زیست‌چینه‌نگاری نهشته‌های کرتاسه براساس نانوفسیل‌های آهکی در برش چینه‌شناسی خونیک (غرب قاین، شرق ایران)
محورهای موضوعی :مرضیه نطقی مقدم 1 * , فرح جلیلی 2 , سعیده سنماری 3
1 - دانشگاه پیام نور
2 - دانشگاه بیرجند
3 - دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین
کلید واژه: بلوک لوت# خونیک# زیست‌چینه‌نگاری# قاین# کرتاسه# نانوفسیل‌های آهکی#,
چکیده مقاله :
در این پژوهش زیست‌چینه‌نگاری نهشته‌های کرتاسه حاشیه شرقی بلوک لوت در برش چینه‌شناسی خونیک واقع در غرب قاین برمبنای نانوفسیل‌های آهکی بررسی شد. برش چینه‌شناسی مورد مطالعه با ضخامت 196 متر بیشتر شامل مارن‌های سبز رنگ با میان‌لایه‌های ماسه‌سنگ می‌باشد. براساس مطالعات سيستماتيك، 30 گونه نانوفسیلی متعلق به 20 جنس شناسايي شد. برمبنای مطالعه نانوفسیل‌های آهکی شاخص نظیر Calcicalathina oblongata، Speetonia colligata، Eiffellithus striatus و مجموعه فسیل‌های همراه، زیست‌زون‌های Calcicalathina oblongata Zone (CC3)، Cretarhabdus loriei Zone (CC4) و Lithraphidites bollii Zone (CC5) تعیین شد كه معادل زيست‌زون‌هاي NK3A تا بخش مياني زيرزون NC5B است. مطابق زیست‌زون‌های تعیین‌شده، بازه زمانی نهشته‌های مورد مطالعه والانژینین پیشین تا هوتروین پسین پیشنهاد می‌شود.
In this research, the biostratigraphy of the Cretaceous deposits was investigated in the eastern margin of Lut Block in Khunik startigraphic section, west of Qaen, based on calcareous nannofossils. The stratigraphic interval mainly consists of marls with sandstone interlayers (196 m thick). According to the systematic studies, 30 nannofossil species belonging to 20 genera were identified. Based on the presence of index calcareous nannofossils such as Calcicalathina oblongata, Speetonia colligata, Eiffellithus striatus and the fossil assemblages Calcicalathina oblongata Zone (CC3), Cretarhabdus loriei Zone (CC4) and Lithraphidites bollii Zone (CC5) these deposits are equivalent to NK3A subzone – middle part of NC5B subzone. According to the determined biozones, early Valanginian to late Hauterivian age was suggested for the studied interval.
آقانباتی، ع.، 1383. زمین‌شناسی ایران؛ وزارت صنایع و معادن، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات مواد معدنی کشور، 586.
پناهی¬شهری، م.، کریم¬پور، م.ح. و شبانی، ف.، 1389. کانی¬سازی و اکتشافات ژئوشیمیایی در کمربند ولکانیکی-پلوتونیکی هلاک¬آباد (جنوب سبزوار) با نگرشی بر اکتشافات مس پورفیری؛ مجله زمین¬شناسی اقتصادی، 1، 2، 38-21.
حمامی¬پور بارنجی، ب.، 1394. زمین¬شناسی، کانی‌شناسی، ژئوشیمی و زایش کانسار طلای سه بندون، شمال بردسکن؛ پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 225.
حمامی¬پور بارنجی، ب.، تاج¬الدین، ح.ع. و برهمند، ل.، 1397. زمین¬شناسی و کانه¬زایی کانسار طلای اپی¬ترمال سه¬بندون، شمال بردسکن، خراسان رضوی؛ فصلنامه علوم زمین، 27، 108، 168-155.
