زيست‌چينه‌نگاري سازند گورپي بر مبناي روزن‌داران پلانکتون با تاکید بر مرز کرتاسه - پالئوژن در برش جهانگيرآباد، کبیرکوه لرستان، جنوب‌غرب ایران
محورهای موضوعی : شاخه های دیگر علوم زمین در ارتباط با زمین شناسی نفت
علیرضا عاشوری
1
*
,
سمیرا رحیمی
2
,
عباس صادقی
3
,
عباس قادری
4
1 - دانشگاه فردوسی
2 - دانشگاه فردوسی
3 - دانشگاه بهشتی
4 - فردوسی
کلید واژه: زيست‌چينه‌نگاري روزن‌داران پلانکتونيک برش جهانگيرآباد کامپانين مياني- مايستريشتين پسين,
چکیده مقاله :
در اين پژوهش زيست‌چينه‌نگاري سازند گورپي در برش جهانگيرآباد در ناحیه جنوب غرب ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. سازند گورپي در برش جهانگيرآباد شامل 263 متر سنگ آهک رسي و سنگ آهک بوده و از دو عضو سيمره (لوفادار) با سنگ‌شناسي سنگ آهک و امام حسن با سنگ‌شناسي سنگ آهک رس‌دار تشکيل شده و به صورت پیوسته و همشيب و واضح بر روي آهک های سازند ايلام و به طور پيوسته و تدريجي در زيرآهک های رسی سازند پابده قرار گرفته است. با مطالعه 210 نمونه 17 جنس و 76 گونه از روزن‌داران پلانکتونيک در اين برش شناسايي شده است. بر اساس جنس و گونه‌هاي شاخص شناسايي شده در محدوده مورد بررسي، بايوزون‌هاي Globotruncana ventricosa Zone، Radotruncana calcarata Zone، Globotruncanella havanensis Zone، Globotruncana aegyptica Zone، Gansserina gansseri Zone، Contusotruncana contuosa Zone، Abathomphalus mayaroensis Zone و Pseudoguembelina hariaensis Zone در رسوبات کرتاسه تشخيص داده شده است. با توجه به بايوزون‌هاي تشخيص داده شد سن کامپانين مياني– مايستريشتين پسين براي سازند گورپي در اين برش پيشنهاد مي‌شود
In this research, biostratigraphy of the Gurpi Formation in Jahangirabad section, SW Iran, has been studied .The thickness of the Gurpi Formation in this section is 263 and consists mainly of argillaceous limestone and limestone. The lower boundary with the Ilam Formation is comformable with sharp lithology and upper boundary with the Pabdeh Formation is gradational. In this study, 76 species belong to 17 genera and 8 biozones of planktonic foraminifera were recognized. The biozones consist of Globotruncana ventricosa Zone, Radotruncana calcarata Zone, Globotruncanella havanensis Zone, Globotruncana aegyptica Zone, Gansserina gansseri Zone, Contusotruncana contuosa Zone, Abathomphalus mayaroensis Zone and Pseudoguembelina hariaensis. The age of the Gurpi Formation in this section based on these biozones is Middle Campanian to Late Maastrichtian in this section.
[1] اسفندياري، س.، 1394، لیتواستراتیگرافی و نانواستراتیگرافی سازند گورپی در برش طاقدیس سورگاه، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، 169 ص.
[2] اصغريان رستمي، م.، (1389)، زيست‌چينه‌نگاري و جغرافياي ديرينه سازند گورپي در برش ميش‌خاص، جنوب خاور ايلام، با استفاده از روزن‌داران، فصلنامه علوم زمين، شماره 85، ص 135 تا 148.
[3] پرندآور، م.، ماهانی‌پور، ا.، و ع. آقانباتی، 1392، بایوستراتیگرافی نانوفسیل‌های آهکی اواخر مایستریشتین-ابتدای پالئوسن در برش شیخ‌مکان (یال شمال شرقی کبیرکوه): پژوهش‌هاي چينه‌نگاري و رسوب‌شناسي، ش. 50، ص. 59 تا 78.
[4] حاج‌سلطان، ف.، (1390)، بايواستراتيگرافي و ليتواستراتيگرافي سازند گورپي در ميدان نفتي اهواز، رساله کارشناسي ارشد، دانشکده علوم زمين، دانشگاه شهيد بهشتي، 163 ص.
[5] دارابي، ق.، (1389)، بايواستراتيگرافي و ليتواستراتيگرافي سازند گورپي در ميدان نفتي مارون، رساله کارشناسي ارشد، دانشکده علوم زمين، دانشگاه شهيد بهشتي، 154 ص.
[6] رحيمي، س.، (1390)، ليتواستراتيگرافي و بيواستراتيگرافي سازند گورپي در برش کوه سفيد (شرق رامهرمز)، رساله کارشناسي ارشد، دانشکده علوم زمين، دانشگاه شهيد بهشتي، 159 ص.
