ریز رخساره¬ها و محیط¬های رسوبی نهشته¬های مایستریشتین دربرش چینه¬شناسی جربت، غرب کپه داغ
محورهای موضوعی :یداله عظام پناه 1 , عباس صادقی 2 , محمد حسين آدابي 3 , امیرمحمد جمالي 4
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانشگاه شهید بهشتی، تهران
3 -
4 - دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه: ریز رخساره­, محیط­, های رسوبی مایستریشتین سازند کلات سازند چخماقلو کپه داغ غربی ,
چکیده مقاله :
جهت تعیین ریز رخساره ها و محیط های رسوبی نهشته های مایستریشتین در بخش غربی حوضۀ کپه داغ، یک برش چینه‌شناسی در فاصله 5/9 کیلومتری شمال-شمال غرب جربت انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در این برش نهشته های مایستریشتین شامل سازندهای کلات (به ضخامت 282 متر) و چخماقلو (به ضخامت 77 متر) است. سازند کلات از سنگ‌آهک‌های زیست‌آواری و سازند چخماقلو از شیل، مارن، سنگ‌آهک و آهک‌رسی تشکیل شده است. براساس شواهد صحرایی و همچنین مطالعات فسیل‌شناسی، مرز زیرین سازند کلات دربرش مزبور با سازند آب دراز به‌صورت ناپیوستگی فرسایشی می باشد. مرز زیرین سازند چخماقلو با سازند کلات از نوع هم شیب و تدریجی و مرز بالایی آن با نهشته های پالئوسن سازند پسته لیق به‌صورت ناپیوستگی از نوع پیوسته نما است. مطالعات پتروگرافی نهشته های مایستریشتین موجب شناسایی 16 ریزرخساره شد. این ریز رخساره ها در 5 کمربند رخساره‌ای پهنه جزر و مدی، لاگون، پشته های ماسه ای، ریف و جلوی ریف در یک پلاتفرم کربناته نهشته شده اند.
To determine microfacies and depositional subenvironments of the Maastrichtian deposits in the western part of the Kopet-Dagh Basin, one stratigraphic section, has been selected and analysed. In this section which is located 9.5 kms N-NW of Jorbat, Maastrichtian deposits are composed of two formations including Kalat (282 m thickness) and Chakhmaghlo (77 m thickness). The Kalat Formation consists of bioclastic and sandy limestone and the Chakhmaghlo Formation is composed of shale, marl, limestone and argillaceous limestone. Based on field observations and also petrographic studies, the lower boundary of the Kalat Formation with the Abderaz Formation is disconformable. The lower boundary of the Chakhmaghlo Formation with the Kalat Formation is gradual and conformable, while its upper contact with the Paleocene Pesteligh Formation is disconformable. Petrographic studies in Maastrichtian deposits led to recognition of 16 microfacies. These microfacies deposited in 5 facies belts including tidal flat, lagoon, shoal, reef and fore reef subenvironments in a carbonate platform.
افشار حرب، ع.، 1373. زمین¬شناسی ایران، زمین¬شناسی کپه داغ، سازمان زمین¬شناسی کشور، طرح تدوین زمین-شناسی ایران، 275.
وزیری مقدم، ح.، صفری، ا.، شهریاری گرائی، س.، خزاعی، ا. ر.، و طاهری، ع.، 1392. زیست چینه نگاری و بوم‌شناسی دیرینۀ نهشته¬های مایستریشتین (سازندهای تاربور و گورپی) در ناحیۀ گرد بیشه (جنوب بروجن). مجلۀ علوم زمین، 87، 143-162.
جمالی، ا. م.، 1390. بایوستراتیگرافی و لیتوستراتیگرافی نهشته¬های کرتاسه زیرین در شرق کپه¬داغ. دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامۀ دکتری، 448 .
موسوی حرمی، ر.، محبوبی، ا. و کریمیان طرقبه، ا.، 1388. تاريخچه رسوب‌گذاری و چينه نگاري سکانسي سازند کلات در غرب کپه داغ و مقايسه آن با بخش مرکزي حوضه. فصلنامه زمین‌شناسی ايران، 9، 67-87.
Adabi, M.H., Moussavi-Harami, R., Mahboubi, A. and Shemirani, A., 2006. Petrography, elemental and isotopic variation of rudist biostrome of Maastrichtian platform in East Kopet Dagh Basin, NE Iran. Journal of Geological Society of Iran, 1, 1-10.
Adabi, M.H. and Asadi Mehmandosti E., 2008. Microfacies and geochemistry of the Ilam Formation in the Tang-E Rashid area, Izeh, S.W,Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 33, 267-277.
Adabi, M.H., Salehi, M.A. and Ghabeishavi, A., 2010. Depositional environment, sequence stratigraphy and geochemistry of Lower Cretaceous carbonates (Fahliyan Formation), south-west Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 39, 148-160.
Berberian, M. and King G.C.P., 1981. Towards a paleogeographic and tectonic evolution of Iran. Canadian Journal Earth Science, 18, 210–265.
Bozorgnia, H. and Narani, H., 1965. Geology of east Kopet-Dagh (National Iranian Oil Company), unpublished report-Gr 278.
Burchette, T., P., 1993. Mishrif Formation (Cenomanian-Turonian), Southern Arabian Gulf: Carbonate Platform Growth along a Cratonic Basin Margin. American Association of Petroleum Geologists, 56, 156-200.
