نویسندگان

چکیده مقاله

در این پژوهش شاخص¬های ریخت زمین¬ساختی بخشی از طول رودخانه سفیدرود جهت تعیین فعالیت منطقه نبود گسیختگی گسل رودبار که دربرگیرنده منطقه شدید لرزه¬ای ناشی از وقوع زمین‌لرزه 1369 رودبار می¬باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. از مدل ارتفاعی رقومی با دقت تفکیک مکانی 30 متر برای استخراج داده¬های ارتفاعی و همچنین 15 کیلومتر از طول رودخانه سفیدرود که به فواصل 100 متری تقسیم‌بندی شده¬اند جهت محاسبه شاخص‌های ریخت زمین¬ساختی استفاده شده است. این شاخص¬ها شامل انحنای رودخانه، گرادیان طولی رودخانه و نیمرخ طولی رودخانه می¬باشند. انحنای رودخانه در منطقه¬ای که روند گسل رودبار عرض رودخانه را قطع می¬کند به میزان 1-5/1 می¬باشد که نسبت به قسمت¬های دیگر رودخانه حالت کاهشی دارد و می¬تواند نشان‌دهنده بالاآمدگی و در نتیجه وجود فعالیت¬های زمین¬ساختی باشد. گرادیان طولی رودخانه در منطقه یاد شده به میزان 3000< می¬باشد که این افزایش قابل توجه می¬تواند بیانگر وجود عوامل زمین ساختی و سنگ‌شناختی باشد. از مقدار بالای گرادیان طولی رودخانه جهت تعیین مناطق دارای پتانسیل زمین‌لغزش در مسیر رودخانه سفیدرود نیز استفاده شده است. نیمرخ طولی رودخانه سفیدرود در منطقه یاد شده، حالت تحدب از خود به نمایش می‌گذارد که از تلفیق آن با مقادیر بالای گرادیان طولی رودخانه، می¬توان به وجود عوامل زمین ساختی موثر در آن پی برد. مقایسه نتایج حاصل از شاخص¬های ریخت زمین¬ساختی با بررسی¬های لرزه زمین¬ساختی نظیر تغییرات تنش حاصل از وقوع زمین‌لرزه سال 1369 رودبار، که این منطقه را جزء مناطق تحت تنش بالا در نظر گرفته است، نشان می¬دهد که منطقه مورد بررسی علیرغم عدم وجود گسیختگی سطحی، دارای فعالیت زیاد زمین¬ساختی بوده و پایش منطقه یاد شده از منظر پیشگیری خطرات لرزه¬ای حائز اهمیت می‌باشد.