[7] فضلی، ل.، (1394)، زیست چینه نگاری روزن بران پلانکتونیکرسوبات سازند گورپی در جنوب قیر، فصلنامه علوم زمین، شماره 97، ص 11 تا 20.
[8] قورچايي، ش.، (1387)، بيواستراتيگرافي سازند گورپي در شمال کبيرکوه بر مبناي فرامينيفرا، پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه تهران، 167 صفحه.
[9] طاهري،م، ر.، (1377)، ليتوستراتيگرافي و ميکروبيوستراتيگرافي سازند گورپي در نواحي لرستان، فروافتادگي دزفول و دشت آبادان، پايان نامه کارشناسي ارشد ،دانشگاه تربيت معلم،171 صفحه.
[10] کاملي ازان، ا.، (1383) زيست‌چينه‌نگاري سازند گورپي در ناحيه لالي (خوزستان)، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه اصفهان،126 صفحه.
[11] گوهری، ع.، 1389، لیتواستراتیگرافی و نانواستراتیگرافی سازند گورپی در برش سیاه کوه (جنوب غرب ایلام)، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، 264 ص.
[12] هادوی، ف.، و م. رسا ایزدی، 1387، نانواستراتیگرافی سازند گورپی در برش دره شهر )جنوب شرق ایلام(، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان: فصلنامه زمین شناسی کاربردی، ش. 4، ص. 299 تا 300.
[13] همتي نسب، م.، (1387)، ميکروبايواستراتيگرافي و چينه‌نگاري سکانسي سازند گورپي در برش کاور، جنوب ايلام، پايان‌نامه کارشناسي ارشد دانشگاه تهران، 175 صفحه.
[14] Abramovich, S. and Keller, G., 2002, High stress late Maastrichtian paleoenviroment: inference from planktonic foraminifera in Tunisia. Paleo III, 178, 145-164.
[15] Abramovich,S., Keller, G.(2003) . planktonic foraminiferal response to the latest Maastrichtian abrupt warm eventi a case study from South Atlantic DSDP Site 525A, 225-249.
[16] Beiranvand, B., Ghasemi-Nejad, E., and M.R., Kamali, 2013, Palynomorphs response to sea-level fluctuations: a case study from Late Cretaceous-Paleocene, Gurpi Formation, SW Iran. Geopersia Journal, v. 3(1):p. 11–24.
[17] Bolli, H.M., A.R. Loeblich and H. Tappan 1957. The Planktonic foraminiferal families Hantkeninidae, Orbulinidae, Globorotaliidae, and Globotruncanidae. Bulletin of the United States National Museum, v. 215, no. 1, p. 3-50.
[18] Caron, M. (1985).Cretaceous planktonic foraminifera; In: Bolli, H.M., Saunders, J.B., and Perch Nielsen, K.(Editors).Plankton Stratigraphy ;Cambridge University Press,Cambridge,11-86.
[19] Dalbiez, F. ( 1955). The genus Globotruncana in Tunisia: Micropaleontology, V. I, no.2, p. 79-100.
[20] Darvishzadeh, B., Ghasemi-Nejad, E., Ghourchaei, S., and G., Keller, 2007, Planktonic foraminiferal biostratigraphy and faunal turnover across the cretaceous-tertiary boundary in southwestern Iran. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran v. 18(2):p. 139–149.
[21] Hardenbol, J., Thierry, J., Farley, M.B., Jacquin, Th., de Graciansky, P.C., and Vail, P.R. (withnumerous contributors), (1998). Mesozoic and Cenozoic sequence chronostratigraphic framework of European basins; in: De Graciansky, P.- C., Hardenbol, J., Jacquin, Th., Vail, P. R., and Farley, M. B., (Editors). Mesozoic and Cenozoic Sequence Stratigraphy of EuropeanBasins, SEPM Special Publication 60.
[22] Keller, G., Adatte, T., Stinnesbeck, W., Luciani, V., Karoui-Yaakoub, N. and Zaghbi-Turki, D., 2002- Paleoecology of the cretaceous-Tertiary mass extinction in planktonic foraminifera. PaleoIII, 178, 257-297.
[23] Li, L. and Keller, G. (1998a). Maastrichtian climate, productivity and faunal turnovers in planktic foraminifera in South Atlantic DSDP Sites 525 and 21. Marine Micropaleontology 33, 55-86.
[24] Li, L. and Keller, G. (1998b). Maastrichtian diversification of planktic foraminifera at El Kef and Elles, Tunisia. Eclogae Geologicae Helvetiae 91, 75-102.
