مقایسه مدل آزمایشگاهی و میدانی رودخانه پیربازارجهت برآورد میزان انتقال رسوب و تاثیر آن بر عمر مفید و محیط زیست تالاب انزلی
محورهای موضوعی :شهروز حق نظر 1 , امیرهوشنگ نظامیوند چگینی 2
1 - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
2 - دانشکده فنی، دانشگاه گیلان.
کلید واژه: تالاب انزلی پیربازار انتقال رسوب سیلاب. ,
چکیده مقاله :
عامل اصلی جابجایی ذرات رسوبی در مجاری آب، انرژی جریان می باشد. نمایش فیزیکی انرژی جریان آب در عمق، سرعت، مقدار جریان و ارتباط آن ها با هم قابل تصور است. بررسی تغییرات عمق جریان با فرض ناچیز بودن تغییرات بستر و یا شیب آن در مقابل عمق جریان در آزمایشگاه و میدان از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. بدین منظور، بررسی اثر تغییرات ارتفاع جریان بر میزان انتقال رسوب در تالاب انزلی مورد توجه قرار گرفت. جهت دستیابی به این هدف، رودخانه پیربازار و در امتداد آن پیربازار روگا که منتهی به تالاب انزلی است، انتخاب گردید. در این تحقیق، مطالعه میدانی مبتنی بر نمونه برداری از رسوبات بستر و همچنین اندازه گیری مشخصات هیدرولیکی از قبیل عمق، سرعت و در نتیجه دبی جریان در مقاطع مختلف توسط دستگاه اندازه گیری کیو-لاینر انجام گرفت. نتایج برداشت میدانی و همچنین مقایسه آن با نتایج آزمایشگاهی نشان می دهد که با افزایش اشل در ایستگاه پیربازار، ارتفاع جریان در نزدیکی تالاب به دلیل مئاندری بودن رودخانه و در نتیجه استهلاک انرژی، مقدار کمی افزایش یافته است. این مقدار کم سبب انتقال رسوب به شاخه پیربازار روگا و بخش اولیه تالاب می‌گردد در حالی که در شاخه پیربازار روگا منتهی به تالاب، رسوب قابل ملاحظه ای منتقل نمی شود. با توجه به تطبیق برداشت میدانی و مطالعه آزمایشگاهی و مقادیر دبی- اشل موجود در سال آبی91-90 در ایستگاه پیربازار، حدودا 212 تن رسوب در این سال آبی از رودخانه پیربازار در نزدیکی تالاب عبور کرده و وارد تالاب شده است. این مقدار انتقال رسوب یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در عمر مفید و پایداری محیط زیست تالاب می باشد.
Energy of flow is the main factor of sediment particle displacement in the water channel. The physical representation of the flow energy can be presumed at water depth, velocity, flow rate and their relationship. Assessment of the variation of the flow depth by assuming little changes on the bed or its dip against flow depth in laboratory and field is of particular importance. Therefore, investigating the effect of flow height changes on amount of sediment transport in Anzali wetland was taken into consideration. To achieve this goal, Pir-Bazar River and then Pir-Bazar Roga which are led to the Anzali wetland, were selected. In this research, field study based on sampling of bed sediments and measuring hydraulic characteristics such as depth, velocity and therefore the flow rate at different cross section were measured by Q-liner. The results of the field outcome and also its comparison with the experimental results show that by increasing water depth in Pir-Bazar station, the height of flow near the wetlands has been increased a little due to the meandering river and energy depreciation. This little water depth increment causes sediment to be transported to Pir-Bazar Roga branch and the early part of the wetland while significant amount of sediment transports from Pir-Bazar Roga to wetland is not lead. With regard to the adaption of the field outcome and laboratory study and the amount of the existing discharge rating curve during a year (90-91) at Pir-Bazar station, approximately 212 tons of sediment has passed through Pir-Bazar River near wetland and entered to the wetland. This amount of sediment transport is one of the most important factors on life expectancy and the sustainability environment of the Anzali estuary.