تجزیه و تحلیل ¬ویژگی¬های ژئوشیمیایی رسوبات غبار ریزشی شهر سبزوار با استفاده از تله رسوب¬گیر MDCO
محورهای موضوعی :
1 - دانشگاه گلستان
2 - دانشگاه گلستان
کلید واژه: آلودگی عناصر سنگین, رسوب¬گیر تیله¬ای, ژئوشیمی, سبزوار, غبار ریزشی ,
چکیده مقاله :
گرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی برجای می گذارد. برای بررسی غبار ریزشی شهر سبزوار، در سال 1390 و درانتهای چهار فصل، نمونه ها در ایستگاه های شانزده گانه ی منتخب در پشت بام منازل مسکونی یا ساختمان های اداری و بر مبنای جهت های جغرافیایی اصلی و فرعی جمع-آوری شده و با ترازوی با دقت 0001/0 توزین گردیدند. اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی ریزگردها با استفاده از روش جذب اتمی وطیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی برای مطالعات ژئوشیمیایی با توجه به حجم غبار جمع شده و اهمیت نمونه ها، مشخص و اندازه گیری شدند. نتایج به‌دست آمده نشان داد که بیشترین حجم غبار ریزشی در سبزوار مربوط به فصل بهار است در حالیکه غلظت و تراکم اغلب عناصر آلاینده در فصل پاییز بیشتر است. از نظر آلودگی، عناصر کادمیوم و روی با قرار گرفتن در محدوده آلودگی شدید و ضریب آلودگی بسیار بالا و قابل توجه در غبارریزشی شهر سبزوار در درجه اول اهمیت قرار دارند. عناصر کروم و نیکل با قرار گرفتن در محدوده آلودگی متوسط و ضریب آلودگی قابل توجه دردرجه بعدی اهمیت هستند. در شرایط فعلی، آلودگی عناصر آلاینده مانند مس، سرب و آرسنیک در ریزگردهای شهر سبزوار بحرانی و نگران کننده نیست.
Dust is one of the atmospheric phenomena that has adverse environmental effects and consequences. In order to study dusts in Sabzevar, samples were collected at the end of each season in 1390. In this research, sampling containers were installed in 16 locations on the roofs of houses and governmental offices based on the main and sub geographical directions and trapped samples in MDCO were measured by 0.0001 accuracy scale. For geochemical studies due to the volume of dust collected and the importance of the samples, basic oxides and trace elements of fine dust were measured using atomic absorption and ICP methods. Results has shown that the maximum dust volume were collected in the spring while the concentration of most polluting elements is higher in autumn. In terms of pollution, Cadmium and Zinc are of primary importance in sabzevar due to their very high pollution coefficient. Chromium and Nickle are of secondary importance with being in the range of moderate pollution and significant pollution coefficient. In the current situation, the pollution of elements such as copper, lead and arsenic in the dust of Sabzevar is not critical and worrying.
ارسلانی، ف.، علیجانی ، ب.ف.، اکبری، م. و محمد خان، ش.، 1399. بررسی عناصر سنگین
( Pb، Ni، Cu، Cr، Cd ) موجود در غبار ریزشی شهر تهران، پژوهش های دانش زمین، سال یازدهم، شماره 44 ، صفحات 15- 36.
اکبری، ع.، عظیم زاده، ح.ر.، اختصاصی، م.ر. و برهان دیانی، س.، 1391. اندازه¬گیری نرخ غبار ریزشی بر شهر بهبهان (مطالعه موردی : بهار 1391). اولین همایش ملی حفاظت و برنامه‌ریزی محیط زیست.
امینی، آ ، .1394. اندازه گیری غبار ریزشی شهر سبزوار با استفاده از تله رسوبگیر MDCO و بررسی ویژگیهای رسوب شناسی و ژئوشیمیایی رسوبات، طرح تحقیقاتی شماره 20817/71/92 دانشگاه گلستان. 114 صفحه.
