بررسی عوامل ساختاری و غیرساختاری موثر بر فرونشست دشت گرگان- آق¬قلا- علی¬آباد با تلفیق نتایج روش تداخل¬سنجی تفاضلی راداری و اطلاعات زیرسطحی
محورهای موضوعی :رضوانه حمیدی 1 , حجت اله صفری 2 * , مهاسا روستایی 3
1 - دانشگاه گلستان
2 - دانشگاه گلستان
3 - سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی
کلید واژه: فرونشست, سنجش از دور, تداخل¬سنجی راداری, دشت گرگان-آق¬قلا- علی¬آباد, اطلاعات زیرسطحی,
چکیده مقاله :
دشت گرگان- آق قلا- علی آباد که در زیربخش جنوب باختری بخش باختری کپه داغ قرار دارد، طی چند دهه گذشته درگیر فرونشست شده است. یکی از موثرترین روش‌ها در ارزیابی فرونشست، روش تداخل سنجی راداری است. روشی موثر و سریع با پوشش وسیع در نشان دادن میزان تغییرات وارده در سطح زمین با قدرت تفکیک مکانی بالا است. در این پژوهش این دشت برای تعیین الگوی فرونشست و ارتباط آن با ساختارها و برداشت بی رویه آب از آبخوان ها انتخاب شد تا با استفاده از تلفیق تداخل سنجی راداری با اطلاعات زیرسطحی رابطه بین الگوی فرونشست با این مشخص شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد، بخش هایی از این دشت در حال برخاستگی (بیش از 19+ میلی متر در سال) است. درحالی‌که فرونشست در این دشت بیشتر منحصر به دو نوار با امتدادهای N40-50 (به پهنای 14 کیلومتر) و N-S (به پهنای 9 کیلومتر) با نرخ حدود 9- تا 7/14- میلی متر در سال می باشند. ارتباط سنجی الگوی فرونشست- برخاستگی با ساختارهای زیرسطحی شناسایی شده نشان می دهد، این دو نوار فرونشست بر دو ساختار اصلی زیرسطحی شناسایی شده منطبق می-باشند. ارتباط سنجی الگوی فرونشست- برخاستگی با موقعیت چاه‌های بهره برداری نشان می دهد، الگوی فرونشست حتی در مناطقی که چاهی حفر نشده و برداشتی از آب‌های زیرزمینی صورت نمی پذیرد نیز ادامه پیدا نموده است. یا در جاهایی، علیرغم حفر چاه‌های پرشمار و برداشت بی رویه، بجای فرونشست، برخاستگی ثبت شده است. به این ترتیب، این نتایج نشان می دهد، الگوی فرونشست دشت گرگان- آق قلا- علی آباد بیشتر تابع ساختارهای زیرسطحی اصلی است و به مقدار کمتری تابع برداشت بی رویه از آبخوان ها می باشد.
Oilgocene-Miocene celestite occurrences are observed across the carbonate-evaporite formations of Asmari and Gachsaran in the Zagros fold - thrust belt. The aim of this research is the study of fluid inclusions in our celestite deposits (Tortab, Tarak, Likak and Babamohamad) to reveal the nature of ore-forming fluids. Abundant structures including: geodic and vein-like structures as open-space filling along with replacement textures like mosaic and vein-like in a carbonate matrix are present. Moreover, celestite, calcite, gypsum and anhydrite are observed as the major minerals in this deposits. Based on petrographic studies, 5 groups of fluid inclusions were recognised, which are categorized as: Liquid mono phase (L), vapour mono phase (V), liquid-rich two phase (LV), vapor-rich two phase (VL) and multi-phase fluids (LVS). The results obtained from the study of microthermometry data show 134.3 to 291.8°C as homogenisation temperatures and salinities of 2.5-18.17 wt%, NaCl equ, all are involved in forming celestite. Based on the results of microthermometry data, it can be deduced that formation mechanism of celestite is resulted from reaction between fluid and rocks of the area. Moreover, tectonic activities such as uplift and diagenesis of beds along with dissolution of minerals have caused release of strontium in the fluids responsible for ore-forming. This has generally undertaken by two fluids of meteoric and brine origins over different stages of ore-formation, replacing anhydrite with strontium at high temperatures during late- diagenetic and epigenetic processes.
