ارزیابی و برآورد بارهای غیر نقطه‌ای نیتروژن و فسفر با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه آبریز سد ایلام)
محورهای موضوعی :امین سارنگ 1 , ابوالفضل بشیری 2
1 -
2 - دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
کلید واژه: منابع غیر نقطه‌ای حوضه آبریز نیتروژن فسفر مدل SWAT.,
چکیده مقاله :
تخمین بار آلودگی مواد مغذی تخلیه‌شده از حوضه آبریز به مخزن یک سد یکی از مسائل مهم در مدیریت تغذیه گرایی مخزن می‌باشد. در این راستا تدوین مدل شبیه‌سازی حوضه آبریز با در نظر گرفتن خصوصیات حوضه نظیر شیب، جنس خاک، کاربری اراضی و توجه به متغیرهای هواشناسی ابزار مؤثری در تخمین بار آلودگی ورودی به مخزن سد در زمان‌های مختلف محسوب می‌شود. بدین منظور با توجه به مطالعات صورت گرفته در زمینه منابع آلاینده موجود در سه زیرحوضه اصلی حوضه آبریز سد ایلام، سه نوع از منابع آلاینده که بیشترین نقش را در آلودگی حوضه و مخزن سد ازنظر مواد مغذی ایفا می‌کنند توسط مدل ” ابزار ارزیابی آب‌وخاک“ (SWAT) شبیه‌سازی گردید و بار مواد مغذی در نقطه ورودی به مخزن برآورد شد. این منابع آلاینده شامل آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی مورداستفاده کشاورزان، آلودگی مربوط به فعالیت‌های دامداری و مرغداری و آلودگی ناشی از دام‌های سنتی در حوضه می‌باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که مدل SWAT در شبیه‌سازی مواد مغذی در این حوضه آبریز عملکرد رضایت بخشی داشته است. مقایسه بار آلودگی سه زیر حوضه نشان می‌دهد که زیرحوضه گل‌گل بیشترین مقدار بار نیتروژن (2/136تن در سال) و فسفر (8/19 تن در سال) را دارد. همچنین بیشترین سهم را در بین منابع آلاینده برای تولید نیتروژن، کود حیوانی و برای تولید فسفر، کود شیمیایی دارا می‌باشد.
An estimate of nutrient pollution load from the watershed of the reservoir is one of the important issues in the management of eutrophication. Additionally, with considering such attributes of the watershed as slope, the kind of soil, land use and Meteorological variables, the SWAT which is one the efficient model in water and soil modeling is used to evaluation of pollution load entering the Reservoir of Ilam dam because of diverse contamination resources such as chemical fertilizer and Livestock and poultry operations. The results of this study indicate that the SWAT model to simulate the nutrients in the watershed have a satisfactory performance. Based on obtained result, the highest pollution load of nitrogen (136.2 ton per year) and phosphor (19.8 ton per year) are occurred in Gol Gol Sub basin.