روحبخش، پ.، ابراهیمی، خ.، همام، م. و عباس¬نیا، ح.، 1389. بررسی زمین¬شناسی، دگرسانی، کانی¬سازی و ژئوشیمی در گستره پی¬جویی دهن قلعه، شمال¬غربی بردسکن؛ مجله بلورشناسی و کانی¬شناسی ایران، 4، 581-600.
روزبه¬کارگر، س. و قمیان، ی.، 1377. طرح اکتشاف مواد معدنی با استفاده از داده¬های ماهواره¬ای و ژئوفیزیک هوایی (پروژه سبزوار)، گزارش اکتشافات چکسی ورقه یکصد هزارم باشتین؛ سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
سپهری¬راد، ر.، 1388. گزارش پی‌جویی مس رسوبی در محور کدکن-ششتمد (شمال تربت حیدریه)؛ سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
طاشی، م.، موسیوند، ف. و قاسمی، ح.، 1395. الگوی رخداد کانه¬زایی مس طبیعی در سنگ¬های آتشفشانی میزبان کانسار سولفید توده¬ای آتشفشان-زاد مس- نقره گرماب پایین، جنوب شرق شاهرود؛ فصلنامه زمین¬شناسی ایران، 10، 40، 105-89.
عشق¬آبادی، م.، 1377. طرح اکتشاف مواد معدنی با استفاده از داده¬های ماهواره¬ای و ژئوفیزیک هوایی (پروژه سبزوار)، گزارش اکتشافات چکشی ورقه یک صد هزارم سلطان¬آباد؛ سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
محمدی، م.، نباتیان، ق.، هنرمند، م. و ابراهیمی، م.، 1398. زمین¬شناسی و خاستگاه کانه¬زایی مس در کانسار دهنه، شمال خاور زنجان؛ فصلنامه زمین¬شناسی اقتصادی، 11، 3، 524-497.
مرادی، م.، 1390. ژنز کانی¬زایی مس و سرب در کانسار عباس‌آباد، طارم سفلی، استان قزوین؛ پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
مغفوری، س.، 1391. زمین¬شناسی، کانی¬شناسی، ژئوشیمی و ژنز کانه¬زایی مس در توالی آتش¬فشانی-رسوبی کرتاسه پسین در جنوب غرب سبزوار، با تأکید بر کانسار نوده؛ پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
نادری میقان، ن.، 1377. نقشه زمین¬شناسی 1:100000 ورقه شامکان؛ سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
نظافتی، ن.، 1379. زمین¬شناسی اقتصادی پتانسیل¬های فلزی منطقه نطنز؛ پایان¬نامه کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین¬شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L. and Mouthereau, F., 2005. Convergence history across Zagros (Iran): constraints from collisional and earlier deformation. International Journal of Earth Sciences, 94, 401–419.
Alavi, M., 1994. Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: New data and interpretations. Tectonophysics, 229, 211-238.
Baronz, F. and Macaudiere, J., 1984. La serie volcanosedimentaire du chainon ophiolitique de Sabzevar (Iran). Ofioliti, 9, 3–26.
Bornhorst, T.J. and Mathur, R., 2017. Copper Isotope Constraints on the Genesis of the Keweenaw Peninsula Native Copper District, Michigan, USA. Minerals, 7,10, 185.
Bornhorst, T.J. and Woodruff, L.G., 1997. Native copper precipitation by fluid-mixing Keweenaw Peninsula, Michigan. Institute on Lake Superior Geology Proceedings and Abstracts, 43, 1, 9–10.
Bornhorst, T.J., Paces, J.B., Grant, N.K., Obradovich, J.D. and Huber, N.K., 1988. Age of native copper mineralization, Keweenaw Peninsula, Michigan. Economic Geology, 83, 619–625.
Brown, A.C., 2006. Genesis of native copper lodes in the Keweenaw Peninsula, Norther Michigan: A hybrid evolved meteoric and metamorphogenic model. Economic Geology, 101, 1437–1444.
Butler, B.S. and Burbank, W.S., 1929. The copper deposits of Michigan. U.S. Geological Survey of Professional Paper, 144, 1–238.