افشار حرب، ع.، 1373. زمین‌شناسی ایران: زمین¬شناسی کپه¬داغ، طرح تدوین کتاب زمین¬شناسی ایران، 11، 275.
- آقانباتی، س. ع.، 1383. زمین¬شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 .
- تورانی، م.، 1395. ارزیابی زمین¬ساخت فعال در شرق استان گلستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گلستان،90
- تورانی، م.، آق¬آتابای، م. و روستایی، م.، 1397. مطالعه فرونشست در غرب استان گلستان با استفاده از تداخل¬سنجی راداری، مجله آمایش جغرافیایی فضا، 8، 27، 128-117.
- حمیدی، ر.، صفری، ح.، روستایی، م. و امینی، آ.، 1398. تعیین میزان فرونشست زمین با استفاده از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری در دشت گرگان، نخستین همایش دوسالانه کوهزاد البرز و دریای خزر، دانشگاه گلستان، 418-412.
- حقیقت¬مهر، پ.، ولدان زوج، م.، تاجیک، ر. و جباری، س.، 1389. تحليل سري زماني فرونشست هشتگرد با استفاده از روش تداخل سنجي راداري و سامانه موقعیت‌یابی جهاني، فصلنامه علوم زمین، 22، 85 ، 105-114.
- جنت، ک.، قاضی¬فرد، ا. و روستایی، م.، 1388. پایش فرونشست زمین در دشت گلپایگان با استفاده از روش تداخل¬سنجی راداری و شکاف¬سنج، ششمین کنفرانس زمین¬شناسی مهندسی و محیط‌زیست، دانشگاه تربیت مدرس.
- خواجه، م.، 1384. گزارش نهایی اکتشاف ید در شمال آق¬قلا- استان گلستان، وزارت صنایع و معادن، 84 .
- رادفر، ع.، 1397. تکامل ساختاری حاشیه جنوب شرقی حوضه هیدروکربنی خزر جنوبی رساله دکتری، دانشگاه گلستان، 149.
- رضادوست، م.، 1397. جایگاه تکتونیکی گلفشانهای غرب استان گلستان، پایان¬نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گلستان،150.
- روزنامه شرق، 1391. فرونشست خاک در ایران 90 برابر بحرانی¬تر از دیگر کشورها، شماره 1386، ص 11.
- سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1385. نقشه خطواره¬های تکتونیکی بر پایه داده¬های TM, RADARSAT, DEM، مقیاس: 5000000/1.
- شریفی¬کیا، م.، 1391. تعیین میزان و دامنه فرونشست به کمک روش تداخل¬سنجی راداری (D-InSAR) در دشت نوق- بهرمان، مجله برنامه¬ریزی و آمایش فضا، 16، 77-55.
- صالحی، ر.، غفوری، م.، لشکری¬پور، غ.، دهقان، م.، 1392. بررسی فرونشست دشت مهیار جنوبی با استفاده از تداخل¬سنجی راداری، فصلنامه علمی پژوهشی آبیاری و آب، 11، 57-47
- فرهودی، ق. و محبی، م.، 1389. بررسی برخی از وقایع تکتونیکی حاکم بر جنوب¬شرقی دریای خزر و بلوک خزر جنوبی، فصلنامه زمین¬شناسی کاربردی، 6، 1، 41-27.
- قاسمی، م.ر.، محمدخانی، ح. و عبداللهی، ع.، 1386. گذر از برپایی در کپه¬داغ به فرونشینی در کاسپین جنوبی، معرفی گسل¬های نوشناخته گنبدکاووس و یساقی، بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی، 6 .
