تکامل زمانی گسل های منطقه زیاران در جنوب غربی البرز مرکزی
محورهای موضوعی :
الهام اسدی مهماندوستی
1
(دانشگاه خوارزمی)
کلید واژه: منطقه زیاران گسل طالقان گسل اهورک گسل تکیه زمین ساخت وارون ترافشارش چپ گرد,
چکیده مقاله :
منطقه زیاران در جنوب غرب رشته کوه البرز (شمال ایران) قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در ادامه غربی گسل مشاء و طالقان و همچنبن داشتن توالی از واحدهای پالئوزوییک تا ترشیری محل مناسبی در بررسي تکامل ساختاری جنوب البرز مرکزی محسوب می شود. این منطقه به وسیله گسل طالقان از جنوب، گسل تکیه از شرق و گسل اهورک (ادامه غربی گسل شمال قزوین) از شمال محدود شده است. در این مقاله تحلیل جنبشی این گسل ها و ساختارهای موجود در حد فاصل آن ها ارائه شده و سعی شده تا با توجه به ارتباط زماني بين ساختارهاي موجود با فازهاي دگرشکلي حاکم بر اين منطقه تکامل زمانی ساختاری برای جنوب غرب البرز مرکزی ارائه شود. داده های بدست آمده از تحلیل گسل طالقان بیانگر پی سنگی بودن این گسل و تکامل آن درخلال وارون شدگی یک گسل نرمال اولیه حداقل پس از كرتاسه پاياني و در اثر يک فاز فشارشي شمالي_ جنوبي است. اين وارون شدگي باعث رانده شدن مجموعه هاي پالئوزوییک و مزوزوییک بر روی واحدهای ائوسن شده است. در ميوسن برخورد نهائي صفحه عربي و ايران مرکزی در راستای شمال- شمال شرق به صورت مايل صورت گرفته است که در نتیجه آن توسعه گسل های معکوس با روند شمال غرب- جنوب شرق مانند گسل تکیه شده است. این تغییر روند باعث تغيير در سازوکار گسل هاي اصلی منطقه چون تغییر سازوکار معکوس گسل طالقان به حرکت راستالغز چپ گرد و گسل اهورک به راستالغز راست گرد شده است. ادامه این حرکت در پلیوسن که با حرکت پوسته خزر به سمت جنوب- جنوب غرب همراه بوده است و موجب زمين ساخت ترافشارش چپ گرد در البرز شده که با تجديد فعاليت گسل هاي پي سنگي همراه بوده و موجب تشکیل گسل های کوچکتر در داخل منطقه مورد مطالعه و از نوع ریدل شده است.
Ziaran area is located in the southwestern part of the central Alborz range (northern Iran) where a complete series of rocks from Paleozoic to Tertiary are exposed. Thus, the area is suitable for temporal evolution of structures in this part of the range. The study area is bounded by the Taleghan Fault to the south, the Tekie Fault to the east, and the Ahurak Fault (Western continuation of the North Qazvin Fault) to the North. In this research, kinematic analysis of these faults and other related structures are presented to elucidate their structural evolution during Tertiary, considering the relationship between present structure and the dominant Tertiary deformation phases. The data obtained from analysis of the Taeghan Fault implies the basement involvement nature of the fault and its evolution during the inversion of an initial normal fault since Late Cretaceous (at least). This inversion led to thrusting of the Paleozoic and Mesozoic rocks over the Eocene units. Based on E-W strikes of the Taleghan and Ahurak faults and their reverse components, it might be suggested that they have been formed as result of a N–S compression phase before the Miocene. During the Miocene, the final collision between the Arabian Plate and Central Iran has occurred (with approximate oblique trend of SSW-NNE). This change of trend resulted in variation on the main faults kinematics across the area such as change in kinematics of the Taleghan Fault to left lateral strike-slip and that of the Ahurak Fault to right lateral strike-slip. Due to SSW motions of the Caspian basin toward the central Iran, left lateral transperssion tectonics have dominant since Pliocene. This movement led to reactivation of the basement faults and their effect have resulted in formation of several left lateral strike slip faults, as its riddle shear faults inside the study area.