Campus, F., 1980. Distroto Minero Punta del cobre, modelo interpretative. Revista Geológica de Chile, 11, 51–76.
Cannon, W.F., 1992. The Midcontinent Rift in the Lake Superior region with emphasis on its geodynamic evolution; Tectonophysics, 213, 41–48.
Cho, M., Maruyama, S. and Liou, J.G., 1985. Phase equilibria and mineral parageneses of metabasites in low-grade metamorphism. Mineralogical Magazine, 49,3, 321–333.
Coombs, D.S., Ellis, A.D., Fyfe, W.S. and Taylor, A.M., 1959. The zeolite facies with comments on the interpretation of hydrothermal syntheses. Geochimca et Cosmochimca Acta, 17,1–2, 53–107.
Cornwall, H.R., 1956. A summary of ideas on the origin of native copper deposits. Economic Geology, 51, 615–631.
D’ujykov, O. A., Distler, V. V., Arhipova, A. I., Natorhin, I. A. and Fedorenko, V. A., 1977. Structure and forming conditions of the Cu-bearing horizons of the tuff-lava strata (Siberian platform). Doklady ANSSSR, Seriya geologicheskaya, 5, 105– 120 (in Russian).
Davis, D.W. and Paces, J.B. 1990. Time resolution of geologic events on the Keweenaw Peninsula and implications for development of the Midcontinent rift system. Earth and Planetary Science Letters, 97, 54–64.
Ghasemi, A. and Talbot, C.J., 2006. A new tectonic scenario for the Sanandaj– Sirjan Zone (Iran). Journal of Asian Earth Science, 26, 683–693.
Grant, N. K., Obradovich, J. D. and King Huber, N., 1988. Age of native copper mineralization, Keweenaw Peninsula, Michigan. Economic Geology, 71, 619–625.
Guilbert, J.M. and Park, C.F., 2007. The Geology of Ore Deposits. Waveland Press, Long Grove, United State of America, 985.
Guilbert, J.M. and Park, J.C.F., 1986. The Geology of Ore Deposits. Freeman, New york, 985.
Hall, D.L., Sterner, S.M. and Bodnar, R.J., 1988. Freezing point depression of NaCl-KClH2O solutions. Economic Geology. 83, 197-20.
Heaman, L.M., Easton, R.M., Hart, T.M., MacDonald, C.A., Hollings, P. and Smyk, M., 2007. Further refinement to the timing of Mesoproterozoic magmatism, Lake Nipigon region, Ontario. Canadian Journal of Earth Sciences, 44, 1055–1086.
Hedenquist, J.W., Izawa, E., Arribas, A. and White, N.C., 1996. Hydrothermal system in volcanic arcs, origin of the exploration for epithermal gold deposits: a short course at Mineral Resource Department. Geological Survey of Japan, Higashi 1-1-3, Tsukuba 305, Japan, 139 p.
Jiangxi Exploration Co. China, 1994. Explanatory text of geochemical map of Shamkan (7760), Stream sediment survey 1:100000. No 22.
Jolly, W.T., 1974. Behavior of Cu, Zn, and Ni during prehnite-pumpellyite rank metamorphism of the Keweenawan basalts, northern Michigan. Economic Geology, 69, 1118–1125.
Kirkham, R. V., 1996. Volcanic redbed copper. In: Geology of Canadian Mineral Deposit Types, Ed: O.R., Eskstrand, O.R., Sinclair, W.D. and Thorpe, R.I. Geological Survey of Canada, 8, 241–252.
Kojima, S., Trista, D., Guilera, A. and Ken-ichiro ayashi, H., 2009. Genetic aspects of the mantotype copper deposits based on geochemical studies of north Chilean deposits. Resource Geology, 59, 1, 87–98.
Phillipotts, A. R., 1986. Facies classification of metamorphic rocks. In: Principles of igneous and metamorphic petrology. Publishing [Co.] Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 326–328.