- لشکری پور، غ.، باقریان، ع.، غفوری، م. و پژمان، ح.، 1385. بررسي نشست زمين و ايجاد شكاف در دشت سبزوار، هشتمین همایش انجمن زمین‌شناسی مهندسی و محیط‌زیست ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
- میرشاهی، ف.، ولدان¬زوج، م.ج.، دهقانی، م. و هاشمی ¬امین¬آبادی، س.م.، 1392، اندازه¬گیری فرونشست سطح زمین به کمک تکنیک¬ تداخل¬سنجی راداری با استفاده از تصاویر Terra SAR-X، بیستمین همایش ملی ژئوماتیک.
- Amelung, F., Jonsson, S., Zebker, H. and Segall, P., 2000. Widespread Uplift and trapdoor faulting on Galapagos Volcanoes Observed with Radar Interferometry, Nature, 407, 993-996
- Amig Pe, M. and Arabi, S., 2009. Report of Research Project of Yazd Subsidence Survey Using Radar Interference And Precision Algnment Technique, National Mapping Agency, 46.
- Beradio, p., Fornaro, G., Lanari, R., and Sansosti, E., 2002. A New Algorithm for Surface Deformation Monitoring Based on Small Baseline Differential SAR Interferograms. IEEE Trans. On Geoscience and Remote Sensing, 40, 2375-2383.
- Daniel, R., C., Maisons, C., Carnec, S., Le Mouelic, C., and King S. H., 2003. Monitoring of slow ground deformation by ERS radar interferometry on the Vauvert salt mine (France) Comparison with ground-based measurement, Remote Sensing of Environment, 88, 468-478.
- Dehghani, M., Valadan Zoej, M.J., Entezam, I., Mansourian, A., Saatchi, S., 2009. InSAR monitoring of progressive land subsidance in Neyshabour, northeast Iran. Geophysical Journal International, 178(1) 47-56.
- Gabriel, A. K. and Goldstein, R. M., 1988. Crossed Orbit Interferometry: Theory and experimental results from SIR-B, Int. J. Remote Sensing, 9, 5, 857-872.
- Goldstein, R., Zebker, H., and Werner, C., 1988. Satellite radar interferometry: Two-dimensial phase unwrapping, Radio Science, 23, 4, 713-720.
- United States Geological Survey of America, http://usgs.gov.
- Gsof, 2016, What Is Suppressingg?, Geological Survey of Iran, 7.
- Larson, K. J., Başaǧaoǧlu, H., Marino, M. A., 2001. Prediction of optimal safe ground water yield and land subsidence in the Los Banos-Kettleman City area, California, using a calibrated numerical simulation model, Journal of hydrology, 242, 1-2, 79-102.
- Lillesand, T.M. and Kiefer, R.W., 2000. Remote sensing and image interpretation. 4th ed. John Wiley and Sons, New York, NY, USA, 20–180.
- Motagh, M., Djamour, Y., Walter, T. R., Wetzel, H. U., Zschau, J. and Arabi, S., 2006. Land subsidence in Mashhad Vally, northeast Iran: results from InSAR, level in and GPS, International Journal of Geophysics, 168, 518-526
- Nasiri Khaneghah, A., Khosrawi, Q., Ghafourian, H. and Islami, R., 2014, Comparison of Behavioral Conduct of the Rosshest Isfahan with GPS Network and Radar Interference Testing: Early National Conference on Water, Human, Earth.
- National Iranian Oil Company (NIOC), 1977. Geological Map of North East of Iran, Scale: 1/1000000.
- Sabins Floyd, F., 1996. Oil exploration in Central Arabian Arch using Landsat images. AAPG Bulletin, 5(CONF-960527--).
- Safari, H., Pirasteh, S., and Shattri, B.M., 2011. Role of Kazerun Fault for Localizing Oil Application of GiT, International Journal of Remote sensing, 32, 1, 1-16.
- Torres, M. A., 2007. The petroleum geology of western Turkmenistan: The Gograndag-Okarem province, in P. O.