پتروگرافی، زمین¬شیمی و مینرالوگرافی سنگ¬های ولکانیکی منطقة سیستانک (جنوب¬شرق قائن)
محورهای موضوعی :حجت محولاتی 1 , ایرج رساء 2 , آیدا محبی 3
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 -
3 - گروه زمین¬شناسی
کلید واژه: آندزیت حاشیه فعال قاره¬, ای کالک¬, آلکالن مس¬, خالص سیستانک قائن,
چکیده مقاله :
کانسار مس سیستانک از نظر جغرافیایی در شرق ایران و جنوب شرق شهرستان قائن (خراسان جنوبی) واقع شده است. به طور کلی محدودی مس سیستانک واقع در شرق زون ایران مرکزی است که بخشی از آن در زون فلیشی و قسمت دیگر آن در بلوک لوت قرار گرفته است. از لحاظ چینه شناسی، سنگ های قدیمی تر از ژوراسیک در محدوده مورد مطالعه مشاهده نشده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، سنگ های آتشفشانی منطقه به دوگروه گدازه (آندزیتی و آندزیت -بازالت) و آذرآواری (آگلومرا و توف) تقسیم می شوند. این سنگ ها در ردة کالک آلکالن و کالک آلکالن پتاسیم بالا قرار می گیرند. براساس ترکیب شیمیایی، سنگ های آتشفشانی مورد نظر در محدوده آندزیت و آندزیت-بازالت قرار می گیرند. کانه های اصلی مس در گدازه های آندزیتی شامل: مس خالص، کالکوسیت، مالاکیت است. علاوه بر این کانی های اکسیدآهن شامل هماتیت و گوتیت نیز در نمونه ها حضور دارند. عموما زون-کانه زایی در بالاترین تراز گدازه های آتش فشانی قرار می گیرد و ماده معدنی به صورت چینه کران است. چنین ویژگی نشانگر اپی ژنتیک بودن ذخایر است. براساس ویژگی های زمین شناسی و کانی سازی، کانسار مس سیستانک احتمالا یک کانسار تیپ میشیگان است.
Sistank copper deposit is geographically located in East and South-East city of Qain. In general, copper range in Sistanak is in East Central Zone, part of which is located in the Filishy zone and another part in the Lut Block. The stratigraphy in the study area have shown that old rocks than the Jurassic age in the study area. According to petrographic studies, the volcanic rocks are divided into two groups of lavas (andesite and andesite -basalt) and pyroclastics (tuff and agglomerate). These rocks are placed in a class of high potassium calc-alkaline and calc-alkaline. According to chemical composition, volcanic rocks occur in andesite and andesite-basalts range. Copper is the main mineral in andesitic lavas, including native copper, chalcocite and malachite. In addition, in some samples the iron oxide minerals such as hematite and, gotite are presant. Mineralized zone is placed at the highest level of volcanic lava and the mineral is stratabound. Such characteristics, are indicative of epigenetic in origin. According to geological characteristics and based on geological and mineralogical charactristis, copper deposits in Sistanak is probably similar to Michigan type deposits.
1. برگه زمین¬شناسی 1:100.000 آبیز، (2005). سازمان زمین¬شناسی کشور، تهیه شده توسط اکرمی.
2. شهاب¬پور، ج. (1387)، زمین¬شناسی اقتصادی، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، 543ص.
3. قربانی، م.، 1381، دیباچه¬ای بر زمین¬شناسی اقتصادی ایران، انتشارات آرین زمین، 854 ص.
1. Cox K.G., & Bell J.D., & Pankhurst, R.G., 1979, The interpretation of igneous rocks. George, Allen and Unwin, London.
2. De La Roche, H., Leterrier, J., Grandclaude, P. & Marchal, M., 1980, A classification of volcanic and plutonic rocks using R1R2 digram and major element analyses – its relationships with current nomenclature. Chemicla Geology, 29, 183-210.
3. Guilbert, J., & park, C.F., 1997- The geology of ore deposits, Freeman and Company. New York, 1997.
4. Harris. N.B.W., pearce, J.A., Tindle, A.G., 1986.” Geochimical characteristics of collision-Zone Magmatism. In: Cowrad, M.P.,Ries, A.C.(eds). Collision Tectonise”. Geological Society London, Special Publication, 19, 67-81.
5. Irvin, T. N. & Baragar, W. R. A., 1971, A guide to the chemical classificstion of the common volcanic rock, Canadian journal of Earth Sciences, 8 (5) : 523-548.
6. Morata, D., & Aguirre, L., 2003, Extensional lower Cretaceous volcanism in the Coastal Range (2920-30 S), Chile: Geochemistry and Petrogenesis. J. South Amer. Earth Sci., 16, 459-476.
7. Muller, D., & Groves D.l. 1997: Potassic igneous rock and associated gold-copper mineralization. Lecture Notes in Earth Sciences. No.56.
8. Pearce, J.A., 1983: Role of sub-continental lithosphere in magma genesis at active continental margins. In: Hawkesworth C.J., Nurry M.L., (Eds.), Continental basalts and Mantale Xenoliths. Shiva, Nantwich. 230-249.
9. Pearce, J.A., & Cann, J. R., 1973, Tectonic setting of basic volcanic rocks determined using trace element analyses. Earth and Planetary Science Letters, 19, 290-300.
10. Peccerillo R. and Taylor S.R., 1976, Geochemistry of Eocene calc-alkaline volcanic rocks from the Kastamonu area, northern Turkey. Contrib. Mineralogy and Petrology., 58, 63-81.
11. Shand, S. J., 1943, The Eruptive Rocks, John Wiley. New york. Stoiber, R. E. & Davidson, E. S.,1959, Amygdule mineral zoning in the portage Lava series, Michigan copper district: Economic Geology, v. 54, 1250-1277; 1444-1460.
12. Stewart, M.L., & Pearce, T.H., 2004: Sieve-textured plagioclase in dacitic magma: Interference imaging results. Amer. Min, 89, 348-351.
13. Tsuchiyama, A., 1985, Dissolution kenitics of plagioclase in the melt of the system diopside – albite-anorthite and origin of dusty plagioclase in andesite. Contributions to Mineralogy and petrology and petrology 89:1-16 Wiley and Sons, 346.
14. Yoder, H.S., & Tilley, C.E. 1962: Origin of basalt magmas: an experimental study of natural and synthetic rock systems. J. Petrology. 3,342-532.