of type copper. The ore minerals include pyrite, chalcocite, bornite, chalcopyrite and other minerals include malachite and azurite that occur within the Miocene sandstone sedimentary rocks. Based on the Index Combined Variety, deposition of mineralized sandstone in Tupchi area, accurred in the first sedimentary cycle. This was confirmed by the presence of unstable minerals such as lithic grains, feldspar and mafic minerals. The study of the source rock and the type of mineralization that occurred in these sandstones, indicate their formation from the erosion of mafic to intermediate igneous rocks in semi-arid climatic conditions. Two and multi variable statistical studies indicate that there is a good correlation between copper –silver and zinc, which is due to the similar behavior of these elements. The Red Bed type mineralization took place in this area according to type of mineralized host rock, ore mineralogy, ore structure, type of alteration, reduce factor and mineralization control (plant remains), and finally, the comparison with known deposits in Iran.