[25] Li, L., and Keller, G., (1999). Variability in Late Cretaceous climate and deep waters: evidence from stable isotopes; Marine Geology 161: 171-190.
[26] Li, L., Keller, G. and Stinnesbeck, W. (1999). The Late Campanian and Maastrichtian in northwestern Tunisia: Paleoenvironmental inferences from lithology, macrofauna and benthic foraminifera. Cretaceous Research 20, 231-252.
[27] Loeblich, A, Rand Tappan, H.,(1988). Foraminifera Genera and their Classification, Van Nostr and Reinhold, New York.p.970, pl.847.
[28] Luterbacher , H.P., Ali , J.R, Brinkhuis , H, Gradsterin, F.M, Hooker , J.J., Monechi , S., Ogg, J.G., Powell , J., Rohl ., U., Sanfilippo, A., and Schmitz , B., (2004). The Paleogen Period , in Gradstenin, F., Ogg, J., and Smith ., A., (Editors) ,A Geologic Time Scale 2004; Cambridge University Press, Cambridge , UK,384-408.
[29] Najafpour, A., Mahanipour, A., and M., Dastanpour, 2014, Calcareous Nannofossil biostratigraphy of Late Campanian-Early Maastrichtian sediments in southwest Iran: Arab Journal Geoscience: v. 8, p. 6037-6046.
[30] Nederbragt, A., (1991). Late Cretaceous biostratigraphy and development of Heterohelicidae (planktic foraminifera). Micropaleontology 37: 329-372.
[31] Petrizzo, M. R. (2001). Late Cretaceous planktonic foraminifera from Kerguelen Plateau (ODP Leg 183): new data to improve the Southern Ocean biozonation; Cretaceous Research 22: 829-855.
[32] Petrizzo, M. R., (2003). Late Cretaceous planktonic foraminiferal bioevents in the Tethys and in the Southern ocean record: an overview; Journal of Foraminiferal Research 23, 330-337.
[33] Postoma, J.A, ( 1971). Manual of Planktonic Foraminifera, Elsevier Company. Amsterdam, London, New York.p.420.
[34] Premoli Silva, I ., and Bolli ., H. M, (1973). Late Cretaceous to Eocene Planktonic Foraminifera and Stratigraphy of leg 15 Sites in the Caribbean Sea, University of Milano, Geology Department, Swiss Federal Institute of Technology, 499-547.
[35] Premoli Silva, I., and Sliter, W.V., (1995). Cretaceous planktonic foraminiferal biostratigraphy and evolutionary trends from the Bottaccione Section, Gubbio, Italy. Palaeontographica Italiana 82: 2-90. [another citation says 1994]
[36] Premoli Silva., I., and Verga, D.,(2004). Practical Manual of Cretaceous Planktonic Foraminifera course 3, in Verga, D., and Rettori, R.(Editors), International School on Planktonic Foraminifera: University of Perugia and Milano, Tipografidi di Pontefelcino, Perugia, Italy, 283p.
[37] Razmjooei, M.J., Thibault, N. Kani, N. Mahanipour, A. Boussaha, M., and C. Korte, 2014, Coniacian- Maastrichtian Calcareous nannofossils biostratigraphy and carbon-isotope stratigraphy in the Zagros Basin (Iran): consequences for the correlation of Late cretaceous Stage Boundaries between the Tethyan and Boreal realms: Newsletters on stratigraphy, v. 47/2, p. 183-209.
[38] Robaszynski,. Caron,M., Gonzalez Donoso J.M and Wonders A.A.H.,(1984). Atlas of late Cretaceous Globotruncanids. Revue de Micropaleontologie, 26:145-305.
[39] Robaszynski, F., and Caron, M., (1995). Foraminiferes planctoniques du Cretace: Commentaire de la zonation Europe-Mediterrane. Bulletin de la Societe Geologique de France 166, 681-692.
[40] Senemari, S., and M., Sohrabi Molla Usefi, 2012, Evaluation of Cretaceous-Paleogene boundary based on calcareous nannofossils in section of Pol Dokhtar, Lorestan, southwestern Iran: Arabian Journal of Science; v. 6; p. 3615-3621.
[41] Senemari, S., and M., Azizi, 2012, Nannostratigraphy of Gurpi formation (cretaceous-tertiary boundary) in Zagros basin, southwestern Iran. World Applied Sciences Journal 1, v. 7(2):p. 205–210.
[42] Toumarkine, M., & Lutherbakher, H., 1985. Paleocene and Eocene planktonic foraminifera. In: Bolli, H.M., Saunders, J.B. & Perch-Nielson Series, Cambridge Univ. Press, pp .87- 153.
Wynd, J.G., (1965). Biofacies of Iranian oil Consortium Agreement Area,(I.O.O.C)Report No.1082(Unpublished paper), 88p[43] .