Püeschner, U.R., 2001. Very low-grade metamorphism in the Portage Lake Volcanics on the Keweenaw Peninsula, Michigan, USA. Ph.D. Dissertation, University of Basel, Basel, Switzerland, 1–81.
Roedder, E., 1984. Fluid inclusions. Reviews in Mineralogy, 12, 664 p.
Ruiz, C., Aguilar, A., Egert, E., Espinosa, W., Peebles, F., Quezada, R. and Serrano, M., 1971. Stratabound copper sulphide deposits of Chile. The Society of Mining Geologists of Japan, 3, 252–260.
Shafaii Moghadam, H., 2009. The Nain–Baft Ophiolites (Central Iran): Age, Structure and Origin. Ph.D. thesis Shahid Beheshti University, Tehran, Iran, 532 p.
Shafaii Moghadam, H., Stern, R.J Corfu, F., Chiaradia, M. and Ghorbani, G., 2014. Sabzevar Ophiolite, NE Iran: Progress from embryonic oceanic lithosphere into magmatic arc constrained by new isotopic and geochemical data. Lithos, 224–241.
Shafaii Moghadam, H. and Stern, R.J., 2014. Ophiolites of Iran: keys to understanding the tectonic evolution of SW Asia: (I) Paleozoic ophiolites. Journal of Asian Earth Science, 91, 19–38.
Shafaii Moghadam, H. and Stern, R.J., 2015. Ophiolites of Iran: Keys to understanding the tectonic evolution of SW Asia: (II) Mesozoic ophiolites. Journal of Asian Earth Science, 100, 31–59.
Shepherd, T.J., Rankin, A.H. and Alderton, D.H.M., 1985. A practical guide to fluid inclusion studies. Blackie, Glasgow, 223.
Shojaat, B., Hassanipak, A.A., Mobasher, K. and Ghazi, A.M., 2003. Petrology, geochemistry and tectonics of the Sabzevar ophiolite, north central Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 21, 1053–1067.
Sims, P. K., 1976. Precambrian tectonics and mineral deposits, Lake Superior region. Economic Geology, 71, 1092–1127.
Sterner, S.M., Hall, D.L. and Bodnar, R.J., 1988, Synthetic fluid inclusions V: solubility relations in the system NaCl-KCl-H2O under vaporsaturated conditions. Geochemica et Cosmochemica Acta, Vol: 52(5), p: 989-1005.
Weege, R.J. and Pollock, J.P., 1971. The Calumet Division Geological Staff. The geology of two new mines in the native copper district. Economic Geology, 67, 622–633.
White, W.S., 1968. The native-copper deposits of northern Michigan; In Ore Deposits of the United States, 1933–1967 (Graton Sales Volume); Ridge, J.D., Ed. American Institute of Mining, Metallurgical, and Petroleum Engineers: New York, NY, USA, 303–325.
Whitney, D.L. and Evans, B.W., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist 95, 185–187.
Wilkinson, J.J., 2001. Fluid Inclusions in hydrothermal ore deposits. Lithos, 55, 229-279.
Wilson, N.S.F. and Zentilli, M., 1999. The role of organic matter in the genesis of the El Soldado volcanic-hosted manto-type Cu deposit, Chile. Economic Geology, 94, 1115–1136.
Woodruff, L.G., Daines, M.J., Cannon, W.F. and Nicholson, S.W., 1995. The Thermal History of the Midcontinent Rift in the Lake Superior Region: Implications for Mineralization and Partial Melting. In Proceedings of the International Geological Correlation Program Field Conference and Symposium on the Petrology and Metallogeny of Volcanic and Intrusive Rocks of the Midcontinent Rift System, Duluth, MN, USA, 19 August–1 September. Volume 336, 213–214.
Zhu, B. and Zhang, Z., 2003. Discovery of the copper deposits with features of the Keweenawan type in the border area of Yunnan and Guizhou provinces. Science in China, D, 46, 60–72.