بهروش، ف.، محمودی قرایی. م.ح.، قاسم¬زاده، ف. و عوض¬مقدم، س.، 1394. بررسی آلودگی فلزات سنگین و در غبارهای ترافیکی شهر مشهد و تعیین منشاء آن با استفاده از روش استخراج ترکیبی، مجله علوم زمین، سال بیست و چهارم، شماره 95، صفحه 141 تا 150.
ترنج زر،ح.، مددی، م. ح. و حیدرزاده، م.، 1396. اندازه گیری ریزگردها و غبار ریزشی با استفاده از تله رسوبگیر در دوره سه ماهه( مطالعه موردی شهر قم ). چهارمین کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت. 2 و 3 خرداد 1396.
جعفری، ف. و خادمی، ح.، 1393. ارزیابی نرخ فرونشست غبار اتمسفری در نقاط مختلف شهر کرمان. فصلنامه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 70 ، صفحه 207 – 216.
جلیلیان،ع ح.، 1396. رسوب شناسی و زمین شیمی رسوبی ریزگردها در کلان شهر اهواز، فصلنامه زمین شناسی ایران، سال 11، شماره 41، صفحه 79 تا 93.
صدریان، م ، ر.، محمد خان، ش.، مشهدی، ن.، دشتکیان، ک. و علوی پناه، س ، ک.، 1392. پهنه بندی غبار ریزشی شهر ایلام، سومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان گرد و غبار، 25 تا 26 دی ماه 1392.
عبدالهی، س.، عظیم زاده،ح.، مصلح آرانی،ا. و اختصاصی، م، ر.، 1395. بررسی غلظت سرب در غبار ریزشی شهر زاهدان، مقالات پنجمین همایش سراسری محیط زیست، انرژی و پدافند زیستی.
عظیم زاده، ح.ر.، منتظرقائم، م.، ترابی میرزایی، ف. و تجملیان، م.، 1389. اندازه گیری غبار غبارریزشی شهر یزد با استفاده از تله رسوبگیر MDCOدر دوره سه ماهه تابستان 1389، مقالات دومین همایش فرسایش بادی و طوفانهای گرد و غبار، دانشگاه یزد.
کریمیان، ب .، لندی، ا.، حجتی، س. و واحدیان، ج.، 1395. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و کانی شناسی گردو غبار در شهر اهواز، فصلنامه تحقیقات آب و خاک ایران، 1 : 159- 173 .
محمودی، ز. و خادمی، ح.، 1393. غلظت برخی فلزات سنگین و گرد و غبار اتمسفری اصفهان و برخی شهرهای مجاور، علوم و فنون کشاورزی ومنابع طبیعی، شماره 67، صفحه 243 تا 255.
مولایی، ز. و اسماعیلی ساری، ع .، 1399. ارزیابی ریسک اکولوژیک آلاینده های سرب و کادمیوم در گرد و غبار حیات مدارس مناطق منتخب شهر تهران ، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیست و دوم، شماره 7، صفحه 405 تا 413.
Adewale M. T., Johnson O. M., Adewole M. G., Fatai O., 2020. Pollution and health risk assessment of road dust from Osogbo metropolis, Osun state, Southwestern Nigeria, Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 26:5,1254-1269.
Esen, E., Kucuksezgin, F., and Uluturhan, E., 2010. Assessment of trace metal pollution in surface sediments of Nemrut Bay, Aegean Sea. Environmental Monitoring and Assessment, 160, 257–266.
Gossen, D., and Offer, Z., 2000. Wind tunnel and field Calibration of six eolian dust samplers, eolian environment. 34: 1043-1057.
Hakanson, L., 1980. An ecological risk index for aquatic pollution control. A sedimentological approach. Water Res 14:975–1001.
Muller, G., 1969. Index of Geo-Accumulation in Sediments of the Rhine River. GeoJournal, 2, 108-118.
Trojanowska, M., Swietlik,R., 2020. Investigations of the chemical distribution of heavy metals in street dust and its impact on risk assessment for human health, case study of Radom (Poland), Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 26:7, 1907-1926.