Carannante, G., Ruberti, D. and Sirna, M., 2000. Upper Cretaceous ramp limestones from the Sorrento Peninsula (Southern Apennines, Italy): micro-and macrofossil associations and their signifcance in the depositional sequences. Sedimentary Geology, 132, 89-123.
Dunham, R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. Memoir American Association of Petroleum Geologists 1, 108-121.
Embry, A.F. and Klovan, J.E., 1971. A late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, NWT. Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19, 730–781.
Flügel, E., 2010. Microfacies of Carbonate Rocks, Analysis Interpretation and Application. Berlin, Heidlberg, New York: Springer-Verlag, Berlin, 976 .
Gili, E., Masse, J. P. and Skelton, P. W., 1995. Rudists as gregarious sediment dwellers, not reef-builders, on Cretaceous carbonate platforms. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 118, 245-267.
Folk, R.L., 1974. Petrology of Sedimentary Rocks. Austin, Texas, Hemphill Publishing Company, 182.
Ghabeishavi, A., Vaziri-Moghaddam, H., Taheri, A., and Taati, F., 2010. Microfacies and depositional environment of the Cenomanian of the Bangestan anticline, SW Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 37, 275–285.
Geel, T., 2000. Recognition of stratigraphic sequence in carbonate platform and slope: empirical models based on microfacies analysis of Paloogene deposits in southeastern Spain. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155, 211–238.
Hadavi, F. and Notghi Moghaddam, M., 2014. Nannostratigraphy, nannofossil events, and paleoclimate fluctuations in the lower boundary of Kalat formation in East Kopet Dagh (NE Iran). Arabian Journal of Geosciences, 7, 1501-1515.
Hollingsworth, J., Jackson, J., Walker, R., Gheitanchi, M. and Bolourchi, M., 2006. Strike slip faulting, rotation, and along-strike elongation in the Kopet-Dagh mountains, NE Iran. Geophysical Journal International, 166, 1161-1177.
Mahboubi, A., Moussavi Harami, R., Mansouri-Daneshvar, P., Nadjafi, M. and Brenner, R. L., 2006. Upper Maastrichtian depositional environments and sea-level history of the Kopet-Dagh Intracontinental Basin, Kalat Formation, NE Iran. Facies, 52, 237–248.
Moheghy, M.A., Hadavi, F. and Rahimi, B., 2013. Investigation of the Boundary between Abderaz and Kalat Formations Based on Calcareous Nannofossils in West Kopet-Dagh (NE IRAN). Open Journal of Geology, 3, 178-186.
Notghi Moghaddam, M., Hadavi, F., Moheghy, M.A., 2013. Nannostratigraphy and paleoenvironmental study of the lower boundary of the Kalat Formation in East and West of Kopet-Dagh, Northeast Iran. Geopersia 3, 99-116.
Reading, H. G., 1996. Sedimentary Environment and Facies. Blackwell Science Publication, 615 .
Riding, R., 2002. Structure and composition of organic reefs and carbonate mud mounds: concepts and categories. Earth-Science Reviews, 58, 163-231.
Ross, D. J. and Skelton, P.W., 1993. Rudist formation of the Cretaceous: a Paleoecological, Sedimentological and Stratigraphical review In: Wright V.P., Sedimentology Review: Blackwell Sc. Pub. Oxford, 1, 73-91.
Ruttner, A.W., 1993. Southern borderland of Triassic Laurasia in north-east Iran. Geologische Rundschau, 82, 110–120.
Ruberti, D. and Toscano, F. 2002. Microstratigraphy and Taphonomy of Rudist Shell Concentrations in Upper Cretaceous Limestones, Cilento Area (Southern Italy). Geobios, 24, 228–240.
Sadooni, F.N., 2005. The nature and origin of Upper Cretaceous basin-margin rudist buildups of the Mesopotamian Basin, southern Iraq, with consideration of possible hydrocarbon stratigraphic entrapment. Cretaceous Research, 26, 213-224.
Sanders, D. and Pons, J. M., 1999. Rudist formations in mixed siliciclastic-carbonate depositional environments, Upper Cretaceous, Austria: stratigraphy, sedimentology and models of development. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 148, 249-284.
Skelton, P. W., 1991. Morphogenetic versus environmental cues for adaptive radiations. In: N., Schmidt-Kittler and K., Vogel (Editors), Constructional Morphology and Evolution. Springer, Berlin, 375-388.
Soheili, M. and Sahandi, M.R., 1999. Geological map of Sankhvast (1/100000). Geological Survey of Iran.
Tomašových, A., 2004. Microfacies and depositional environment of an Upper Triassic intra-platform carbonate basin: the Fatric Unit of the West Carpathians (Slovakia). Facies, 50, 77-105.
Tucker, M.E. and Wright, V. P., 1990. Carbonate Sedimentology: Cambridge, Blackwell Science, 482.
ucker, M.E., 2001. Sedimentary Petrology: An Introduction to the Origin of sSedimentary Rocks, 3rd edition, Oxford: Blackwell Science, 262.
Wilmsen, M., Fürsich, F., Seyed-Emami, K., Majidifard, M. and Zamani-Pedram, M., 2010. Facies analysis of alarge-scale Jurassic shelf-lagoon:the Kamar-e-Mehdi Formation of east-central Iran. Facies, 56, 59–87.
Wilson, J. L., 1975. Carbonate Facies in Geologic History. Springer-Verlag, Berlin, 471.
Zamagni, J., Mutti, M., and Košir, A., 2008. Evolution of shallow benthic communities during the Late Paleocene–earliest Eocene transition in the Northern Tethys (SW Slovenia). Facies, 54, 25–43.